|
|
| خط ۹: |
خط ۹: |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | | <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> |
|
| |
|
| '''وصایت''' سفارش، توصیه، نوعی [[عهد]] و قرارداد [[مالی]] که کسی در [[ثروت]] خود برای پس از [[مرگ]] می‌‌کند. مثل آنکه [[وصیت]] می‌‌کند پس از مرگش فلان مبلغ به فلان شخص یا برای فلان کار داده شود. [[مستحب]] است که [[انسان]] در حال حیات، "[[وصیت]] [[نامه]]" بنویسد و اگر بدهی‌هایی دارد، یا [[نمازها]] و عبادت‌هایی از او فوت شده، در وصیت‌نامه بنویسد تا پس از او عمل شود. وصیت‌کننده باید [[عاقل]]، بالغ و رشید باشد تا [[وصیت]] او لازم الاجرا گردد. به کسی که عهده‌دار انجام [[وصیت]] میشود "[[وصی]]" گفته میشود. [[جانشینان]] [[پیامبران]] را هم [[وصی]] گویند. اوصیای [[انبیا]] [[وظیفه]] دارند کارهای [[پیامبران]] را پس از فوتشان به پایان برسانند و ادامه‌دهنده راه آنان باشند. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[وصی]] [[حضرت رسول]] و [[جانشین]] او بود. به این برنامه "[[وصایت]]" هم گفته میشود. [[وصیت]] در بُعد [[اخلاقی]] به [[پند]] و موعظه‌ای گفته میشود که یک شخص به دیگری میگوید تا به آن عمل کند، مثل وصایای [[امیرالمؤمنین]] به [[فرزندان]] و شیعیانش، یا [[وصیت]] [[امام صادق]]{{ع}} به پیروانش نسبت به اهمیت [[نماز]]. این وصیت‌ها گاهی مکتوب است و گاهی شفاهی و گفتاری. وصیت‌نامه [[الهی]] [[سیاسی]] [[امام خمینی]] یکی از [[جامع‌ترین]] وصیت‌هاست که در ابعاد مختلف می‌تواند سرمشق عملی [[مسلمانان]] قرار گیرد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)| فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۲۴۳-۲۴۴.</ref>.
| | ===چیستی وصایت=== |
| | | *"وصایت" در لغت، سفارش کردن، توصیه، نوعی [[عهد]] و قرارداد [[مالی]] است<ref>ر.ک: لسان العرب، ج ۱۵، ص۳۹۴؛ مجمع البحرین، واژۀ وصیّ.</ref> و اصطلاحی [[کلامی]]، [[فقهی]] و [[اخلاقی]] است<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۲۴۳-۲۴۴؛ فرهنگ شیعه، ص ۴۵۵.</ref>. |
| | | ===انواع وصایت=== |
| ==مقدمه==
| | #[[فقه]] به معنای [[ولایت]] دادن به غیر برای اخراج یا استیفای [[حق]] میت و [[سرپرستی]] طفل و دیوانه از [[وارثان]] میت است که معمولا این [[منصب]] به پس از فوت موصی مربوط میشود<ref>ر.ک: معجم فقه الجواهر، ج ۶، ص ۲۵۶.</ref>. و کسی که عهده‌دار این [[مسؤولیت]] میشود، [[وصی]] است. |
| *وصایت به معنای [[جانشینی]] از کسی در انجام همۀ اموری که برعهده و در حیطۀ [[قدرت]] و اختیارات او بوده است و معمولا این [[منصب]] به پس از فوت موصی مربوط میشود<ref> ر.ک: «مجمع البحرین»، واژۀ وصیّ</ref>.آن کسی که عهده‌دار این [[مسؤولیت]] میشود، [[وصی]] است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۵۹۲.</ref>.
| | #وصایت در [[علم کلام]]، [[تعیین جانشین]] برای [[پیامبران]] و [[امامان]] {{ع}} است. اوصیای [[انبیا]] [[وظیفه]] دارند کارهای [[پیامبران]] را پس از فوتشان به پایان برسانند و ادامه دهندۀ راه آنان باشند. |
| *در بعد [[اعتقادی]]، [[پیامبران الهی]] اوصیایی داشته‌اند که پس از آنان بار [[تبلیغ]] [[دین]] و بیان [[شریعت]] را برعهده داشتند. مثلا شیث، [[وصیّ]] [[آدم]]، سام [[وصیّ]] [[نوح]]، [[یوحنّا]] [[وصیّ]] هود، [[اسحاق]] [[وصیّ]] [[ابراهیم]]، یوشع [[وصیّ]] [[موسی]]، [[شمعون]] [[وصیّ]] [[عیسی]] و [[امام علی]]{{ع}} [[وصیّ]] [[پیامبر خاتم|حضرت محمّد]]{{صل}} بوده‌اند و سلسلۀ اوصیای [[پیامبران]]، [[شأن]] و منزلتی والا داشته‌اند.
| | #[[وصیت]] در بُعد [[اخلاقی]] به [[پند]] و موعظه‌ای گفته میشود که یک شخص به دیگری میگوید تا به آن عمل کند، مثل وصایای [[امیرالمؤمنین]] به [[فرزندان]] و شیعیانش، یا [[وصیت]] [[امام صادق]] {{ع}} به پیروانش نسبت به اهمیت [[نماز]]. این وصیت‌ها گاهی مکتوب است و گاهی شفاهی و گفتاری<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۲۴۳-۲۴۴؛ فرهنگ شیعه، ص ۴۵۵.</ref>. وصیت‌نامۀ [[الهی]] [[سیاسی]] [[امام خمینی]] یکی از [[جامع‌ترین]] وصیت‌هاست که در ابعاد مختلف می‌تواند سرمشق عملی [[مسلمانان]] قرار گیرد<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۵۹۲.</ref>. |
| *در [[جانشینی]] [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] و [[امامت]] [[امامان]] پس از او همین سمت و [[منصب الهی]] بوده است و [[ائمه]]، [[اوصیای پیامبر]] بوده‌اند و [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} سیّد الأوصیاء و [[وصیّ]] [[پیامبر خاتم|محمّد]]{{صل}} به‌شمار می‌آمد و این [[لقب]] برای او مشهور بوده است.
| | ===وجود وصایت در تمام [[ادیان]]=== |
| *[[علامه مجلسی]] بابی مستقل گشوده و [[احادیث]] مربوط به [[وصی]] بودن و سرور [[اوصیا]] بودن [[امام علی]]{{ع}} و کاربرد این [[لقب]] در اشعار شعرای [[صدر اسلام]] را آورده است<ref> بحارالأنوار، ج ۳۸ ص ۱</ref> و میگوید بیشتر این [[روایات]] تصریح دارد که مقصود از وصایت، همان [[خلافت]] عظمی است<ref> بحارالأنوار، ج ۳۸ ص ۲۰</ref>. در [[تاریخ]] [[انبیا]]، برای تداوم این خطّ [[نورانی]]، سلسلۀ [[اوصیا]] عهده‌دار تداوم راه [[پیامبران]] بوده‌اند و [[انتخاب]] [[وصیّ]] هم به [[امر الهی]] بوده است و نام یکایک [[اوصیا]] در [[منابع روایی]] آمده است<ref>همان، ج ۲۳ ص ۵۷. نیز ر.ک: «امام‌شناسی»، حسینی تهرانی، ج ۲ ص ۲۲۹ تا ۲۷۵</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۵۹۲.</ref>
| | *اینکه [[انسان]]، کسی را برای حفظ آنچه از خویش بر جای می‌گذارد، به وصایت تعیین کند، مقبول [[عقل]] و [[فطرت انسانی]] است و همۀ شریعت‌ها و دین‌ها آن را پسندیده‌اند. [[شریعت اسلام]] نیز برای وصایت حدود و قوانینی مشخص کرده است. [[پیامبران الهی]] {{ع}} در [[امت‌های پیشین]] نیز [[هنگام غیبت]] یا برای روزگار پس از خویش، [[وصی]] برمی‌گزیدند تا [[آیین]] و [[شریعت]] خویش را ماندگار سازند و [[رسالت]] خود را دوام بخشند و پس از آنان به [[تبلیغ دین]] و [[بیان]] [[شریعت]] بپردازند. [[آدم]]، شیث را به وصایت گمارد و [[نوح]]، سام را و [[ابراهیم]]، [[اسحاق]] را و [[موسی]]، [[هارون]] را و [[عیسی]]، [[شمعون]] را و سرانجام، [[پیامبر اسلام]] {{صل}} [[علی]] {{ع}} و یازده [[فرزند]] [[معصوم]] او را به وصایت برنهاد. [[حقیقت]] وصایت همان [[ولایت]] ـ یعنی [[سرپرستی]] و [[زعامت]] [[امور دینی]] و [[دنیوی]] ـ است و [[پیامبر اسلام]] {{صل}} بر آن بسیار ارج می‌نهاد و بارها، با پافشاری تمام، از اهمیت آن سخن گفت که وصایت و [[ولایت]] [[حضرت علی]] {{ع}} سیّد الأوصیاء و یازده فرزندش، همسنگ [[نبوت]] و [[قرآن]] و بلکه [[روح]] [[نبوت]] است. [[احادیث]] در این باره بسیارند و به روشنی و صراحت از اهمیت وصایت و [[ولایت]] سخن می‌گویند<ref>ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۴۵۶؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۵۹۲.</ref>. |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | == جستارهای وابسته == |
