عدل الهی در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخهها
←مقدمه
جز (جایگزینی متن - '''']]؛' به '''']]') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
(←مقدمه) |
||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*عدل الهی از [[اصول مذهب شیعه]] بهشمار میرود، بدینمعنا که [[خداوند]] از هرگونه [[ظلم و ستم]] منزه است. [[خداوند متعال]] بهعنوان [[خالق]] [[انسانها]] به هیچیک از [[بندگان]] خود [[ظلم]] نمیکند و با همگان براساس صفت [[عدالت]] عمل خواهد کرد. عدل الهی بهمعنای تساوی بین [[بندگان]] نیست. بل بدینمعناست که هر موجودی به اندازه قابلیتها و استحقاقش [[کمالات]] دریافت میکند. در [[آیات]] [[قرآنکریم]]، [[عادل]] بودن جزو صفات ثبوتیه [[خداوند]] است، یعنی در [[قرآن]] تنها به تنزیه [[خداوند]] از [[ظلم و ستم]] [[قناعت]] نشده، بلکه بهطور مستقیم، صفت [[عدالت]] برای [[خداوند]] اثبات شده است. بنابراین [[عدالت]] از صفاتی است که باید [[خداوند]] را به آن [[وصف]] کرد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 559.</ref>. | *عدل الهی از [[اصول مذهب شیعه]] بهشمار میرود، بدینمعنا که [[خداوند]] از هرگونه [[ظلم و ستم]] منزه است. [[خداوند متعال]] بهعنوان [[خالق]] [[انسانها]] به هیچیک از [[بندگان]] خود [[ظلم]] نمیکند و با همگان براساس صفت [[عدالت]] عمل خواهد کرد. عدل الهی بهمعنای تساوی بین [[بندگان]] نیست. بل بدینمعناست که هر موجودی به اندازه قابلیتها و استحقاقش [[کمالات]] دریافت میکند. در [[آیات]] [[قرآنکریم]]، [[عادل]] بودن جزو صفات ثبوتیه [[خداوند]] است، یعنی در [[قرآن]] تنها به تنزیه [[خداوند]] از [[ظلم و ستم]] [[قناعت]] نشده، بلکه بهطور مستقیم، صفت [[عدالت]] برای [[خداوند]] اثبات شده است. بنابراین [[عدالت]] از صفاتی است که باید [[خداوند]] را به آن [[وصف]] کرد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 559.</ref>. | ||
*افزون بر [[قرآن کریم]]، [[امامان معصوم]] {{عم}}، بهویژه [[امام علی]] {{ع}} نیز بر این مسئله تأکید فراوان داشتند و در شرایط و زمانهای مناسب به توضیح این مسئله پرداختند. [[امام علی]] {{ع}} میفرماید: [[شهادت]] میدهم که [[خداوند]] [[عادل]] است و با آفریدگان خود [[عدالت]] میورزد. [[داوری]] است که [[حق]] و [[باطل]] را از یکدیگر جدا میکند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۱۴</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 559.</ref>. | *افزون بر [[قرآن کریم]]، [[امامان معصوم]] {{عم}}، بهویژه [[امام علی]] {{ع}} نیز بر این مسئله تأکید فراوان داشتند و در شرایط و زمانهای مناسب به توضیح این مسئله پرداختند. [[امام علی]] {{ع}} میفرماید: [[شهادت]] میدهم که [[خداوند]] [[عادل]] است و با آفریدگان خود [[عدالت]] میورزد. [[داوری]] است که [[حق]] و [[باطل]] را از یکدیگر جدا میکند<ref>{{متن حدیث|وَ أَشْهَدُ أَنَّهُ عَدْلٌ عَدَلَ وَ حَكَمٌ فَصَلَ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۲۱۴</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 559.</ref>. | ||
*گستره عدل الهی بر پهنه [[آفرینش]] سایه افکنده است. [[امام علی]] {{ع}} میفرماید: خداوندی که در وعدههای خود راستگفتار است و از [[ستم]] کردن به [[بندگان]] بهدور. میان مخلوقات به [[عدل و داد]] و در [[حکم]] خود بر آنان به [[عدل]] [[رفتار]] میکند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۸۵</ref>. در منظر [[امام]]، شدت و [[جدیت]] [[خداوند]] در [[اجرای عدالت]] بهحدی است که ایشان در [[مقام]] [[دعا]] خواستار [[رفتار]] کریمانه [[الهی]] با خخود میشود و میفرماید: خدایا، کار مرا به [[بخشایش]] خود واگذار کن، نه به [[عدالت]] (خویش)<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۲۷</ref>. [[امام]] {{ع}} در [[نهج البلاغه]] بهمقتضای [[کلام]]، به [[ستایش]] [[خداوند]] به صفت [[عدل]] پرداخته و به روش عدالتمحور [[پروردگار]] در مواجهه با [[بندگان]] اشارت دارد<ref>نک: نهج البلاغه، خطبه ۱۹۱</ref>. میتوان عدل الهی را [[مقدمه]]، پیشنیاز و سرلوحه [[عدل]] و [[عدالت]] بشری دانست که [[امام]] {{ع}} بر اجرای آن در تمامی [[شئون]] تأکید فراوان داشتند. [[امام]] {{ع}} میفرماید: به [[خدا]] [[سوگند]]، هر قومی که در [[نعمت]] فرو رفته بودند، [[نعمت]] از آنان گرفته نشد مگر بهخاطر گناهانی که مرتکب شدند، زیرا [[خداوند]] بر بندگانش [[ستم]] نکند. اگر [[مردم]] آنگاه که [[غضب]] [[الهی]] بهسویشان آید و [[نعمتها]] را از آنان برطرف شود، صادقانه و خالصانه و شرمگینانه به پروردگارشان رو کنند و از صمیمدل او را بخوانند، قطعاً هر آنچه را از دست داده باشند، بازیابند و همه مشکلات و نابسامانیهایش بهسامان آید<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۷۸</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 559-560.</ref>. | *گستره عدل الهی بر پهنه [[آفرینش]] سایه افکنده است. [[امام علی]] {{ع}} میفرماید: خداوندی که در وعدههای خود راستگفتار است و از [[ستم]] کردن به [[بندگان]] بهدور. میان مخلوقات به [[عدل و داد]] و در [[حکم]] خود بر آنان به [[عدل]] [[رفتار]] میکند<ref>{{متن حدیث|الَّذِي صَدَقَ فِي مِيعَادِهِ وَ ارْتَفَعَ عَنْ ظُلْمِ عِبَادِهِ وَ قَامَ بِالْقِسْطِ فِي خَلْقِهِ وَ عَدَلَ عَلَيْهِمْ فِي حُكْمِهِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۸۵</ref>. در منظر [[امام]]، شدت و [[جدیت]] [[خداوند]] در [[اجرای عدالت]] بهحدی است که ایشان در [[مقام]] [[دعا]] خواستار [[رفتار]] کریمانه [[الهی]] با خخود میشود و میفرماید: خدایا، کار مرا به [[بخشایش]] خود واگذار کن، نه به [[عدالت]] (خویش)<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ احْمِلْنِي عَلَى عَفْوِكَ وَ لَا تَحْمِلْنِي عَلَى عَدْلِكَ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۲۲۷</ref>. [[امام]] {{ع}} در [[نهج البلاغه]] بهمقتضای [[کلام]]، به [[ستایش]] [[خداوند]] به صفت [[عدل]] پرداخته و به روش عدالتمحور [[پروردگار]] در مواجهه با [[بندگان]] اشارت دارد<ref>نک: نهج البلاغه، خطبه ۱۹۱</ref>. میتوان عدل الهی را [[مقدمه]]، پیشنیاز و سرلوحه [[عدل]] و [[عدالت]] بشری دانست که [[امام]] {{ع}} بر اجرای آن در تمامی [[شئون]] تأکید فراوان داشتند. [[امام]] {{ع}} میفرماید: به [[خدا]] [[سوگند]]، هر قومی که در [[نعمت]] فرو رفته بودند، [[نعمت]] از آنان گرفته نشد مگر بهخاطر گناهانی که مرتکب شدند، زیرا [[خداوند]] بر بندگانش [[ستم]] نکند. اگر [[مردم]] آنگاه که [[غضب]] [[الهی]] بهسویشان آید و [[نعمتها]] را از آنان برطرف شود، صادقانه و خالصانه و شرمگینانه به پروردگارشان رو کنند و از صمیمدل او را بخوانند، قطعاً هر آنچه را از دست داده باشند، بازیابند و همه مشکلات و نابسامانیهایش بهسامان آید<ref>{{متن حدیث|وَ ايْمُ اللَّهِ مَا كَانَ قَوْمٌ قَطُّ فِي غَضِّ نِعْمَةٍ مِنْ عَيْشٍ فَزَالَ عَنْهُمْ إِلَّا بِذُنُوبٍ اجْتَرَحُوهَا، لِ «أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ»، وَ لَوْ أَنَّ النَّاسَ حِينَ تَنْزِلُ بِهِمُ النِّقَمُ وَ تَزُولُ عَنْهُمُ النِّعَمُ فَزِعُوا إِلَى رَبِّهِمْ بِصِدْقٍ مِنْ نِيَّاتِهِمْ وَ وَلَهٍ مِنْ قُلُوبِهِمْ، لَرَدَّ عَلَيْهِمْ كُلَّ شَارِدٍ وَ أَصْلَحَ لَهُمْ كُلَّ فَاسِدٍ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۷۸</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 559-560.</ref>. | ||
==رابطه [[عدل]] با اصول دیگر== | ==رابطه [[عدل]] با اصول دیگر== |