|
|
خط ۲۱: |
خط ۲۱: |
| *[[امام خمینی]] در [[وصیت]] به [[فرزند]] گرامیاش میفرمایند: و از امور مهمی که لازم است [[وصیت]] نمایم اعانت نمودن به [[بندگان خدا]]، خصوصاً محرومان و [[مستمندان]] که در [[جامعه]] بیپناهند، هرچه [[توان]] داری در [[خدمت]] اینان - که [[بهترین]] زاد راه تو است و از [[بهترین]] خدمتها به [[خدای تعالی]] و [[اسلام]] [[عزیز]] است - به کار بر و هرچه میتوانی در [[خدمت]] [[مظلومان]] و [[حمایت]] آنان در مقابل [[مستکبران]] و [[ظالمان]] کوشش کن...<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۲۴.</ref>. | | *[[امام خمینی]] در [[وصیت]] به [[فرزند]] گرامیاش میفرمایند: و از امور مهمی که لازم است [[وصیت]] نمایم اعانت نمودن به [[بندگان خدا]]، خصوصاً محرومان و [[مستمندان]] که در [[جامعه]] بیپناهند، هرچه [[توان]] داری در [[خدمت]] اینان - که [[بهترین]] زاد راه تو است و از [[بهترین]] خدمتها به [[خدای تعالی]] و [[اسلام]] [[عزیز]] است - به کار بر و هرچه میتوانی در [[خدمت]] [[مظلومان]] و [[حمایت]] آنان در مقابل [[مستکبران]] و [[ظالمان]] کوشش کن...<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۲۴.</ref>. |
| *[[شهید مطهری]] مینویسد: گفتیم که ممکن است اجازه [[جهاد]] به صورت [[مقید]] باشد؛ [[مقید]] به چه؟ یک قیدش این است که طرف در حال [[تجاوز]] باشد، دارد به شما [[هجوم]] میآورد، چون او با شما میجنگد، شما با او بجنگید. آیا قید منحصر به همین است که طرف بخواهد با ما بجنگد؟ یا یک چیز دیگر هم هست؟ آن چیز دیگر این است که ممکن است طرف با ما نخواهد بجنگد، ولی مرتکب یک [[ظلم]] فاحش نسبت به یک عده افراد [[انسانها]] شده است و ما [[قدرت]] داریم آن انسانهای دیگر را که تحت [[تجاوز]] قرار گرفتهاند [[نجات]] بدهیم، اگر [[نجات]] ندهیم در واقع به [[ظلم]] این [[ظالم]] [[کمک]] کردهایم. [[کمک]] به [[مظلوم]] چه [[مسلمان]] و چه غیر [[مسلمان]] [[واجب]] است خصوصاً اگر [[مسلمان]] باشد<ref>مجموعه آثار شهید مطهری، ج۲۰، ص۲۳۲.</ref><ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۸۳.</ref>. | | *[[شهید مطهری]] مینویسد: گفتیم که ممکن است اجازه [[جهاد]] به صورت [[مقید]] باشد؛ [[مقید]] به چه؟ یک قیدش این است که طرف در حال [[تجاوز]] باشد، دارد به شما [[هجوم]] میآورد، چون او با شما میجنگد، شما با او بجنگید. آیا قید منحصر به همین است که طرف بخواهد با ما بجنگد؟ یا یک چیز دیگر هم هست؟ آن چیز دیگر این است که ممکن است طرف با ما نخواهد بجنگد، ولی مرتکب یک [[ظلم]] فاحش نسبت به یک عده افراد [[انسانها]] شده است و ما [[قدرت]] داریم آن انسانهای دیگر را که تحت [[تجاوز]] قرار گرفتهاند [[نجات]] بدهیم، اگر [[نجات]] ندهیم در واقع به [[ظلم]] این [[ظالم]] [[کمک]] کردهایم. [[کمک]] به [[مظلوم]] چه [[مسلمان]] و چه غیر [[مسلمان]] [[واجب]] است خصوصاً اگر [[مسلمان]] باشد<ref>مجموعه آثار شهید مطهری، ج۲۰، ص۲۳۲.</ref><ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۸۳.</ref>. |
|
| |
| ==[[یاری]] نمودن [[مظلوم]] در [[صحیفه سجادیه]]==
| |
| *[[امام سجاد]]{{ع}} در دعای بیست و ششم و در عبارت دوم آن میفرمایند: "و آنان را [[توفیق]] ده برای برپا داشتن طریقه و روش (نگاهداری [[احکام]]) و فراگرفتن [[اخلاق]] [[نیک]] خود (که [[بندگان]] را به آن امر فرمودهای) در سود رساندن به ناتوانانشان؛ و جلوگیری از [[فقر]] و نیازمندیشان؛ و [[عیادت]] از بیمارشان؛ و [[راهنمایی]] نمودن از راهجویشان؛ و [[اندرز]] دادن [[مشورت]] کنندگانشان؛ و [[دیدار]] از مسافرشان؛ و [[پنهان]] کردن رازهایشان، و پوشاندن عیبهایشان، و [[یاری]] کردن ستمدیدهگانشان؛ و دستگیری از آنان در ابزار خانه(دیگ، تبر، نردبان و مانند آنها) و سود رساندن به ایشان به [[بخشش]] فراوان؛ و برآوردن نیازهای آنان پیش از آنکه درخواست کنند"<ref>{{متن حدیث| وَ وَفِّقْهُمْ لِإِقَامَةِ سُنَّتِكَ، وَ الْأَخْذِ بِمَحَاسِنِ أَدَبِكَ فِي إِرْفَاقِ ضَعِيفِهِمْ، وَ سَدِّ خَلَّتِهِمْ، وَ عِيَادَةِ مَرِيضِهِمْ، وَ هِدَايَةِ مُسْتَرْشِدِهِمْ، وَ مُنَاصَحَةِ مُسْتَشِيرِهِمْ، وَ تَعَهُّدِ قَادِمِهِمْ، وَ كِتْمَانِ أَسْرَارِهِمْ، وَ سَتْرِ عَوْرَاتِهِمْ، وَ نُصْرَةِ مَظْلُومِهِمْ، وَ حُسْنِ مُوَاسَاتِهِمْ بِالْمَاعُونِ، وَ الْعَوْدِ عَلَيْهِمْ بِالْجِدَةِ وَ الْإِفْضَالِ، وَ إِعْطَاءِ مَا يَجِبُ لَهُمْ قَبْلَ السُّؤَالِ}}</ref><ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۸۳-۳۸۴.</ref>.
| |
| *[[امام]]{{ع}} در این عبارت به [[یاری]] و [[کمک]] کردن به [[مظلوم]] و ستمدیده اشاره فرموده است.
| |
| *[[امام]]{{ع}} در دعای سی و هشتم و در عبارت یکم آن میفرمایند: "بارخدایا من به درگاه تو عذر میخواهم از [[ستم]] کشیدهای که در برابر من به او [[ستم]] رسیده و من او را [[یاری]] نکردهام و از [[احسان]] و [[نیکی]] که به من شده و [[سپاس]] آن را بجا نیاوردهام و از بدکرداری که از من عذر خواسته و من عذرش را نپذیرفتهام و از [[نیازمندی]] که از من درخواست نموده و من او را نبخشیده و بر خود [[برتری]] ندادهام و از [[حق]] [[صاحب]] [[حق]] مؤمنی که بر من لازم است و آن را ندادهام و از [[عیب]] و [[نقص]] مؤمنی که برای من [[آشکار]] گشته و آن را نپوشاندهام؛ و از گناهی که برای من پیش آمده و از آن دوری نکردهام"<ref>{{متن حدیث| اللَّهُمَّ إِنِّي أَعْتَذِرُ إِلَيْكَ مِنْ مَظْلُومٍ ظُلِمَ بِحَضْرَتِي فَلَمْ أَنْصُرْهُ، وَ مِنْ مَعْرُوفٍ أُسْدِيَ إِلَيَّ فَلَمْ أَشْكُرْهُ، وَ مِنْ مُسِيءٍ اعْتَذَرَ إِلَيَّ فَلَمْ أَعْذِرْهُ، وَ مِنْ ذِي فَاقَةٍ سَأَلَنِي فَلَمْ أُوثِرْهُ، وَ مِنْ حَقِّ ذِي حَقٍّ لَزِمَنِي لِمُؤْمِنٍ فَلَمْ أُوَفِّرْهُ، وَ مِنْ عَيْبِ مُؤْمِنٍ ظَهَرَ لِي فَلَمْ أَسْتُرْهُ، وَ مِنْ كُلِّ إِثْمٍ عَرَضَ لِي فَلَمْ أَهْجُرْهُ}}</ref><ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۸۴-۳۸۵.</ref>.
| |
| *[[امام]]{{ع}} در این عبارت از درگاه [[خداوند متعال]] به واسطه ستمی که به کسی رسیده و ایشان نتوانسته است او را [[یاری]] نماید عذر میخواهد. نتیجهای که از این [[دعا]] میتوان به دست آورد این است که هر فرد مسلمانی در مقابل فرد ستمدیده دیگر خصوصاً اگر [[مسلمان]] باشد، [[وظیفه]] دارد که به آن فرد ستمدیده [[کمک]] نماید.
| |
| *البته باید توجه داشت که یکی از شرایط [[کمک]] به [[مظلوم]]، [[توانایی]] فرد [[کمک]] کننده است، زیرا در برخی از موارد [[انسان]] به واسطه عدم [[توانایی]] یا [[تقیه]] امکان [[کمک]] کردن ندارد. همچنین میبایست به این نکته نیز توجه داشت که [[ستم]]، دارای انواعی است؛ از جمله [[ستم]] [[انسان]] به [[نفس]] خود؛ یعنی [[گناه]] کردن. در این مورد [[کمک]] به ستمدیده، "[[امر به معروف و نهی از منکر]]" ایشان است.
| |
| *[[امام]]{{ع}} در دعای ششم و در عبارت هجدهم آن میفرمایند: "بارخدایا بر [[محمد]] و و آل او [[درود]] فرست؛ و ما را در این روز و این شب و همه روزهایمان [[توفیق]] عطا فرما برای انجام [[نیکی]] و دوری از [[بدی]] و [[سپاسگزاری]] از [[نعمتها]] و [[پیروی]] از سنتها ([[واجبات]] و [[مستحبات]]) و ترک [[بدعتها]] (احداث چیزهایی در [[دین]] که از [[دین]] نیست) و [[امر به معروف]] (واداشتن بپسندیده: [[واجب]] و [[مستحب]]) و [[نهی از منکر]] (بازداشتن از [[زشتیها]]: [[حرام]] و [[مکروه]]) و حفظ و نگهداری (اصول و [[فروع]]) [[اسلام]]، و [[نکوهش]] [[باطل]] و [[خوار]] نمودن آن و [[یاری]] [[حق]] و گرامی گردانیدن آن؛ و [[راهنمایی]] [[گمراه]]؛ و [[کمک]] [[ناتوان]]، و رسیدن به فریاد [[ستم]] رسیده"<ref>{{متن حدیث| اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ وَفِّقْنَا فِي يَوْمِنَا هَذَا وَ لَيْلَتِنَا هَذِهِ وَ فِي جَمِيعِ أَيَّامِنَا لِاسْتِعْمَالِ الْخَيْرِ، وَ هِجْرَانِ الشَّرِّ، وَ شُكْرِ النِّعَمِ، وَ اتِّبَاعِ السُّنَنِ، وَ مُجَانَبَةِ الْبِدَعِ، وَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ، وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَ حِيَاطَةِ الْإِسْلَامِ، وَ انْتِقَاصِ الْبَاطِلِ وَ إِذْلَالِهِ، وَ نُصْرَةِ الْحَقِّ وَ إِعْزَازِهِ، وَ إِرْشَادِ الضَّالِّ، وَ مُعَاوَنَةِ الضَّعِيفِ، وَ إِدْرَاكِ اللَّهِيفِ}}</ref><ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۸۵-۳۸۶.</ref>.
| |
| *[[امام]]{{ع}} در این [[دعا]] از [[خداوند]] میخواهد که همواره [[توفیق]] [[کمک]] به ستمدیده را داشته باشد، نه اینکه بعضی اوقات این [[توان]] را داشته و در بعضی مواقع دیگر آن را نداشته باشد.
| |
| *[[امام]]{{ع}} در دعای چهاردهم و در عبارت سوم آن میفرمایند:"و ای آنکه جزای ([[کردار]]) [[بنده]] خود را یکسان و برابر نمیدهد"<ref>{{متن حدیث| يَا مَنْ لَا يُكَافِئُ عَبْدَهُ عَلَى السَّوَاءِ}}</ref>.
| |
| *[[امام]]{{ع}} در این بخش از [[دعا]] یکی از اوصاف و ویژگیهای [[خداوند متعال]] را "[[یاری]] رساندن به [[ستم]] دیده" میداند.
| |
| *از آنجایی که [[انسان]] [[خلیفه]] [[خدا]] روی [[زمین]] است [[عقل]] سلیم [[حکم]] میکند که [[نماینده]] بایستی مطابق [[رأی]] موکل عمل نماید، پس [[انسان]] هم بایستی مطابق نظر [[خداوند]] عمل نماید. پس [[آدمی]] که [[خلیفه]] [[خدا]] بر روی [[زمین]] است میبایستی این [[اعمال]] را انجام دهد، هرچند در سطح بسیار نازلتر.
| |
| *[[امام]]{{ع}} در دعای [[چهل]] و هفتم و در عبارت یکصد و سی و دوم آن میفرمایند: "و مرا [[پشتیبان]] [[ستمگران]] قرار مده و بر نابود کردن (ابطال [[احکام]]) کتاب خود ([[قرآن مجید]]) [[یار]] و [[کمک]] ایشان قرار مده؛ و از جایی که نمیدانم نگهبانیام کن نگهبانی که به آن (از هر گناهی) نگهداریام نمایی؛ و درهای [[توبه]] و [[آمرزش]] و [[مهربانی]] و روزی فراخت را بر من بگشای (مرا به [[توبه]] موفق و [[شایسته]] [[آمرزش]] و [[مهربانی]] و روزی فراخ خود گردان) زیرا من از رویآورندگان به درگاه توام؛ و [[نعمت]] دادنت را درباره من کامل نما (مرا در [[بهشت]] داخل فرما) زیرا تو [[بهترین]] نعمتدهندگانی"<ref>{{متن حدیث| وَ لَا تَجْعَلْنِي لِلظَّالِمِينَ ظَهِيراً، وَ لَا لَهُمْ عَلَى مَحْوِ كِتَابِكَ يَداً وَ نَصِيراً، وَ حُطْنِي مِنْ حَيْثُ لَا أَعْلَمُ حِيَاطَةً تَقِينِي بِهَا، وَ افْتَحْ لِي أَبْوَابَ تَوْبَتِكَ وَ رَحْمَتِكَ وَ رَأْفَتِكَ وَ رِزْقِكَ الْوَاسِعِ، إِنِّي إِلَيْكَ مِنَ الرَّاغِبِينَ، وَ أَتْمِمْ لِي إِنْعَامَكَ، إِنَّكَ خَيْرُ الْمُنْعِمِينَ}}</ref>؛
| |
| *[[امام]]{{ع}} در این عبارت یکی از اقسام [[ستمگران]] را معرفی مینماید؛ یعنی کسانی که با [[دین]] و [[حکم خدا]] که همان [[قرآن]] است، مقابله مینمایند و از [[خداوند]] میخواهند که او را [[کمک]] دهنده به آنها قرار ندهد. بنابراین به نحو [[التزام]] میتوان فهمید که آن [[حضرت]] از [[خداوند]] میخواهد که او را [[یاری]] کننده به ستمدیدگان قرار دهد<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۸۷.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==منابع== | | ==منابع== |