ابلیس: تفاوت میان نسخه‌ها
←ماهیت ابلیس
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
*در اینکه ماهیت و جنس ابلیس از چه چیزی است دو دیدگاه در میان [[دانشمندان]] وجود دارد: | *در اینکه ماهیت و جنس ابلیس از چه چیزی است دو دیدگاه در میان [[دانشمندان]] وجود دارد: | ||
#برخی از [[دانشمندان]] مانند: [[حسن بصری]]، قتاده، [[سید مرتضی]]، [[ابوالفتوح رازی]]، [[زمخشری]]، [[قمی]] و...<ref>ر.ک: محمدی آشنائی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱، ص ۵۷۲-۵۷۳.</ref> براساس [[آیات قرآن]] قائلند ابلیس از [[جنیان]] است: تصریح [[قرآن]] بر این است که ابلیس از [[جنیان]] است: {{متن قرآن|فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ كَانَ مِنَ الْجِنِّ}}<ref>«(همه) فروتنی کردند جز ابلیس که از جن بود» سوره کهف، آیه ۵۰.</ref>؛ در [[آیات]] دیگر نیز، آمده است که [[انسان]] از [[خاک]] و [[جن]] از [[آتش]] [[آفریده]] شده‌اند {{متن قرآن|وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ وَالْجَانَّ خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نَارِ السَّمُومِ}}<ref>«و به راستی ما آدمی را از گلی خشک برآمده از لایی بویناک، آفریدیم و پیش‌تر پری را از آتشباد آفریدیم» سوره حجر، آیه ۲۶ـ ۲۷</ref>. براساس [[روایات]]، [[آفرینش]] ملائک از [[نور]]، ریح و [[روح]] بوده و ابلیس، جنس خود را از [[آتش]] معرفی کرده است: {{متن قرآن|خَلَقْتَنِي مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ}}<ref>«گفت: من از او بهترم، مرا از آتش آفريده اى و او را از گِل» سوره اعراف، آیه ۱۲.</ref>. بر این اساس، ابلیس از [[جنیان]] است که از [[آتش]] [[آفریده]] شده است<ref>ر.ک: محمدی آشنائی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱، ص ۵۷۲-۵۷۳.</ref>. | #برخی از [[دانشمندان]] مانند: [[حسن بصری]]، قتاده، [[سید مرتضی]]، [[ابوالفتوح رازی]]، [[زمخشری]]، [[قمی]] و...<ref>ر.ک: محمدی آشنائی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱، ص ۵۷۲-۵۷۳.</ref> براساس [[آیات قرآن]] قائلند ابلیس از [[جنیان]] است: تصریح [[قرآن]] بر این است که ابلیس از [[جنیان]] است: {{متن قرآن|فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ كَانَ مِنَ الْجِنِّ}}<ref>«(همه) فروتنی کردند جز ابلیس که از جن بود» سوره کهف، آیه ۵۰.</ref>؛ در [[آیات]] دیگر نیز، آمده است که [[انسان]] از [[خاک]] و [[جن]] از [[آتش]] [[آفریده]] شده‌اند {{متن قرآن|وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ وَالْجَانَّ خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نَارِ السَّمُومِ}}<ref>«و به راستی ما آدمی را از گلی خشک برآمده از لایی بویناک، آفریدیم و پیش‌تر پری را از آتشباد آفریدیم» سوره حجر، آیه ۲۶ـ ۲۷</ref>. براساس [[روایات]]، [[آفرینش]] ملائک از [[نور]]، ریح و [[روح]] بوده و ابلیس، جنس خود را از [[آتش]] معرفی کرده است: {{متن قرآن|خَلَقْتَنِي مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ}}<ref>«گفت: من از او بهترم، مرا از آتش آفريده اى و او را از گِل» سوره اعراف، آیه ۱۲.</ref>. بر این اساس، ابلیس از [[جنیان]] است که از [[آتش]] [[آفریده]] شده است<ref>ر.ک: محمدی آشنائی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱، ص ۵۷۲-۵۷۳.</ref>. | ||
#عده ای از [[دانشمندان]] به [[دلایل]] مختلف معتقدند ابلیس از [[ملائکه]] است: | ##عده ای از [[دانشمندان]] به [[دلایل]] مختلف معتقدند ابلیس از [[ملائکه]] است: | ||
# [[خداوند]]، [[فرشتگان]] را [[فرمان]] داد که به [[آدم]] [[سجده]] کنند. شمول [[فرمان الهی]] بر [[فرشتگان]] و آنگاه استثنای ابلیس، [[شاهد]] بر این است که ابلیس از [[فرشتگان]] بوده است<ref>فرهنگ شیعه، ص ۶۲. </ref>. | ## [[خداوند]]، [[فرشتگان]] را [[فرمان]] داد که به [[آدم]] [[سجده]] کنند. شمول [[فرمان الهی]] بر [[فرشتگان]] و آنگاه استثنای ابلیس، [[شاهد]] بر این است که ابلیس از [[فرشتگان]] بوده است<ref>فرهنگ شیعه، ص ۶۲. </ref>. | ||
#اگر ابلیس را از [[فرشتگان]] ندانیم، [[فرمان خدا]] مبنی بر [[سجده]] به [[حضرت آدم]] شامل او نمی‌شود، به همین [[دلیل]] نمی‌توان او را نافرمان [[الهی]] دانست و در نتیجه خروجش از [[درگاه الهی]] بی‌دلیل خواهد شد<ref>فرهنگ شیعه، ص ۶۲؛ ر.ک: محمدی آشنائی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱، ص ۵۷۲-۵۷۳.</ref>. | ##اگر ابلیس را از [[فرشتگان]] ندانیم، [[فرمان خدا]] مبنی بر [[سجده]] به [[حضرت آدم]] شامل او نمی‌شود، به همین [[دلیل]] نمی‌توان او را نافرمان [[الهی]] دانست و در نتیجه خروجش از [[درگاه الهی]] بی‌دلیل خواهد شد<ref>فرهنگ شیعه، ص ۶۲؛ ر.ک: محمدی آشنائی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱، ص ۵۷۲-۵۷۳.</ref>. | ||
*در پاسخ گفته شده است: | *در پاسخ گفته شده است: | ||
#به علت تعداد زیاد ملائک، لفظ [[ملائکه]] از باب تغلیب بر ابلیس نیز اطلاق شده است. | #به علت تعداد زیاد ملائک، لفظ [[ملائکه]] از باب تغلیب بر ابلیس نیز اطلاق شده است. | ||
#از آنجا که ابلیس همراه [[ملائکه]] به [[عبادت]] مشغول بود، وقتی [[ملائکه]] که مقامشان از وی [[برتر]] بود، به [[سجده]] [[مأمور]] شدند، ابلیس که از جنس [[جن]] و همراه ایشان بود، به طریق اولی به [[سجده]] کردن سزاوارتر است<ref>ر.ک: محمدی آشنائی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱، ص ۵۷۲-۵۷۳.</ref>. | #از آنجا که ابلیس همراه [[ملائکه]] به [[عبادت]] مشغول بود، وقتی [[ملائکه]] که مقامشان از وی [[برتر]] بود، به [[سجده]] [[مأمور]] شدند، ابلیس که از جنس [[جن]] و همراه ایشان بود، به طریق اولی به [[سجده]] کردن سزاوارتر است<ref>ر.ک: محمدی آشنائی، علی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱، ص ۵۷۲-۵۷۳.</ref>. | ||
==ابلیس [[دشمن]] [[انسان]]== | ==ابلیس [[دشمن]] [[انسان]]== | ||
*در یازده [[آیه]] از [[قرآن کریم]] از ابلیس [[سخن]] گفته شده است که نه بار آن مربوط به ماجرای رانده شدنش از [[درگاه الهی]] است. واژه [[شیطان]] و [[شیاطین]] نیز ۸۸ بار در [[قرآن]] به کار رفته که در بسیاری از موارد به معنای ابلیس است. ابلیس پس از [[آفرینش آدم]]، از [[فرمان خدا]]، مبنی بر [[سجده]] به [[حضرت آدم]]، [[سرکشی]] کرد و به همین [[دلیل]] از [[درگاه الهی]] رانده شد<ref> دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۷۳. </ref>. به همین منظور، [[قرآن]] هنگامی که از ابلیس یا [[شیطان]] [[سخن]] می‌‌گوید در صدد [[بیان]] [[دشمنی]] این موجود با [[انسان]] هاست. برخی از آیاتی که دلالت بر [[دشمنی]] ابلیس و یا [[شیطان]] نسبت به [[انسان‌ها]] می‌‌کند عبارت است از:{{متن قرآن|فَقُلْنَا يَا آدَمُ إِنَّ هَذَا عَدُوٌّ لَكَ وَلِزَوْجِكَ}}<ref>«گفتیم: ای آدم! این (ابلیس) دشمن تو و دشمن همسر توست» سوره طه، آیه ۱۱۷.</ref>؛ {{متن قرآن|أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref>«ای فرزندان آدم! آیا به شما سفارش نکردم که شیطان را نپرستید که او دشمن آشکار شماست؟» سوره یس، آیه ۶۰.</ref>؛ {{متن قرآن|إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا}}<ref>«به راستی شیطان دشمن شماست پس او را دشمن بدارید!» سوره فاطر، آیه ۶.</ref>؛ {{متن قرآن|قَالَ هَذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِينٌ}}<ref>«گفت: اين كار شيطان بود. او به آشكارا دشمنى گمراه كننده است.» سوره قصص، آیه ۱۵.</ref>؛ {{متن قرآن|لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref>«از گام‌های شیطان پیروی نکنید که او برای شما دشمنی آشکار است» سوره بقره، آیه ۱۶۸.</ref>؛ و.... | *در یازده [[آیه]] از [[قرآن کریم]] از ابلیس [[سخن]] گفته شده است که نه بار آن مربوط به ماجرای رانده شدنش از [[درگاه الهی]] است. واژه [[شیطان]] و [[شیاطین]] نیز ۸۸ بار در [[قرآن]] به کار رفته که در بسیاری از موارد به معنای ابلیس است. ابلیس پس از [[آفرینش آدم]]، از [[فرمان خدا]]، مبنی بر [[سجده]] به [[حضرت آدم]]، [[سرکشی]] کرد و به همین [[دلیل]] از [[درگاه الهی]] رانده شد<ref> دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۷۳. </ref>. به همین منظور، [[قرآن]] هنگامی که از ابلیس یا [[شیطان]] [[سخن]] می‌‌گوید در صدد [[بیان]] [[دشمنی]] این موجود با [[انسان]] هاست. برخی از آیاتی که دلالت بر [[دشمنی]] ابلیس و یا [[شیطان]] نسبت به [[انسان‌ها]] می‌‌کند عبارت است از:{{متن قرآن|فَقُلْنَا يَا آدَمُ إِنَّ هَذَا عَدُوٌّ لَكَ وَلِزَوْجِكَ}}<ref>«گفتیم: ای آدم! این (ابلیس) دشمن تو و دشمن همسر توست» سوره طه، آیه ۱۱۷.</ref>؛ {{متن قرآن|أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref>«ای فرزندان آدم! آیا به شما سفارش نکردم که شیطان را نپرستید که او دشمن آشکار شماست؟» سوره یس، آیه ۶۰.</ref>؛ {{متن قرآن|إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا}}<ref>«به راستی شیطان دشمن شماست پس او را دشمن بدارید!» سوره فاطر، آیه ۶.</ref>؛ {{متن قرآن|قَالَ هَذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِينٌ}}<ref>«گفت: اين كار شيطان بود. او به آشكارا دشمنى گمراه كننده است.» سوره قصص، آیه ۱۵.</ref>؛ {{متن قرآن|لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref>«از گام‌های شیطان پیروی نکنید که او برای شما دشمنی آشکار است» سوره بقره، آیه ۱۶۸.</ref>؛ و.... | ||