پرش به محتوا

امامت ائمه اثنی عشر: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'بیان' به 'بیان'
جز (جایگزینی متن - 'بیان' به 'بیان')
خط ۱۹: خط ۱۹:
*نوع دوم، احادیثی است که [[پیامبر]]{{صل}} ضمن تأکید بر [[دوازده نفر]] بودن [[جانشینان]] خود، به معرفی مصادیق این [[دوازده نفر]] پرداخته و آنان را از [[اهل بیت]] خود ذکر نموده است. در یک دسته از این [[احادیث]]، [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}}، اولین آنان و [[امام مهدی]]{{ع}} آخرین آنان، ذکر شده است؛ چنان که از [[پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] شده است: [[امامان]] بعد از من [[دوازده]] نفرند، اولین آنان [[علی]] بن [[ابوطالب]] و آخرین آنان قائم‌اند. [[اطاعت]] از آنان، [[اطاعت]] از من و [[معصیت]] آنان، [[نافرمانی]] از من است، هر کس آنان را [[انکار]] کند مرا [[انکار]] کرده است<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، الاعتقادات فی دین الإمامیه، ص۱۰۴؛ ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۶۲.</ref>. در جای دیگر می‌فرماید: [[امامان]] بعد از من [[دوازده]] نفراند، اولین آنان [[علی]] بن [[ابوطالب]] و آخرین آنان [[حضرت قائم]] است، آنان [[جانشینان]] من و [[اوصیا]] و اولیای من‌اند و [[حجت‌های الهی]] بر [[امت]] من بعد از من، [[اقرار]] کنندگان به [[امامت]] آنان، [[مؤمن]] و انکار کنندگان آنان کافرند<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۱۸۰.</ref>.
*نوع دوم، احادیثی است که [[پیامبر]]{{صل}} ضمن تأکید بر [[دوازده نفر]] بودن [[جانشینان]] خود، به معرفی مصادیق این [[دوازده نفر]] پرداخته و آنان را از [[اهل بیت]] خود ذکر نموده است. در یک دسته از این [[احادیث]]، [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}}، اولین آنان و [[امام مهدی]]{{ع}} آخرین آنان، ذکر شده است؛ چنان که از [[پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] شده است: [[امامان]] بعد از من [[دوازده]] نفرند، اولین آنان [[علی]] بن [[ابوطالب]] و آخرین آنان قائم‌اند. [[اطاعت]] از آنان، [[اطاعت]] از من و [[معصیت]] آنان، [[نافرمانی]] از من است، هر کس آنان را [[انکار]] کند مرا [[انکار]] کرده است<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، الاعتقادات فی دین الإمامیه، ص۱۰۴؛ ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۶۲.</ref>. در جای دیگر می‌فرماید: [[امامان]] بعد از من [[دوازده]] نفراند، اولین آنان [[علی]] بن [[ابوطالب]] و آخرین آنان [[حضرت قائم]] است، آنان [[جانشینان]] من و [[اوصیا]] و اولیای من‌اند و [[حجت‌های الهی]] بر [[امت]] من بعد از من، [[اقرار]] کنندگان به [[امامت]] آنان، [[مؤمن]] و انکار کنندگان آنان کافرند<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۱۸۰.</ref>.
*در دسته دیگر از [[احادیث]]، [[پیامبر]]{{صل}} نه نفر از [[دوازده امام]] بعد از خود را، از صلب [[امام حسین]]{{ع}} ذکر نموده است که آخرین آنان [[حضرت قائم]] است. [[ابوذر]] از [[پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] می‌کند که فرمود:"[[امامان]] بعد از من [[دوازده]] نفرند، نه نفر آنان از [[نسل]] حسین‌اند که نهمین آنان [[قائم]] آنان است. [[آگاه]] باشید که داستان [[امامان دوازده‌گانه]] در میان شما همانند قضیه [[کشتی نوح]] است، هر کس بر آن سوار شود [[نجات]] می‌یابد و هر کس از آن دوری ورزد هلاک می‌شود" <ref>{{متن حدیث|الْأَئِمَّةُ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ تِسْعَةٌ مِنْ صُلْبِ الْحُسَيْنِ تَاسِعُهُمْ قَائِمُهُمْ ثُمَّ قَالَ أَلَا إِنَّ مَثَلَهُمْ فِيكُمْ كَمَثَلِ سَفِينَةِ نُوحٍ مَنْ رَكِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا هَلَكَ}}؛ بحرانی، سید هاشم، غایة المرام، ج۳، ص۲۲.</ref><ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]،[[امامت ائمه اثنی عشر (مقاله)|امامت ائمه اثنی عشر]]،[[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۴۱۹ .</ref>.
*در دسته دیگر از [[احادیث]]، [[پیامبر]]{{صل}} نه نفر از [[دوازده امام]] بعد از خود را، از صلب [[امام حسین]]{{ع}} ذکر نموده است که آخرین آنان [[حضرت قائم]] است. [[ابوذر]] از [[پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] می‌کند که فرمود:"[[امامان]] بعد از من [[دوازده]] نفرند، نه نفر آنان از [[نسل]] حسین‌اند که نهمین آنان [[قائم]] آنان است. [[آگاه]] باشید که داستان [[امامان دوازده‌گانه]] در میان شما همانند قضیه [[کشتی نوح]] است، هر کس بر آن سوار شود [[نجات]] می‌یابد و هر کس از آن دوری ورزد هلاک می‌شود" <ref>{{متن حدیث|الْأَئِمَّةُ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ تِسْعَةٌ مِنْ صُلْبِ الْحُسَيْنِ تَاسِعُهُمْ قَائِمُهُمْ ثُمَّ قَالَ أَلَا إِنَّ مَثَلَهُمْ فِيكُمْ كَمَثَلِ سَفِينَةِ نُوحٍ مَنْ رَكِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا هَلَكَ}}؛ بحرانی، سید هاشم، غایة المرام، ج۳، ص۲۲.</ref><ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]،[[امامت ائمه اثنی عشر (مقاله)|امامت ائمه اثنی عشر]]،[[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۴۱۹ .</ref>.
*در بخش دیگر از [[احادیث]]، [[پیامبر]]{{صل}} [[اسامی]] [[امامان]] بعد از خود را نیز یادآور شده است. گاهی فقط [[اسامی]] مشترک میان [[امامان]]{{ع}} را [[بیان]] نموده است، مثل [[حدیث]]: [[امامان]] بعد از من [[دوازده]] نفرند اولین آنها [[علی]] و چهارمین آنان [[علی]] و هشتمین آنان [[علی]] و دهمین آنان [[علی]] و آخرین آنان [[مهدی]] است<ref>{{متن حدیث| الْأَئِمَّةُ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ أَوَّلُهُمْ عَلِيُّ وَ رَابِعُهُمْ عَلِيٍّ وَ ثامِنُهُمْ عَلِيٍّ وَ عَاشِرُهُمْ عَلَيَّ ، وَ آخِرُهُمْ مَهْدِيٍّ }}؛ سبزواری، محمد بن محمد، معارج الیقین، ص۶۲.</ref>. و یا [[حدیث]]: "[[امامان]] بعد از من [[دوازده نفر]] از [[اهل بیت]] من‌اند که اولین آنان [[علی]] و وسط آنان [[محمد]] و آخر آنان [[محمد]] و [[مهدی این امت]] است کسی که [[عیسی بن مریم]] در [[نماز]] بر او [[اقتدا]] می‌کند"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ الْأَئِمَّةَ بَعْدِي اثْنَی عَشَرَ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي عَلِيٌّ أَوَّلُهُمْ وَ أَوْسَطُهُمْ مُحَمَّدٌ وَ آخِرُهُمْ مُحَمَّدٌ وَ مَهْدِيُّ هَذِهِ الْأُمَّةِ الَّذِي يُصَلِّي خَلْفَهُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ}}؛ بحرانی، سید هاشم، غایة المرام، ج۲، ص۲۳۸.</ref> .
*در بخش دیگر از [[احادیث]]، [[پیامبر]]{{صل}} [[اسامی]] [[امامان]] بعد از خود را نیز یادآور شده است. گاهی فقط [[اسامی]] مشترک میان [[امامان]]{{ع}} را بیان نموده است، مثل [[حدیث]]: [[امامان]] بعد از من [[دوازده]] نفرند اولین آنها [[علی]] و چهارمین آنان [[علی]] و هشتمین آنان [[علی]] و دهمین آنان [[علی]] و آخرین آنان [[مهدی]] است<ref>{{متن حدیث| الْأَئِمَّةُ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ أَوَّلُهُمْ عَلِيُّ وَ رَابِعُهُمْ عَلِيٍّ وَ ثامِنُهُمْ عَلِيٍّ وَ عَاشِرُهُمْ عَلَيَّ ، وَ آخِرُهُمْ مَهْدِيٍّ }}؛ سبزواری، محمد بن محمد، معارج الیقین، ص۶۲.</ref>. و یا [[حدیث]]: "[[امامان]] بعد از من [[دوازده نفر]] از [[اهل بیت]] من‌اند که اولین آنان [[علی]] و وسط آنان [[محمد]] و آخر آنان [[محمد]] و [[مهدی این امت]] است کسی که [[عیسی بن مریم]] در [[نماز]] بر او [[اقتدا]] می‌کند"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ الْأَئِمَّةَ بَعْدِي اثْنَی عَشَرَ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي عَلِيٌّ أَوَّلُهُمْ وَ أَوْسَطُهُمْ مُحَمَّدٌ وَ آخِرُهُمْ مُحَمَّدٌ وَ مَهْدِيُّ هَذِهِ الْأُمَّةِ الَّذِي يُصَلِّي خَلْفَهُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ}}؛ بحرانی، سید هاشم، غایة المرام، ج۲، ص۲۳۸.</ref> .
*در برخی موارد [[پیامبر]]{{صل}} [[امامان دوازده‌گانه]] را با ذکر [[اسامی]] و [[القاب]] هر کدام معرفی نموده است<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۲۵۸؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۱، ص۸۷؛ خزاز قمی، علی بن محمد، کفایة الاثر، ص۱۴۵.</ref>. در [[حدیث]] [[معروف]] به [[حدیث لوح]] نیز [[اسامی]] [[امامان دوازده‌گانه]] با توصیفات خاص هر کدام ذکر شده است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۸؛ ابن بابویه، علی بن الحسین، الإمامة والتبصره، ص۱۰۴؛ مفید، محمد بن نعمان، الاختصاص، ص۲۱۰.</ref><ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]،[[امامت ائمه اثنی عشر (مقاله)|امامت ائمه اثنی عشر]]،[[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۴۲۰ .</ref>.
*در برخی موارد [[پیامبر]]{{صل}} [[امامان دوازده‌گانه]] را با ذکر [[اسامی]] و [[القاب]] هر کدام معرفی نموده است<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۲۵۸؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۱، ص۸۷؛ خزاز قمی، علی بن محمد، کفایة الاثر، ص۱۴۵.</ref>. در [[حدیث]] [[معروف]] به [[حدیث لوح]] نیز [[اسامی]] [[امامان دوازده‌گانه]] با توصیفات خاص هر کدام ذکر شده است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۸؛ ابن بابویه، علی بن الحسین، الإمامة والتبصره، ص۱۰۴؛ مفید، محمد بن نعمان، الاختصاص، ص۲۱۰.</ref><ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]،[[امامت ائمه اثنی عشر (مقاله)|امامت ائمه اثنی عشر]]،[[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۴۲۰ .</ref>.
*'''[[عصمت]]:''' در [[احادیث]] دیگر از [[امامان اهل بیت]]{{ع}} با ویژگی [[عصمت]] یاد شده است<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۲۸۰؛ ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا، ج۲، ص۶۶؛ بحرانی، سید هاشم، غایة المرام، ج۱، ص۱۹۵؛ خزاز قمی، علی بن محمد، کفایة الأثر، ص۱۳۵؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۳۶، ص۳۳۱.</ref>.
*'''[[عصمت]]:''' در [[احادیث]] دیگر از [[امامان اهل بیت]]{{ع}} با ویژگی [[عصمت]] یاد شده است<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۲۸۰؛ ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا، ج۲، ص۶۶؛ بحرانی، سید هاشم، غایة المرام، ج۱، ص۱۹۵؛ خزاز قمی، علی بن محمد، کفایة الأثر، ص۱۳۵؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۳۶، ص۳۳۱.</ref>.
*این [[روایات]] در [[حقیقت]] به [[برهان عقلی]] بر [[امامت]] [[ائمه اهل بیت]] نظر دارند، زیرا از نظر [[عقلی]]، [[امام]] باید [[معصوم]] باشد، و چون در میان [[امت]] کسی جز [[امامان اهل بیت]]{{عم}} از ویژگی [[عصمت]] برخوردار نبوده است، [[امامت]] آنان قطعی خواهد بود.
*این [[روایات]] در [[حقیقت]] به [[برهان عقلی]] بر [[امامت]] [[ائمه اهل بیت]] نظر دارند، زیرا از نظر [[عقلی]]، [[امام]] باید [[معصوم]] باشد، و چون در میان [[امت]] کسی جز [[امامان اهل بیت]]{{عم}} از ویژگی [[عصمت]] برخوردار نبوده است، [[امامت]] آنان قطعی خواهد بود.
*'''[[افضلیت]]:''' [[دلیل]] دیگر [[اثبات امامت]] [[امامان دوازده‌گانه]]{{عم}}، [[افضلیت]] آنان در [[کمالات نفسانی]] است، با این [[بیان]] که [[امامان شیعه]] به [[دلیل]] برخورداری از [[کمالات]] و ویژگی‌های منحصر به فردی نظیر: [[علم]]، [[عصمت]] و... بر دیگران [[برتری]] دارند و [[مستحق]] [[تصدی]] [[مقام امامت]] و [[ریاست]] عامه‌اند. بدیهی است که با وجود آنان، مقدم داشتن دیگران برای [[تصدی]] [[مقام امامت]]، عقلاً قبیح و ناروا است<ref>حلی، حسن بن یوسف، کشف المراد، ص۵۳۹.</ref>.
*'''[[افضلیت]]:''' [[دلیل]] دیگر [[اثبات امامت]] [[امامان دوازده‌گانه]]{{عم}}، [[افضلیت]] آنان در [[کمالات نفسانی]] است، با این بیان که [[امامان شیعه]] به [[دلیل]] برخورداری از [[کمالات]] و ویژگی‌های منحصر به فردی نظیر: [[علم]]، [[عصمت]] و... بر دیگران [[برتری]] دارند و [[مستحق]] [[تصدی]] [[مقام امامت]] و [[ریاست]] عامه‌اند. بدیهی است که با وجود آنان، مقدم داشتن دیگران برای [[تصدی]] [[مقام امامت]]، عقلاً قبیح و ناروا است<ref>حلی، حسن بن یوسف، کشف المراد، ص۵۳۹.</ref>.
*[[فلسفه امامت]] نیز اقتضا می‌کند که [[امام]] به [[دلیل]] [[رسالت]] سنگینی که در مورد [[هدایت]] و [[زعامت دینی]] و [[دنیوی]] [[مردم]] برعهده دارد، از همه [[افضل]] و شایسته‌تر باشد تا [[مردم]] او را در همه [[کمالات]] [[الگو]] بدانند و از او [[تبعیت]] نمایند. لازمه چنین امری، [[پاکی]] و [[آراستگی]] شخص [[امام]] به عالی‌ترین [[آداب]] و صفات انسانی است. از این نظر هر کدام از [[امامان دوازده‌گانه]] [[شیعه]]، [[کامل‌ترین]] شخص زمان خود بوده‌اند؛ به گونه‌ای که [[عظمت]] شخصیت آنان مورد اعتراف همگان بوده و حتی کسانی که با آنان به [[مناظره]] و محاجه می‌پرداخته‌اند نیز در مقابل [[عظمت]] [[علمی]] و [[معنوی]] آنان، اظهار [[حقارت]] و [[خضوع]] می‌نموده‌اند. [[علما]] و بزرگان [[اهل سنت]] نیز بر [[افضلیت]] و [[برتری]] آنان اعتراف کرده‌اند.
*[[فلسفه امامت]] نیز اقتضا می‌کند که [[امام]] به [[دلیل]] [[رسالت]] سنگینی که در مورد [[هدایت]] و [[زعامت دینی]] و [[دنیوی]] [[مردم]] برعهده دارد، از همه [[افضل]] و شایسته‌تر باشد تا [[مردم]] او را در همه [[کمالات]] [[الگو]] بدانند و از او [[تبعیت]] نمایند. لازمه چنین امری، [[پاکی]] و [[آراستگی]] شخص [[امام]] به عالی‌ترین [[آداب]] و صفات انسانی است. از این نظر هر کدام از [[امامان دوازده‌گانه]] [[شیعه]]، [[کامل‌ترین]] شخص زمان خود بوده‌اند؛ به گونه‌ای که [[عظمت]] شخصیت آنان مورد اعتراف همگان بوده و حتی کسانی که با آنان به [[مناظره]] و محاجه می‌پرداخته‌اند نیز در مقابل [[عظمت]] [[علمی]] و [[معنوی]] آنان، اظهار [[حقارت]] و [[خضوع]] می‌نموده‌اند. [[علما]] و بزرگان [[اهل سنت]] نیز بر [[افضلیت]] و [[برتری]] آنان اعتراف کرده‌اند.
*این اعترافات دو گونه است، برخی بر [[برتری]] [[اهل بیت پیامبر]]{{صل}} به طور عام دلالت می‌کند و برخی دیگر بیانگر [[برتری]] هر یک از [[امامان اهل بیت]]{{عم}} بر دیگران است که به چند نمونه اشاره می‌شود:  
*این اعترافات دو گونه است، برخی بر [[برتری]] [[اهل بیت پیامبر]]{{صل}} به طور عام دلالت می‌کند و برخی دیگر بیانگر [[برتری]] هر یک از [[امامان اهل بیت]]{{عم}} بر دیگران است که به چند نمونه اشاره می‌شود:  
۲۱۸٬۱۵۹

ویرایش