جن در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جن در کلام اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۷ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۵۰

۵۰۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۷ مارس ۲۰۲۰

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۲٬۱۷۱

ویرایش

@@ خط ۹: / خط ۹: @@
 <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
-==مقدمه==
+===چیستی [[جن]]===
-*موجودی است ناشناخته که [[خداوند]] پیش از [[آفرینش انسان]] آفریده است<ref>{{متن قرآن|وَالْجَانَّ خَلَقْنَاهُ مِن قَبْلُ مِن نَّارِ السَّمُومِ}}؛ سوره حجر، آیه ۲۷.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 217.</ref>.
+*معنای، واژۀ [[جن]] یعنی [[پنهان]] و پوشیده و چون جنّ به چشم نمی‌آید به این نام نامیده شده است<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۷۲. </ref>. [[جن]]، موجودی است ناشناخته که [[خداوند]] پیش از [[آفرینش انسان]] آنان را آفریده است<ref> فرهنگ شیعه، ص ۲۱۷. </ref>. این موجود دارای بدنی [[لطیف]] بوده و به هر صورتی می‌‌تواند ظاهر شود. همانطور که گفته شد [[جن]] در حالت عادی از محدودۀ دید [[بشر]] مخفی است. آنان دارای قدرت‌هایی فوق‌العاده هستند و در [[امت‌های پیشین]] در زمان [[نبوت]] [[حضرت سلیمان]]، جزء [[کارگران]] و عمال [[حضرت سلیمان]] بودند<ref>ر.ک: حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۲۰۷. </ref>.
-*وجود [[جن]]، از [[کلام]] [[خداوند]] و [[پیامبران]] {{ع}} ثابت می‌شود و همه علمای [[اسلام]] بر آن [[اجماع]] دارند. افزون بر این، بسیاری از عُقلا و ارباب [[مکاشفه]]، [[جن]] را دیده‌اند و بدین روی، نمی‌توان وجود او را [[انکار]] کرد، اگرچه با دلائل [[عقلی]] نتوان وجودش را به اثبات رساند<ref>شرح المقاصد، ۳/ ۳۶۶ و ۳۶۷.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 217.</ref>.
+*وجود [[جن]]، از [[کلام خداوند]] و [[پیامبران]] ثابت می‌شود و همۀ علمای [[اسلام]] بر آن [[اجماع]] دارند. علاوه بر این، بسیاری از عُقلا و ارباب [[مکاشفه]] [[جن]] را دیده‌اند بنابراین، نمی‌توان وجود [[جن]] را [[انکار]] کرد، اگرچه با دلائل [[عقلی]] نتوان وجودش را ثابت کرد<ref>فرهنگ شیعه، ص ۲۱۷. </ref>.
-*[[قرآن کریم]]، بیست و دو بار کلمه "[[جن]]" را به کار برده است و نیز از واژگانی همانند "الجان" و "الجِنة" استفاده کرده است. حتی نام یکی از [[سوره‌های قرآن]] "[[جن]]" است. با این همه، ابهامات فراوانی درباره این موجود وجود دارد؛ زیرا [[انسان]] به گونه معمول از دیدن او [[ناتوان]] است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 217.</ref>.
+===[[جن]] در [[قرآن]] و [[روایات]]===
-*[[متکلمان]] [[مسلمان]] بر آن‌اند که [[جن]] از اجسام [[لطیف]] است و می‌تواند به شکل‌های گوناگون درآید<ref>تلخیص المحصل‌، ۲۳۰.</ref>؛ ولی [[فیلسوفان]] معتقدند که [[جن]]، جسم ندارد و جسمانی نیست و بر خلاف [[انسان]]، موجودی است مجرد و از نوع [[آتش]] و هوا<ref>قبسات‌، ۴۰۳.</ref>. البته اینکه [[جن]] از [[آتش]] آفریده شده است، [[دلیل]] [[قرآنی]] دارد<ref>{{متن قرآن|وَالْجَانَّ خَلَقْنَاهُ مِن قَبْلُ مِن نَّارِ السَّمُومِ}}؛ سوره حجر، آیه ۲۷.</ref>؛ اما این [[آتش]] از جنس [[آتش]] عنصری نیست؛ زیرا از خود گرما برون نمی‌دهد<ref>نثر طوبی‌، ۱/ ۱۴۰.</ref>. [[قرآن کریم]]، [[جن]] را موجودی [[مکلف]] می‌داند و می‌فرماید: "ما [[جن]] و انس را نیافریدیم مگر برای [[عبادت]]"<ref>{{متن قرآن| وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإِنسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ }}؛ سوره ذاریات، آیه ۵۶.</ref>. جنیان نیز همچون [[آدمیان]]، برخی مؤمن‌اند و برخی [[کافر]]<ref>{{متن قرآن|وَأَنَّا مِنَّا الصَّالِحُونَ وَمِنَّا دُونَ ذَلِكَ كُنَّا طَرَائِقَ قِدَدًا }}؛
+*[[قرآن کریم]]، بیست و دو بار کلمه "[[جن]]" را به کار برده است و نیز از واژگانی همانند "الجان" و "الجِنة" استفاده کرده است. حتی نام یکی از [[سوره‌های قرآن]] "[[جن]]" است<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۷۲. </ref>. [[قرآن کریم]]، [[جن]] را موجودی [[مکلف]] می‌داند و می‌فرماید: {{متن قرآن|وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ}}<ref>«و پریان و آدمیان را نیافریدم جز برای آنکه مرا بپرستند» سوره ذاریات، آیه ۵۶.</ref>.<ref>ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۲۵۲.  </ref> جنیان نیز همچون [[آدمیان]]، برخی مؤمن‌اند و برخی کافرند. همچنین از [[قرآن]] فهمیده می‌‌شود که گروهی از جنیان به [[پیامبر]]{{صل}} [[ایمان]] آورده و [[مسلمان]] شدند. [[قرآن]] به صراحت می‌فرماید جنیان [[کافر]]، به [[دوزخ]] خواهند رفت. بنابراین [[قرآن]]، جنیان را موجودی مکلّف و [[صاحب]]  [[شعور]] و [[اراده]] می‌‌داند و در [[قیامت]] به اعمالشان رسیدگی می‌‌کنند<ref>فرهنگ شیعه، ص ۲۱۸. </ref>. در [[روایات]] هم آمده است برخی از جنیان به محضر [[امامان معصوم]]{{ع}}، مشرف شدند<ref>نجم الثاقب، باب سوم:</ref>. همچنین روایاتی وجود دارد که ثابت می‌‌کند در [[زمان ظهور]]  جنیان ظاهر شده و به کمک [[حضرت]] آمده و ایشان را [[یاری]] می‌‌کند، مانند روایتی از [[مفضل]] که از [[امام صادق]]{{ع}} پرسید: [[سرور]] من! آیا [[ملائکه]] و [[جن]] در [[زمان ظهور]] [[حضرت]] بر [[مردم]] [[آشکار]] خواهند شد؟ [[حضرت]] فرمود: «آری! به [[خدا]] [[سوگند]] ای [[مفضل]] [[آشکار]] خواهند شد! آنان با [[مردم]] به [[گفتگو]] خواهند کرد، همچنان که امروز با همدیگر صحبت می‌‌کنید. [[مفضل]] پرسید: ای مولای من! آیا همراه [[امام عصر]] به این سو و آن سو خواهند رفت؟ [[حضرت]] فرمود: آری! به [[خدا]] [[سوگند]] ای [[مفضل]] آنان در میان [[کوفه]] و [[نجف]] فرود می‌‌آیند. [[یاران حضرت مهدی]] در آن روز [[چهل]] و شش هزار نفر از [[ملائکه]] و [[چهل]] و شش هزار نفر از أجنیان است»<ref>نجم الثاقب، باب سوم:</ref>.<ref>ر.ک: حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان، ص۲۰۷. </ref>
- سوره جن، آیه ۱۱.</ref>. نیز از [[قرآن]] برمی‌آید که گروهی از آنان به [[پیامبر]] {{صل}} [[ایمان]] آورده، [[مسلمان]] شدند<ref>{{متن قرآن|وَأَنَّا مِنَّا الْمُسْلِمُونَ وَمِنَّا الْقَاسِطُونَ فَمَنْ أَسْلَمَ فَأُولَئِكَ تَحَرَّوْا رَشَدًا }}؛ سوره جن، آیه ۱۴؛ تفسیر برهان، ۴/ ۱۷۷ و ۱۷۸.</ref>. [[قرآن]] به صراحت می‌فرماید که جنیان [[کافر]]، به [[دوزخ]] خواهند رفت<ref>{{متن قرآن|الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ وَيَبْغُونَهَا عِوَجًا وَهُم بِالآخِرَةِ هُمْ كَافِرُونَ}}؛ سوره هود، آیه ۱۱۹.</ref>. از جمله جنیان [[سرکش]]، [[ابلیس]] است که [[فرزند]] و [[قبیله]] دارد و با [[فرزندان آدم]] [[دشمن]] است و در پی [[گمراهی]] آنان است<ref>{{متن قرآن|وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلِيسَ كَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ أَفَتَتَّخِذُونَهُ وَذُرِّيَّتَهُ أَوْلِيَاء مِن دُونِي وَهُمْ لَكُمْ عَدُوٌّ بِئْسَ لِلظَّالِمِينَ بَدَلا }}؛ سوره کهف، آیه ۵۰.</ref>؛ اما [[شیاطین]] جنی نمی‌توانند در [[جهان]] [[خلقت]] دست برند. آنان همچون دیگر موجودات، طبیعی‌اند و نمی‌توانند [[انسان]] را به [[گناه]] وادارند مگر او خود بخواهد. جنیان [[شعور]] و [[اراده]] دارند و می‌توانند به کارهای [[خارق العاده]] دست زنند<ref>{{متن قرآن| وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَرَوَاحُهَا شَهْرٌ وَأَسَلْنَا لَهُ عَيْنَ الْقِطْرِ وَمِنَ الْجِنِّ مَن يَعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَمَن يَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنَا نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِيرِ يَعْمَلُونَ لَهُ مَا يَشَاء مِن مَّحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَّاسِيَاتٍ اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا وَقَلِيلٌ مِّنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ }}؛ سوره سبأ، آیه ۱۲ و ۱۳؛ {{متن قرآن|قَالَ عِفْريتٌ مِّنَ الْجِنِّ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَن تَقُومَ مِن مَّقَامِكَ وَإِنِّي عَلَيْهِ لَقَوِيٌّ أَمِينٌ }}؛ سوره نمل، آیه ۳۹؛ جن در قرآن‌، ۲۴.</ref>. آنها نیز [[زندگی]] و [[مرگ]] و [[قیامت]] دارند<ref>احقاف/ ۱۸.</ref> و مانند [[انسان]] [[ازدواج]] می‌کنند و می‌زایند و تکاثر می‌کنند<ref>اعراف/ ۳۸؛ فصلت/ ۲۵؛ المیزان‌، ۱۵۳۱۲.</ref> و [[غذا]] می‌خورند<ref>وسائل الشیعه‌، ۱/ ۳۵۷.</ref>. اینکه آیا [[جن]] [[برتر]] است یا [[انسان]]، از [[قرآن]] برمی‌آید که [[انسان]] [[برتر]] است؛ زیرا [[خداوند]] به [[ابلیس]]- که از جنیان بود- [[فرمان]] داد به [[آدم]] {{ع}} [[سجده]] کند<ref>تفسیر نمونه، ۲۵/ ۱۵۵.</ref>. در [[روایات]] آمده است که برخی جنیان به محضر [[امامان معصوم]] {{عم}} [[تشرف]] یافته‌اند<ref>تفسیر نور الثقلین‌، ۵/ ۴۳۳.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 218.</ref>.
+===[[جن]] از نگاه [[دانشمندان]]===
+*[[متکلمین]] [[مسلمان]]، معتقدند [[جن]]، جسمی [[لطیف]] دارد و می‌تواند به اشکال مختلف تبدیل شود؛ ولی [[فلاسفه]] معتقدند [[جن]]، جسم ندارد و جسمانی نیست و برخلاف [[انسان]]، موجودی است مجرد و از نوع [[آتش]] و هواست؛ البته اینکه [[جن]] از [[آتش]] آفریده شده است، [[دلیل]] [[قرآنی]] دارد اما این [[آتش]]، از جنس [[آتش]] عنصری نیست؛ زیرا [[گرما]] را از خود بیرون نمی‌دهد<ref>فرهنگ شیعه، ص ۲۱۷. </ref>.
+===[[ابلیس]]، جنی [[سرکش]]===
+*[[ابلیس]] از جملۀ جنیان [[سرکش]] است که [[فرزند]] و [[قبیله]] دارد و با [[فرزندان آدم]] [[دشمن]] و در پی [[گمراهی]] آنان است چنانکه آیۀ {{متن قرآن|وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ كَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ أَفَتَتَّخِذُونَهُ وَذُرِّيَّتَهُ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِي وَهُمْ لَكُمْ عَدُوٌّ بِئْسَ لِلظَّالِمِينَ بَدَلًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که به فرشتگان گفتیم برای آدم فروتنی کنید! (همه) فروتنی کردند جز ابلیس که از پریان بود و از فرمان پروردگارش سر پیچید؛ با این حال آیا شما او و فرزندانش را به جای من به سروری برمی‌گزینید با آنکه آنان دشمن شمایند؟ بد جایگزینی برای ستمگرا» سوره کهف، آیه ۵۰.</ref> همین مطلب را [[تأیید]] می‌‌کند.
+*[[شیاطین]] جنی نمی‌توانند در [[جهان]] [[خلقت]] [[تصرف]] کنند. آنان همچون دیگر موجودات عادی، طبیعی‌ عمل می‌‌کنند و نمی‌توانند [[انسان]] را مجبور به [[گناه]] کردن کنند مگر اینکه خود [[انسان]] بخواهد. اینکه آیا [[جن]] [[برتر]] است یا [[انسان]]، از [[قرآن]] اینچنین فهمیده می‌‌شود که که [[انسان]] [[برتر]] است؛ زیرا [[خداوند]] به [[ابلیس]] که از جنیان بود امر کرد که به [[آدم]] [[سجده]] کند<ref>فرهنگ شیعه، ص ۲۱۸. </ref>.
+===نتیجه گیری===
+*بنابراین باتوجه به [[آیات قرآنی]] و [[روایات معصومین]]{{ع}} جنیان [[شعور]] و [[اراده]] دارند و می‌توانند به کارهای [[خارق العاده]] دست بزنند. آنها نیز مانند [[انسان‌ها]] [[زندگی]] و [[مرگ]] و [[قیامت]] دارند<ref>فرهنگ شیعه، ص ۲۱۸.  </ref>.
 ==منابع==