آیه مودت: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'آیۀ مودت' به 'آیۀ مودت'
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
'''متن آیه: {{متن قرآن|ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَن يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ}}<ref> این همان است که خداوند (آن را) به بندگانی از خویش که ایمان آورده و کارهای شایسته کردهاند مژده میدهد بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمیخواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را و هر کس کاری نیک انجام دهد برای او در آن پاداشی نیک بیفزاییم که خداوند آمرزندهای سپاسپذیر است؛ سوره شوری، آیه:۲۳.</ref>''' | '''متن آیه: {{متن قرآن|ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَن يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ}}<ref> این همان است که خداوند (آن را) به بندگانی از خویش که ایمان آورده و کارهای شایسته کردهاند مژده میدهد بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمیخواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را و هر کس کاری نیک انجام دهد برای او در آن پاداشی نیک بیفزاییم که خداوند آمرزندهای سپاسپذیر است؛ سوره شوری، آیه:۲۳.</ref>''' | ||
== | ==[[آیۀ مودت]] و [[شأن نزول]]== | ||
* | *[[آیۀ مودت]] آیهای است که [[اجر]] [[رسالت پیامبر]] [[خدا]] {{صل}} را [[مودّت]] [[خویشاوندان]] آن [[حضرت]] [[بیان]] میکند: {{متن قرآن|قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}<ref>«بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمیخواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۸.</ref> | ||
*دو [[شأن نزول]] برای [[آیه]] ذکر شده است: | *دو [[شأن نزول]] برای [[آیه]] ذکر شده است: | ||
#[[شأن نزول]] اول میگوید: روزی [[مشرکان]] [[مکه]] در جایی گرد آمدند و گفتند: «آیا [[محمد]] در برابر آنچه آورده است، مزدی میخواهد؟» این [[آیه]] در پاسخ آنان فرود آمد و [[مردم]] را بر [[مودت]] [[پیامبر]] و [[خویشاوندان]] [[مأمور]] ساخت<ref>ر.ک: تفسیر آیة المودة، ص۲۵؛ روح المعانی، ج۲۵، ص۳۰؛ المیزان، ج۱۸، ص ۴۳.</ref>. براساس این شان [[نزول]] [[آیه]] مکی است<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۵۱.</ref>. | #[[شأن نزول]] اول میگوید: روزی [[مشرکان]] [[مکه]] در جایی گرد آمدند و گفتند: «آیا [[محمد]] در برابر آنچه آورده است، مزدی میخواهد؟» این [[آیه]] در پاسخ آنان فرود آمد و [[مردم]] را بر [[مودت]] [[پیامبر]] و [[خویشاوندان]] [[مأمور]] ساخت<ref>ر.ک: تفسیر آیة المودة، ص۲۵؛ روح المعانی، ج۲۵، ص۳۰؛ المیزان، ج۱۸، ص ۴۳.</ref>. براساس این شان [[نزول]] [[آیه]] مکی است<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۵۱.</ref>. | ||
#[[شأن نزول]] دوم میگوید: چون [[پیامبر]]{{صل}} در [[مدینه]] [[حکومت اسلامی]] را بنیان گذاشت به دشواریهای [[مالی]] دچار گشت. [[انصار]] نزد او آمدند و [[اموال]] خویش را به [[حضرت]] عرضه کردند. در این هنگام [[آیه]] نازل شد و [[پیامبر]]{{صل}} آن را بر [[انصار]] خواند و فرمود: «[[نزدیکان]] مرا پس از من [[دوست]] بدارید». [[انصار]] با [[شادی]] و [[رضایت]] از محضر [[پیامبر]]{{صل}} بیرون رفتند؛ اما [[منافقان]]، گفتند این سخن، افترائی است که [[محمد]] بر [[خدا]] بسته و میخواهد ما را از این پس ذلیل [[خویشان]] خود کند. آن گاه آیه نازل گشت<ref>مجمع البیان، ج۹، ص۲۹؛ تفسیر نمونه، ج۲۰، ص ۴۰۲. </ref>. بر این اساس [[آیه]] [[مدنی]] است<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۵۱.</ref>. | #[[شأن نزول]] دوم میگوید: چون [[پیامبر]]{{صل}} در [[مدینه]] [[حکومت اسلامی]] را بنیان گذاشت به دشواریهای [[مالی]] دچار گشت. [[انصار]] نزد او آمدند و [[اموال]] خویش را به [[حضرت]] عرضه کردند. در این هنگام [[آیه]] نازل شد و [[پیامبر]]{{صل}} آن را بر [[انصار]] خواند و فرمود: «[[نزدیکان]] مرا پس از من [[دوست]] بدارید». [[انصار]] با [[شادی]] و [[رضایت]] از محضر [[پیامبر]]{{صل}} بیرون رفتند؛ اما [[منافقان]]، گفتند این سخن، افترائی است که [[محمد]] بر [[خدا]] بسته و میخواهد ما را از این پس ذلیل [[خویشان]] خود کند. آن گاه آیه نازل گشت<ref>مجمع البیان، ج۹، ص۲۹؛ تفسیر نمونه، ج۲۰، ص ۴۰۲. </ref>. بر این اساس [[آیه]] [[مدنی]] است<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۵۱.</ref>. | ||
==[[تفسیر]] | ==[[تفسیر]] [[آیۀ مودت]]== | ||
*[[مفسران]] تفسیرهای متفاوتی برای | *[[مفسران]] تفسیرهای متفاوتی برای [[آیۀ مودت]] [[نقل]] کردهاند از جمله: | ||
#معنای "{{متن قرآن|الْقُرْبَى}}" [[تقرب به خداوند]] است و "{{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}" به معنای [[مودت]] به [[خدا]] از راه [[تقرب]] به او و از گذر [[طاعت]] است<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۵۲.</ref>. این [[تفسیر]] [[نادرست]] است؛ زیرا معنای [[آیه]] بنابر آن چنین میشود: "از شما میخواهم [[اطاعت خدا]] را [[دوست]] بدارید". در حالی که معنای درست این است: "از شما میخواهم [[خدا]] را [[اطاعت]] کنید نه اینکه تنها آن را [[دوست]] بدارید"؛ چون [[تقرب به خدا]] را حتی [[مشرکان]] [[دوست]] داشتند و بتان را به همین جهت میپرستیدند <ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۵۲.</ref>. | #معنای "{{متن قرآن|الْقُرْبَى}}" [[تقرب به خداوند]] است و "{{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}" به معنای [[مودت]] به [[خدا]] از راه [[تقرب]] به او و از گذر [[طاعت]] است<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۵۲.</ref>. این [[تفسیر]] [[نادرست]] است؛ زیرا معنای [[آیه]] بنابر آن چنین میشود: "از شما میخواهم [[اطاعت خدا]] را [[دوست]] بدارید". در حالی که معنای درست این است: "از شما میخواهم [[خدا]] را [[اطاعت]] کنید نه اینکه تنها آن را [[دوست]] بدارید"؛ چون [[تقرب به خدا]] را حتی [[مشرکان]] [[دوست]] داشتند و بتان را به همین جهت میپرستیدند <ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۵۲.</ref>. | ||
#واژۀ "{{متن قرآن|الْقُرْبَى}}" به معنای [[خویشاوندی]] است نه [[خویشاوندان]]<ref>روح المعانی، ج۲۵، ص ۳۰؛ پیام قرآن، ج۹، ص۲۲۶.</ref>. [[قریش]]، [[پیامبر]]{{صل}} را [[تکذیب]] و با او [[دشمنی]] میکردند. از این رو، [[خداوند متعال]] [[دستور]] داد [[پیامبر]] {{صل}} از آنان بخواهد اگر [[ایمان]] نمیآورند، دست کم [[دشمنی]] نکنند؛ زیرا با [[پیامبر]] {{صل}} خویشاوندند<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۵۲.</ref>. | #واژۀ "{{متن قرآن|الْقُرْبَى}}" به معنای [[خویشاوندی]] است نه [[خویشاوندان]]<ref>روح المعانی، ج۲۵، ص ۳۰؛ پیام قرآن، ج۹، ص۲۲۶.</ref>. [[قریش]]، [[پیامبر]]{{صل}} را [[تکذیب]] و با او [[دشمنی]] میکردند. از این رو، [[خداوند متعال]] [[دستور]] داد [[پیامبر]] {{صل}} از آنان بخواهد اگر [[ایمان]] نمیآورند، دست کم [[دشمنی]] نکنند؛ زیرا با [[پیامبر]] {{صل}} خویشاوندند<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۵۲.</ref>. | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==[[آیه مودت]] در [[حدیث]]== | ==[[آیه مودت]] در [[حدیث]]== | ||
*[[روایات]] فراوانی از طریق [[شیعه]] و [[سنی]] [[نقل]] شدهاند که بر درستی نظریه [[شیعه]] [[گواهی]] میدهند، از جمله: | *[[روایات]] فراوانی از طریق [[شیعه]] و [[سنی]] [[نقل]] شدهاند که بر درستی نظریه [[شیعه]] [[گواهی]] میدهند، از جمله: | ||
#پس از [[نزول]] | #پس از [[نزول]] [[آیۀ مودت]] از [[پیامبر]] {{صل}} پرسیدند: "یا [[رسول الله]]! [[خویشاوندان]] تو کیانند که [[مودت]] آنان بر ما [[واجب]] است؟ فرمود: [[علی]] و [[فاطمه]] و دو [[فرزند]] آنان" و این پاسخ را سه بار بر زبان آورد<ref>{{متن حدیث|لَمَّا نَزَلَتْ قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً الْآيَةَ قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ هَؤُلَاءِ الَّذِينَ أُمِرْنَا بِمَوَدَّتِهِمْ قَالَ عَلِيٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ وُلْدُهُمَااحقاق الحق، ج۳، ص۲؛ ج ۱۴، ص ۱۰۶؛ تفسیر قرطبی، ج۸، ص۵۸۴۳؛ تفسیر نمونه، ج۲۰، ص۴۱۰؛ الدرّ المنثور، ج ۶، ص ۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۲۳، ص ۲۳۰؛ فضائل الخمسة من الصحاح الستّه، ج ۱، ص۲۵۹}}</ref><ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۵۴؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۸.</ref> | ||
#چون [[علی بن الحسین]]{{ع}} را به [[اسارت]] بر دروازه [[دمشق]] آوردند، مردی شامی گفت: "خدای را [[سپاس]] که شما را کشت و از ریشه برکند!. [[حضرت]] بدو فرمود: آیا [[قرآن]] خواندهای؟ گفت: آری! فرمود: سورههای حامیم را خواندهای؟ گفت: نه. فرمود: آیا این را خواندهای که: {{متن قرآن|قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}؟ گفت: آیا شما همانانید که این [[آیه]] فرموده است؟ فرمود: آری"<ref>الدر المنثور، ج۶، ص ۷؛ تفسیر نمونه، ج۲۰، ص ۴۱۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۵۴.</ref> | #چون [[علی بن الحسین]]{{ع}} را به [[اسارت]] بر دروازه [[دمشق]] آوردند، مردی شامی گفت: "خدای را [[سپاس]] که شما را کشت و از ریشه برکند!. [[حضرت]] بدو فرمود: آیا [[قرآن]] خواندهای؟ گفت: آری! فرمود: سورههای حامیم را خواندهای؟ گفت: نه. فرمود: آیا این را خواندهای که: {{متن قرآن|قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}؟ گفت: آیا شما همانانید که این [[آیه]] فرموده است؟ فرمود: آری"<ref>الدر المنثور، ج۶، ص ۷؛ تفسیر نمونه، ج۲۰، ص ۴۱۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۵۴.</ref> | ||
#[[امام باقر]]{{ع}}، دربارۀ این آیه و "{{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}" میفرماید: {{متن حدیث|هِیَ وَ اللَّهِ فَرِیضَةٌ مِنَ اللَّهِ عَلَی الْعِبَادِ لِمُحَمَّدٍ {{صل}} فِی أَهْلِ بَیْتِهِ}}<ref>بحار الأنوار، ج ۲۳، ص ۲۳۹.</ref><ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۸.</ref> | #[[امام باقر]]{{ع}}، دربارۀ این آیه و "{{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}" میفرماید: {{متن حدیث|هِیَ وَ اللَّهِ فَرِیضَةٌ مِنَ اللَّهِ عَلَی الْعِبَادِ لِمُحَمَّدٍ {{صل}} فِی أَهْلِ بَیْتِهِ}}<ref>بحار الأنوار، ج ۲۳، ص ۲۳۹.</ref><ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۸.</ref> | ||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
==نتیجه گیری== | ==نتیجه گیری== | ||
*در نتیجه بزرگترین ابراز [[مودّت]] نسبت به این [[خاندان]]، [[پذیرش رهبری]] و [[امامت]] آنان و مقدم داشتن ایشان بر دیگران و [[حجّت]] شمردن [[قول و فعل]] آنان است و وقتی [[مودّت]]، [[واجب]] [[الهی]] باشد، [[اطاعت]] نیز [[تکلیف]] [[الهی]] است و [[شایستگی]] و [[برتری]] همه جانبۀ آنان معیار [[لزوم]] این [[اطاعت]] است. | *در نتیجه بزرگترین ابراز [[مودّت]] نسبت به این [[خاندان]]، [[پذیرش رهبری]] و [[امامت]] آنان و مقدم داشتن ایشان بر دیگران و [[حجّت]] شمردن [[قول و فعل]] آنان است و وقتی [[مودّت]]، [[واجب]] [[الهی]] باشد، [[اطاعت]] نیز [[تکلیف]] [[الهی]] است و [[شایستگی]] و [[برتری]] همه جانبۀ آنان معیار [[لزوم]] این [[اطاعت]] است. | ||
*پس | *پس [[آیۀ مودت]]، از پشتوانهها و [[دلایل امامت]] [[ائمه]]{{ع}} محسوب میشود، چون [[مودّت]]، تنها [[محبت]] [[قلبی]] نیست، بلکه [[فرمانبرداری]] محبّانه و [[اطاعت]] مطلق از [[مقام ولایت]] آنان است و تنها امر تشریفاتی و [[اخلاقی]] نیست، بلکه فریضۀ [[الهی]] است<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۸.</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == |