حدیث ثقلین: تفاوت میان نسخه‌ها

*۳۴ نفر از [[اصحاب]] و ۱۹ نفر از [[تابعین]] آن را [[روایت]] کرده‌اند. صحابه‌ای همچون: [[علی]]{{ع}}، [[ابوذر]]، [[جابر بن عبدالله انصاری]]، [[زید بن ارقم]]، [[ابو سعید خُدری]] و [[زید بن ثابت]]<ref>فضائل الخمسة، ج۲، ص۶۱.</ref>. علمای [[اهل سنت]] معترف‌اند این [[حدیث]] را بیست تن از [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] کرده‌اند<ref>الصواعق المحرقة، ۲۲۸؛ فیض القدیر، ج۳، ص۱۵.</ref>. مرحوم [[قاضی]] [[نور اللّه]] آن را از ۷۴ [[راوی]] [[اهل سنت]] [[نقل]] کرده است و در منابع گوناگون به اسناد و [[راویان]] آن اشاره شده است<ref>احقاق الحق، ج ۸ ص ۳۰۸؛ الغدیر، ج ۱ ص ۳۲، ص ۲۹۴؛ نفحات الأزهار (خلاصۀ عبقات) ج ۲،۱، ۳؛ [[شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات]]، ج ۱ ص ۸۳؛ اثبات الهداة، ج ۳ ص ۹۱، ۱۹۵.</ref>. شکی نیست دست کم دویست تن از اکابر علمای [[مذاهب مختلف اسلامی]]، حدیث ثقلین را [[روایت]] کرده‌اند<ref>حدیث ثقلین‌، ۹.</ref>.<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۰۸؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۲۲۵؛</ref>

[[شیعه]] و [[سنی]] در منابع معتبر به صورت [[متواتر]] از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[نقل]] کرده‌اند که آن [[حضرت]] به صورت مکرر و در مواضع متعدد و با الفاظ گوناگون فرموده‌اند: من از بین شما می‌روم و دو چیز گران‌بها از خود به جای می‌گذارم یکی [[کتاب خدا]] و دیگری عترتم را و مادامی که به هر دو چنگ زنید هرگز [[گمراه]] نمی‌شوید. برای رعایت اختصار به دو [[نقل]] از نقل‌های این [[حدیث متواتر]] و معتبر و مورد قبول [[فریقین]] اشاره می‌کنیم: [[مسلم نیشابوری ]](م ۲۶۱) مسندا از [[زید]] بن ارقم [[نقل]] می‌کند که روزی [[رسول خدا]]{{صل}} کنار برکه آبی به نام [[خم]] خطبه‌ای ایراد فرمود و بعد از [[حمد]] و ثنای [[خداوند]] و [[پند]] و [[اندرز]] و [[تذکر]] فرمود: {{متن حدیث|أَلَا أَيُّهَا النَّاسُ‏ فَإِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ يُوشِكُ‏ أَنْ‏ يَأْتِيَنِي‏ رَسُولُ‏ رَبِّي‏ فَأُجِيبَ وَ أَنَا تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ أَوَّلُهُمَا كِتَابُ اللَّهِ فِيهِ الْهُدَى وَ النُّورُ فَخُذُوا بِكِتَابِ اللَّهِ وَ اسْتَمْسِكُوا بِهِ}} ای [[مردم]] همانا من بشری هستم که نزدیک است [[فرشته]] [[مرگ]] بر من وارد شده و [[دعوت]] [[حق]] را [[اجابت]] نمایم من در میان شما دو چیز گران بها می‌گذارم اول آن دو [[کتاب خدا]] که در آن [[هدایت]] و [[نور]] است. [[کتاب خدا]] را گرفته و به آن [[تمسک]] کنید. سپس سفارش اکید نسبت به [[کتاب خدا]] فرمود و [[مردم]] را به عمل به آن [[تشویق]] کرد آنگاه فرمود: {{متن حدیث|أُذَكِّرُكُمُ‏ اللَّهَ‏ فِي‏ أَهْلِ‏ بَيْتِي‏ ‏}}<ref>صحیح مسلم، ج ۷، ص ۱۲۳.</ref>.

[[ثقلین]] از "ثَقَل" به معنای زاد و توشه و یا از "ثِقْل" به معنای چیز سنگین است<ref>مجمع البحرین: {{متن حدیث|و فی حدیث النبی{{صل}} "إنی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی "قیل سمیا بذلک لأن العمل بهما ثقیل. وقیل من الثقل بالتحریک: متاع المسافر. و الثقل الأکبر یراد به الکتاب. و الثقل الأصغر: العترة{{عم}} }}.</ref>. وجه تسمیه [[قرآن و عترت]] به [[ثقلین]] این است که ثقل به هر چیز نفیسی گفته می‌شود و [[قرآن و عترت]] از این قبیل است چه اینکه هرکدام از این دو معدن [[دانش‌ها]] و [[اسرار]] و حکمت‌های [[الهی]] و [[احکام شرعی]] است و به همین خاطر [[پیامبر]] به [[پیروی]] و [[تمسک]] و یادگیری از آنها سفارش و تاکید فرموده است و یا چون [[تمسک]] به این دو و عمل کردن و رعایت [[حقوق]] [[قرآن]] و [[اهل بیت]] سخت و سنگین و مشکل است، "[[ثقلین]]" نامیده شده‌اند<ref>ر.ک: الصواعق المحرقه، ج ۲، ص ۴۴۲.</ref><ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ص .</ref>.

در سخنان [[دانشمندان]] [[حدیث]] شناس [[اهل سنت]] تصریح به [[صحت حدیث ثقلین]] دیده می‌شود برای نمونه [[حاکم]] نیشابوری در المستدرک [[علی]] الصحیحین<ref>المستدرک، ج ۳، ص ۱۰۹: هذا حدیث صحیح علی شرط الشیخین.</ref>، [[ابن حجر]] مکی در الصواعق<ref>الصواعق المحرقه، ج ۲، ص ۴۲۸.</ref>، [[نور]] الدین هیثمی در مجمع الزوائد<ref>مجمع الزوائد، ج ۹، ص ۱۶۳.</ref>، به صحت این [[حدیث]] صریحا اعتراف کرده‌اند<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ص .</ref>.

ثانیاً [[نقل]] کتاب [[الله]] وسنتی از نظر دلالت نیز قابل قبول نیست زیرا ارجاع [[امت]] به [[سنت پیامبر]] با توجه به این که همه [[سنت]] یک جا مدون و قابل دسترسی نبوده، [[تکلیف]] بما لا یطاق است و از [[پیامبر]] [[رحمت]] و [[هادی]] [[امت]] چنین دستوری صادر نمی‌گردد.<ref>ر.ک: معارف دین، ج۲، ص ۱۱۷ و امام‌شناسی، ج ۲، ص ۳۴۸.</ref><ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ص .</ref>.

===[[عصمت]] [[عترت]]===

همراه قرار دادن [[اهل بیت]]{{عم}} و [[حکم]] به جدا نشدن [[اهل بیت]] از [[قرآن کریم]] تعبیر دیگری از [[عصمت]] [[عترت]] است زیرا هرگونه [[مخالفت]] آنان با [[قرآن]] هرچند از روی [[خطا]] و اشتباه، افتراق و جدایی از [[قرآن]] محسوب می‌شود و حال آنکه فرمود {{متن حدیث|أَنَّهُمَا لَنْ‏ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ‏}}

{{متن حدیث|مَنِ‏ الْعِتْرَةُ الطَّاهِرَةُ؟}} [[امام]]{{ع}} در پاسخ فرمودند: {{متن حدیث|الَّذِينَ وَصَفَهُمُ اللَّهُ فِي كِتَابِهِ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ‏ {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گردان» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> وَ هُمُ الَّذِينَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} إِنِّي مُخَلِّفٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي أَلَا وَ إِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ فَانْظُرُوا كَيْفَ تَخْلُفُونَ فِيهِمَا أَيُّهَا النَّاسُ لَا تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْكُمْ }}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۲۲۹.</ref><ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ص </ref>.

===سفارش به اعطای [[حقوق]]===

و ثانیا اقتران [[عترت]] با [[قرآن کریم]]<ref>این اقتران مورد قبول و اذعان همه از جمله ابن تیمیه قرار گرفته است رجوع شود به منهاج السنه، ج۴، ص۲۴۰.</ref> برای دلالت بر [[اطاعت]] از [[عترت]] کافی است زیرا چنان‌که [[ظلم]] به [[قرآن کریم]] عبارت است از [[نافرمانی]] [[دستورات]] و [[تعالیم]] آن، یکی از مصادیق بارز [[ظلم]] به [[عترت]]{{عم}} هم [[نافرمانی]] از [[دستورات]] آنان است و چه ظلمی بدتر از زیرپا گذاشتن [[دستورات]] [[قرآن]] و [[اهل بیت]] که همان [[تعالیم قرآن]] [[کریم]] است<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ص </ref>.

[[قندوزی]] [[حنفی]] درکتاب ینابیع از طریق عروه از [[فاطمه زهرا]]{{س}} [[نقل]] می‌کند: {{متن حدیث|سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} فِي مَرَضِهِ الَّذِي قُبِضَ فِيهِ يَقُولُ وَ قَدِ امْتَلَأَتِ الْحُجْرَةُ مِنْ أَصْحَابِهِ أَيُّهَا النَّاسُ يُوشِكُ‏ أَنْ‏ أُقْبَضَ‏ قَبْضاً سَرِيعاً فَيُنْطَلَقَ بِي وَ قَدْ قَدَّمْتُ إِلَيْكُمُ الْقَوْلَ مَعْذِرَةً إِلَيْكُمْ أَلَا إِنِّي مُخَلِّفٌ فِيكُمْ كِتَابَ رَبِّي عَزَّ وَ جَلَّ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي ثُمَّ أَخَذَ بِيَدِ عَلِيٍّ{{ع}} فَرَفَعَهَا فَقَالَ هَذَا عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ ُ مَعَ عَلِيٍّ لَا يَفْتَرِقَانِ حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ فَأَسْأَلُکُمْ مَا ذَا تَخْلُفُونّی فِیهِهَا}}<ref>ینابیع الموده، ج ۱، ص ۱۲۴. </ref> شنیدم از [[رسول خدا]]{{صل}} در [[مرض]] موت در حجره خود که مملو از جمعیت بود، فرمود: ای [[مردم]] نزدیک است مرا به زودی و به سرعت قبض کنند و برای رفع عذر شما نزد [[خدا]] من گفتارم را برای شما تقدیم می‌کنم: [[آگاه]] باشید که من در میان شما دو [[جانشین]] از خود می‌گذارم، کتاب پروردگارم و عترتم که [[اهل بیت]] منند و سپس دست [[علی]] را گرفت و بلند کرد و گفت: این [[علی]] با [[قرآن]] است و [[قرآن]] با [[علی]] است و این دو تا از هم جدا نمی‌شوند تا در کنار [[حوض کوثر]] بر من وارد شوند. پس بپرسم از شما درباره آنچه که بعد از من با آن دو کردید<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ص </ref>.