مارقین: تفاوت میان نسخهها
←اعتدال از نگاه دین
(←مقدمه) |
|||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
==[[اعتدال]] از نگاه دین== | ==[[اعتدال]] از نگاه دین== | ||
[[اسلام]]، [[دین]] "وسط" است<ref>بقره، آیه ۱۴۳.</ref> و آموزههای آن سرشار از تأکید بر [[اعتدال]]، جامعنگری، همه سو اندیشی و [[لزوم]] به دور بودن از [[افراط]] ویکسویهنگری است. [[پیامبر خدا]] که [[آیین الهی]] [[اسلام]] را برنامه [[تکامل]] مادی و [[معنوی]] معرفی میکرد و بر [[جامعیت]] و کمال آن در اشتمال بر [[مصالح]] فردی و [[اجتماعی]] تأکید میورزید، [[افراط]] و یکسویهنگری را بزرگترین خطر [[امت]] و آیینش تلقی میکرد و بر این [[حقیقت]]، بارها در طول حیات پربارش تأکید ورزید. [[خوارج]]، در [[حوزه]] [[فرهنگ اسلامی]]، جریانی است افراطی با مواضعی تند و به دور از [[اعتدال]]. این ویژگی [[خوارج]] در [[احادیث نبوی]] با عنوان "تعمق" آمده است. اکنون و پیشتر از آن که به ریشههای جریان [[خوارج]] بپردازیم، اندکی این اصطلاح را بکاویم<ref>[[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۴۷۳-۴۷۸.</ref>. | *[[اسلام]]، [[دین]] "وسط" است{{متن قرآن|وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَكُونُواْ شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِي كُنتَ عَلَيْهَا إِلاَّ لِنَعْلَمَ مَن يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّن يَنقَلِبُ عَلَى عَقِبَيْهِ وَإِن كَانَتْ لَكَبِيرَةً إِلاَّ عَلَى الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمَانَكُمْ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُوفٌ رَّحِيمٌ}}<ref> و بدین گونه شما را امّتی میانه کردهایم تا گواه بر مردم باشید و پیامبر بر شما گواه باشد؛ و قبلهای که بر سوی آن بودی بر نگرداندیم مگر بدین روی که معلوم داریم چه کسی از پیامبر پیروی میکند و چه کسی واپس میگراید، و بیگمان آن جز بر آنان که خداوند رهنمونشان شد، گران بود و خداوند بر آن نیست که ایمانتان را تباه گرداند که خداوند با مردم، به راستی مهربانی است بخشاینده؛ سوره بقره، آیه:۱۴۳.</ref> و آموزههای آن سرشار از تأکید بر [[اعتدال]]، جامعنگری، همه سو اندیشی و [[لزوم]] به دور بودن از [[افراط]] ویکسویهنگری است. [[پیامبر خدا]] که [[آیین الهی]] [[اسلام]] را برنامه [[تکامل]] مادی و [[معنوی]] معرفی میکرد و بر [[جامعیت]] و کمال آن در اشتمال بر [[مصالح]] فردی و [[اجتماعی]] تأکید میورزید، [[افراط]] و یکسویهنگری را بزرگترین خطر [[امت]] و آیینش تلقی میکرد و بر این [[حقیقت]]، بارها در طول حیات پربارش تأکید ورزید. [[خوارج]]، در [[حوزه]] [[فرهنگ اسلامی]]، جریانی است افراطی با مواضعی تند و به دور از [[اعتدال]]. این ویژگی [[خوارج]] در [[احادیث نبوی]] با عنوان "تعمق" آمده است. اکنون و پیشتر از آن که به ریشههای جریان [[خوارج]] بپردازیم، اندکی این اصطلاح را بکاویم<ref>[[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۴۷۳-۴۷۸.</ref>. | ||
==تندروی [[دینی]] (تعمق) در اصطلاح احادیث== | ==تندروی [[دینی]] (تعمق) در اصطلاح احادیث== | ||
*در زبان [[روایات]] از [[افراط]] و تندروی با عنوان "تَعَمق" یادشده است. [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "از سختگیری در [[دین]] بپرهیزید؛ زیرا [[خداوند]]، آن را آسان قرار داده است. از [[دین]]، آنچه را که توانش را دارید بگیرید؛ چرا که [[خداوند]]، کار خوب اما مستمر را، هر چند اندک باشد، [[دوست]] دارد"<ref>{{متن حدیث|"إیاکم وَالتعَمقَ فِی الدینِ! فَإِن اللهَ قَد جَعَلَهُ سَهلًا، فَخُذوا مِنهُ ما تُطیقونَ؛ فَإِن اللهَ یحِب ما دامَ مِن عَمَلٍ صالِحٍ وإن کانَ یسیراً"}}؛ کنز العمال، ج ۳، ص ۳۵، ح ۵۳۴۸.</ref>. با کاوش در موارد استعمال واژه "تعمق" در [[فرهنگها]] و [[احادیث اسلامی]] منقول در منابع [[فریقین]]، برای پژوهشگر تردیدی [[باقی]] نمیماند که مراد از این واژه در [[فرهنگ اسلامی]]، [[افراط]]، تندروی و [[خروج]] از [[اعتدال]] است. بزرگترین مشکل [[خوارج]]، متأسفانه، این تندروی و [[افراط]] بیمرز بود و از این روی، در نهایت بدین [[باور]] دست یافتن که هر کسی متفاوت با آنان بیندیشد و بگوید و عمل کند، در حیطه [[کفر]] خواهد بود<ref>[[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۴۷۳-۴۷۸.</ref>. | *در زبان [[روایات]] از [[افراط]] و تندروی با عنوان "تَعَمق" یادشده است. [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "از سختگیری در [[دین]] بپرهیزید؛ زیرا [[خداوند]]، آن را آسان قرار داده است. از [[دین]]، آنچه را که توانش را دارید بگیرید؛ چرا که [[خداوند]]، کار خوب اما مستمر را، هر چند اندک باشد، [[دوست]] دارد"<ref>{{متن حدیث|"إیاکم وَالتعَمقَ فِی الدینِ! فَإِن اللهَ قَد جَعَلَهُ سَهلًا، فَخُذوا مِنهُ ما تُطیقونَ؛ فَإِن اللهَ یحِب ما دامَ مِن عَمَلٍ صالِحٍ وإن کانَ یسیراً"}}؛ کنز العمال، ج ۳، ص ۳۵، ح ۵۳۴۸.</ref>. با کاوش در موارد استعمال واژه "تعمق" در [[فرهنگها]] و [[احادیث اسلامی]] منقول در منابع [[فریقین]]، برای پژوهشگر تردیدی [[باقی]] نمیماند که مراد از این واژه در [[فرهنگ اسلامی]]، [[افراط]]، تندروی و [[خروج]] از [[اعتدال]] است. بزرگترین مشکل [[خوارج]]، متأسفانه، این تندروی و [[افراط]] بیمرز بود و از این روی، در نهایت بدین [[باور]] دست یافتن که هر کسی متفاوت با آنان بیندیشد و بگوید و عمل کند، در حیطه [[کفر]] خواهد بود<ref>[[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۴۷۳-۴۷۸.</ref>. |