پرش به محتوا

حدیث ثقلین در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:


===[[حدیث ثقلین]] یادگار [[پیامبر]]===
===[[حدیث ثقلین]] یادگار [[پیامبر]]===
*"[[حدیث ثقلین]]" از مهم‌ترین احادیثی است که بر [[امامت]] [[حضرت علی]]{{ع}} و یازده [[فرزند]] معصومش{{ع}} دلالت می‌کند<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۲۲۵.</ref>. [[پیامبر خدا]]{{صل}} بارها، از جمله: در روز [[عرفه]]، [[مسجد]] خیف، در [[غدیر خم]] و خطبۀ [[غدیریه]]، و در روزهای آخر [[عمر]]، بر [[جایگاه]] والای [[قرآن و عترت]] تأکید فرمود و از این دو [[میراث]] گران‌بها و دو یادگار سنگین یاد کرد که پس از خود برجای می‌گذارد و فرمود در [[قیامت]] از شما سؤال خواهم کرد که با این دو یادگار چه کردید؟ ثقل به معنای وزین و سنگین است<ref>قاموس المحیط.</ref>. همچنین به معنای متاع، توشۀ سفر، هرچیز نفیسی که [[نیازمند]] [[حفاظت]] باشد آمده است. از ابوعباس ثعلب پرسیدند چرا به این دو، [[ثقلین]] گویند؟ گفت: چون تمسّک به این دو، سنگین است<ref>معانی الاخبار، ص ۹۰؛ امالی صدوق، ص ۵۰۰. </ref>.  
*"حدیث ثقلین" از مهم‌ترین احادیثی است که بر [[امامت]] [[حضرت علی]]{{ع}} و یازده [[فرزند]] معصومش{{ع}} دلالت می‌کند<ref>ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۲۲۵.</ref>. [[پیامبر خدا]]{{صل}} بارها، از جمله: در روز [[عرفه]]، [[مسجد]] خیف، در [[غدیر خم]] و خطبۀ [[غدیریه]]، و در روزهای آخر [[عمر]]، بر [[جایگاه]] والای [[قرآن و عترت]] تأکید فرمود و از این دو [[میراث]] گران‌بها و دو یادگار سنگین یاد کرد که پس از خود برجای می‌گذارد و فرمود در [[قیامت]] از شما سؤال خواهم کرد که با این دو یادگار چه کردید؟ ثقل به معنای وزین و سنگین است<ref>قاموس المحیط.</ref>. همچنین به معنای متاع، توشۀ سفر، هرچیز نفیسی که [[نیازمند]] [[حفاظت]] باشد آمده است. از ابوعباس ثعلب پرسیدند چرا به این دو، [[ثقلین]] گویند؟ گفت: چون تمسّک به این دو، سنگین است<ref>معانی الاخبار، ص ۹۰؛ امالی صدوق، ص ۵۰۰. </ref>.  
*متن [[حدیث ثقلین]] به صورت‌های مختلف [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمْ مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِ لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِی أَحَدُهُمَا أَعْظَمُ مِنَ الْآخَرِ وَ هُوَ کِتَابُ اللَّهِ حَبْلٌ مَمْدُودٌ مِنَ السَّمَاءِ إِلَی الْأَرْضِ وَ عِتْرَتِی أَهْلُ بَیْتِی وَ لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ فَانْظُرُوا کَیْفَ تَخْلُفُونِّی فِیهِمَا}}؛ من در میان شما چیزی به یادگار می‌نهم که پس از من تا وقتی بدان چنگ زنید، هرگز گم ‌راه نگردید. یکی از آن دو، بزرگ‌تر از دیگری است: [[کتاب خدا]]، که ریسمانی کشیده شده از [[آسمان]] به [[زمین]] است، و عترتم، اهل بیتم. هرگز این دو از هم جدا نشوند تا در کنار [[حوض کوثر]] بر من وارد آیند. پس بنگرید در نبودنِ من، چگونه با آن دو [[رفتار]] می‌کنید»<ref>سنن الترمذی، ج ۵، ص ۶۶۳، ح ۳۷۸۸؛ دانش‌نامۀ میزان الحکمة، ج ۶، ص ۲۰۳ ـ ۲۶۲.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۱۱۰.</ref>
 
==متن حدیث==
*متن حدیث ثقلین به صورت‌های مختلف [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمْ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِ لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِي أَحَدُهُمَا أَعْظَمُ مِنَ الْآخَرِ وَ هُوَ كِتَابُ اللَّهِ حَبْلٌ مَمْدُودٌ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ وَ عِتْرَتِي أَهْلُ بَيْتِي وَ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ فَانْظُرُوا كَيْفَ تَخْلُفُونِّي فِيهِمَا}}<ref>من در میان شما چیزی به یادگار می‌نهم که پس از من تا وقتی بدان چنگ زنید، هرگز گم ‌راه نگردید. یکی از آن دو، بزرگ‌تر از دیگری است: [[کتاب خدا]]، که ریسمانی کشیده شده از [[آسمان]] به [[زمین]] است، و عترتم، اهل بیتم. هرگز این دو از هم جدا نشوند تا در کنار [[حوض کوثر]] بر من وارد آیند. پس بنگرید در نبودنِ من، چگونه با آن دو [[رفتار]] می‌کنید؛ سنن الترمذی، ج ۵، ص ۶۶۳، ح ۳۷۸۸؛ دانش‌نامۀ میزان الحکمة، ج ۶، ص ۲۰۳ ـ ۲۶۲.</ref><ref>ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۱۱۰.</ref>
 
