|
|
| خط ۱۷: |
خط ۱۷: |
|
| |
|
| ===[[آیه اکمال]]=== | | ===[[آیه اکمال]]=== |
| *[[آیه اکمال]]<ref>ر.ک: آیات الولایة فی القرآن، ص۳۳؛ إحقاق الحق و إزهاق الباطل، ج۳، ص۳۲۰؛ امام‌شناسی، ج۷، ص۲۸۲؛ التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۴۲۸؛ تشیید المراجعات و تفنید المکابرات، ج۲، ص۲۶۹؛ دلائل الصدق، ج۵، ص۱۶۴؛ عبقات الأنوار فی إثبات إمامة الأئمة الأطهار، ج۹، ص۲۳۱؛ غایة المرام و حجة الخصام فی تعیین الإمام من طریق الخاص و العام، ج۳، ص۳۲۸؛ الغدیر، ج۱، ص۴۴۷؛ مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج۴، ص۸۸۸؛ منهاج الکرامة فی معرفة الإمامة، ص۱۱۸؛ المیزان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۱۵۶؛ نفحات الأزهار، ج۸، ص۲۵۹.</ref>: {{متن قرآن|الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا}}<ref>«امروز کافران از دین شما نومید شدند پس، از ایشان مهراسید و از من بهراسید! امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم» سوره مائده، آیه ۳.</ref>.
| | |
| *هر [[دین]] و آئینی، هرچه [[قدر]] در [[دستورات]] خود پیشرفته باشد و برنامه‌های آن متعالی باشد، مادامی‌که [[حافظ]] و نگهبانی نداشته باشد که [[شایسته]] بتواند آن برنامه‌ها را [[حفظ]] و [[اجرا]] کند، در معرض زوال خواهد بود. پس برای [[حفظ دین]]، شخصیتی [[شایسته]] لازم است؛ از این روی، تا هنگامی‌که [[رسول خدا]]{{صل}} زنده بودند، نگهبانی و [[پاسداری از دین]] صورت می‌گرفت، ولی [[کافران]] به یک نقطه [[امید]] بسته بودند و آن نابودی [[دین]] با رفتن [[رسول خدا]]{{صل}} بود؛ چرا که او [[فرزند]] و [[جانشینی]] ندارد. در [[روز غدیر]]، با اعلان عمومی‌جانشینی [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} است که در دید [[عامه]] [[مردم]]، [[شخصیت]] او [[تالی]] تلو [[رسول خدا]]{{صل}} بود، همه امیدهای [[کافران]] [[ناامید]] شد<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]،[[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۱۲۱-۱۲۲.</ref>.
| |
| *در [[شأن نزول]] [[آیه]]، دو قول است: [[شیعه]] بر این [[باور]] است که این [[آیه]] در روز ۱۸ ذی‌الحجه سال ۱۰ [[هجری]]، هنگام برگشت از [[حجة‌الوداع]] نازل شده است، ولی [[اهل سنت]]، [[شأن نزول]] این [[آیه]] را روز نه ذی‌الحجة (روز [[عرفه]])[[سال]] ۱۰ [[هجری]] می‌دانند.
| |
| *[[علامه امینی]] در [[کتاب الغدیر]]، ۱۶ نفر از بزرگان [[اهل سنت]]، مانند: [[محمد بن جریر]]، [[طبری]]، [[حاکم نیشابوری]]، [[حاکم حسکانی]]، [[سبط ابن جوزی]]، [[ابن کثیر دمشقی]]، [[خطیب بغدادی]]<ref>تاریخ بغداد، ج۸، ص۲۹۰.</ref>، [[ابن عساکر]]<ref>تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ح۵۷۵-۵۷۸ و ۵۸۵.</ref> و [[جلال‌الدین سیوطی]] یاد می‌کند که در کتاب‌هایشان، [[شأن نزول]] [[آیه]] را ۱۸ ذی‌الحجه می‌دانند. [[روایات]] اینان به چهار نفر از [[صحابه]] برمی‌گردد: [[ابوسعید خدری]]، [[ابوهریره]]، [[زید بن ارقم]]، [[جابر بن عبدالله انصاری]].
| |
| *[[ابونعیم اصفهانی]]<ref>خصائص الوحی المبین، صص ۶۱-۶۲. به نقل از "ما نزل فی علیّ من القرآن"، ابونعیم اصفهانی.</ref> از [[ابوسعید خدری]] این‌گونه [[روایت]] می‌کند: [[پیامبر]]{{صل}} در [[غدیر خم]]، [[مردم]] را به سوی [[علی]]{{ع}} [[دعوت]] کرد و [[دستور]] داد تا خارهای زیر درختان را جمع کنند. این جریان در روز [[پنجشنبه]] بود. [[پیامبر]]{{صل}} [[علی]]{{ع}} را فراخواند و دو دستش را گرفت و بالا برد تا این که [[مردم]] سفیدی زیر بغل [[رسول خدا]]{{صل}} را دیدند. هنوز [[مردم]] پراکنده نشده بودند که این [[آیه]] نازل شد: {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا}}<ref>«امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم» سوره مائده، آیه ۳.</ref>. سپس [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: [[خداوند]] بزرگ‌تر است، همان خدایی که [[دین]] خود را کامل و [[نعمت]] خود را بر ما تمام کرد و از [[رسالت]] من و [[ولایت علی]] پس از من، [[راضی]] و [[خشنود]] گشت<ref>{{متن حدیث|اللَّهُ أَكْبَرُ عَلَى إِكْمَالِ الدِّينِ وَ إِتْمَامِ النِّعْمَةِ، وَ رِضَا الرَّبِ بِرِسَالَتِي وَ وَلَايَةِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ مِنْ بَعْدِي}}</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]،[[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۱۲۲-۱۲۳.</ref>.
| |
| *همچنین، اکمال نیز، تحقق یافت؛ چرا که اصلی از اصول، که [[امامت]] و [[ولایت]] و [[جانشینی]] اوست، تا آن زمان [[ابلاغ]] عمومی و عملی بود و با [[ابلاغ]] آن، [[دین خدا]] در عرصه اصول، به کمال رسید. نتیجه آنکه، این احتمال با همه واژه‌های به‌کار رفته در [[آیه]]، همخوانی دارد.
| |
| *مؤید این [[اعتقاد]] [[شیعه]]، [[باور]] [[اهل سنت]] به [[رحلت]] [[رسول]] خداست. [[اهل سنت]] بر این باورند که [[پیامبر]]{{صل}} پس از [[نزول]] این [[آیه]]، ۸۱ روز یا ۸۲ روز بیشتر زنده نبودند<ref>فخر رازی می‌نویسد: "مورخان و محدّثان، اتفاق‌نظر دارند که پیامبر اسلام{{صل}} پس از نزول این آیه شریف، بیش از ۸۱ یا ۸۲ روز عمر نکرده است..."؛ تفسیر کبیر، ج۱۱، ص۱۳۹.</ref>؛ از این‌رو، اگر این [[آیه]]، روز ۹ ذی‌الحجه نازل شده باشد، ۸۱ یا ۸۲ روز با زمانی که [[اهل سنت]] [[وفات پیامبر]] را قبول دارند (۱۲ [[ربیع‌الاول]]) همخوانی ندارد؛ چرا که مدت زمانِ فاصله، ۹۰ تا ۹۳ روز است، ولی اگر [[نزول]] [[آیه]] را ۱۸ ذی‌الحجه بدانیم، [[محاسبه]] ما تا ۱۲ [[ربیع]]، همان ۸۱ یا ۸۲ روز می‌شود. این مؤید، [[گواه]] روشنی است که [[آیه]] در روز ۱۸ ذی‌الحجه نازل شده است. البته این مؤید، طبق دیدگاه [[شیعه]]، جدلی خواهد بود؛ زیرا بیشتر [[دانشمندان شیعه]]، [[تاریخ]] [[ارتحال پیامبر]] را ۲۸ [[ماه]] صفر می‌دانند<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]،[[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۱۲۳.</ref>.
| |
| *علاوه بر [[گواه]] یاد شده، همه روایاتی که [[نزول]] [[آیه]] را ۹ ذی‌الحجه می‌دانند، به یک شخص برمی‌گردد، که "[[عمر بن خطاب]]" است. [[شخصیت]] [[عمر]] نیز، متهم است، ولی روایاتی که [[نزول]] [[آیه]] را ۱۸ ذی‌الحجه می‌دانند، چهار نفر‌اند که [[اهل سنت]] این چهار نفر را قبول دارند.
| |
| *بر پایه آنچه [[گذشت]] روشن می‌شود که در [[آیه]] [[مبارک]]، [[اکمال دین]] و [[اتمام نعمت]]، چیزی جز [[رهبری]] و [[ولایت امام]] [[معصوم]] نیست. به دیگر سخن، با [[ابلاغ]] [[ولایت]]، بعثتی تازه رخ داد که تفاوت آن با [[بعثت]] [[صدر اسلام]] تنها در مرحله حدوث و بقا است، اگر حدوث [[بعثت]] اهمیت دارد، بقاء آن نیز دارای اهمیت است و [[ولایت]]، [[استمرار]] [[بعثت]] است<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]،[[ درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۱۲۴.</ref>.
| |
| ==[[آیه سأل سائل]]== | | ==[[آیه سأل سائل]]== |
| *سومین [[آیه]] نازل شده درباره [[غدیر]]، [[آیات]] ابتدایی [[سوره]] معارج است<ref>ر.ک: عبقات الانوار فی امامة الأئمة الأطهار، ج۹، ص۳۴۲؛ نفحات الأزهار فی خلاصه عبقات الانوار، ج۸، ص۳۲۳؛ الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج۱، ص۴۶۰؛ احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج۶، ص۳۵۸؛ الصوارم المهرقة فی نقد الصواعق المحرقه، ص۷۸؛ امام‌شناسی، ج۷، ص۸۷؛ الإمامة فی أهم الکتب الکلامیة و عقیدة الشیعة الإمامیه، ص۲۱۰؛ حق الیقین فی معرفة اصول الدین، ص۱۹۴؛ غایة المرام و حجه الخصام فی تعیین الإمام من طریق الخاص و العام، ج۱، ص۲۷۳؛ المراجعات، ص۴۰۲.</ref>. | | *سومین [[آیه]] نازل شده درباره [[غدیر]]، [[آیات]] ابتدایی [[سوره]] معارج است<ref>ر.ک: عبقات الانوار فی امامة الأئمة الأطهار، ج۹، ص۳۴۲؛ نفحات الأزهار فی خلاصه عبقات الانوار، ج۸، ص۳۲۳؛ الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج۱، ص۴۶۰؛ احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج۶، ص۳۵۸؛ الصوارم المهرقة فی نقد الصواعق المحرقه، ص۷۸؛ امام‌شناسی، ج۷، ص۸۷؛ الإمامة فی أهم الکتب الکلامیة و عقیدة الشیعة الإمامیه، ص۲۱۰؛ حق الیقین فی معرفة اصول الدین، ص۱۹۴؛ غایة المرام و حجه الخصام فی تعیین الإمام من طریق الخاص و العام، ج۱، ص۲۷۳؛ المراجعات، ص۴۰۲.</ref>. |