===[[حدیث ثقلین]] و [[بیان]] [[مرجعیت اهل بیت]]{{ع}}===
===[[حدیث ثقلین]] و [[بیان]] [[مرجعیت اهل بیت]]{{ع}}===
*از جمله چاره‌اندیشی‌های [[پیامبر خدا]] برای آیندۀ [[امت]] و جلوگیری از گسترش‌ [[ضلالت]] و [[جهالت]] و [[حیرت]] در [[جامعه]]، تلاش برای تعیین [[مرجع]] [[علمی]] و نشان دادن جهت‌گیری [[استوار]] برای حرکت‌های [[فکری]] و [[بیان]] چگونگی [[تفسیر قرآن]] و [[مکتب]] و سرچشمۀ آن است. این [[حقیقت]]، روشن‌ترین گونۀ خود را در "[[حدیث ثقلین]]" نشان داده است. این [[حدیث]]، هم منقبتی برای [[اهل بیت پیامبر]]{{صل}} است که آنان عِدل و قرین قرآنند، هم [[مرجعیت علمی]] و [[دینی]] [[خاندان پیامبر]] و أئمه [[معصومین]]{{ع}} را می‌رساند و هم به تفکیک‌ناپذیری [[قرآن و عترت]] در آن تصریح شده است و اینکه تمسّک به این دو با هم موجب [[سعادت]] و [[رستگاری]] است<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۲۲۵.</ref>. از این [[حدیث]]، [[عصمت ائمه]]{{ع}} و [[عترت]] نیز به دست می‌آید. همان‌گونه که [[قرآن]] [[وحی الهی]] است و خطایی در آن راه ندارد، [[امامان]] نیز از [[هوای نفس]] و [[گناه]] و [[خطا]] مصونند. به همین خاطر [[فرمان]] داد که به هر دو تمسّک جویند و از آن دو جدا نشوند تا [[گمراه]] نگردند<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۰۸؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۲۲۵.</ref>. در [[روایات]] متعدّدی از این دو با عنوان "ثقل اکبر" و "ثقل اصغر" یاد شده است. در [[سخنان علی]]{{ع}} به [[کمیل]] آمده است: {{متن حدیث|یَا کُمَیْلُ نَحْنُ الثَّقَلُ الْأَصْغَرُ وَ الْقُرْآنُ الثَّقَلُ الْأَکْبَرُ}}<ref>اهل البیت فی الکتاب و السّنه، ص ۱۲۰؛ بشارة المصطفی، ص ۲۹؛ کمالی دزفولی، عترت، ثقل کبیر.</ref>.
*از جمله چاره‌اندیشی‌های [[پیامبر خدا]] برای آیندۀ [[امت]] و جلوگیری از گسترش‌ [[ضلالت]] و [[جهالت]] و [[حیرت]] در [[جامعه]]، تلاش برای تعیین [[مرجع]] [[علمی]] و نشان دادن جهت‌گیری [[استوار]] برای حرکت‌های [[فکری]] و [[بیان]] چگونگی [[تفسیر قرآن]] و [[مکتب]] و سرچشمۀ آن است. این [[حقیقت]]، روشن‌ترین گونۀ خود را در "[[حدیث ثقلین]]" نشان داده است. این [[حدیث]]، هم منقبتی برای [[اهل بیت پیامبر]]{{صل}} است که آنان عِدل و قرین قرآنند، هم [[مرجعیت علمی]] و [[دینی]] [[خاندان پیامبر]] و أئمه [[معصومین]]{{ع}} را می‌رساند و هم به تفکیک‌ناپذیری [[قرآن و عترت]] در آن تصریح شده است و اینکه تمسّک به این دو با هم موجب [[سعادت]] و [[رستگاری]] است<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۲۲۵.</ref>. از این [[حدیث]]، [[عصمت ائمه]]{{ع}} و [[عترت]] نیز به دست می‌آید. همان‌گونه که [[قرآن]] [[وحی الهی]] است و خطایی در آن راه ندارد، [[امامان]] نیز از [[هوای نفس]] و [[گناه]] و [[خطا]] مصونند. به همین خاطر [[فرمان]] داد که به هر دو تمسّک جویند و از آن دو جدا نشوند تا [[گمراه]] نگردند<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۰۸؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۲۲۵.</ref>. در [[روایات]] متعدّدی از این دو با عنوان "ثقل اکبر" و "ثقل اصغر" یاد شده است. در [[سخنان علی]]{{ع}} به [[کمیل]] آمده است: {{متن حدیث|یَا کُمَیْلُ نَحْنُ الثَّقَلُ الْأَصْغَرُ وَ الْقُرْآنُ الثَّقَلُ الْأَکْبَرُ}}<ref>اهل البیت فی الکتاب و السّنه، ص ۱۲۰؛ بشارة المصطفی، ص ۲۹؛ کمالی دزفولی، عترت، ثقل کبیر.</ref>.
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش