مساوات: تفاوت میان نسخهها
←مساوات در تحصیل علم
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
*از نمادهای دیگر مساوات در [[سیره پیامبر]]{{صل}} [[برابری]] همه در [[مالیاتهای اسلامی]]، مانند: [[خمس]]، [[زکات]] و [[صدقات]] بود. این [[مالیاتهای اسلامی]] از همه کسانی که در آمد و داراییشان از مقدار مشخصی بالاتر میرفت، گرفته میشد و برای همه [[مسلمانان]] ثابت بود و امتیازات طبقاتی و نسبی در آن بیاثر بود. بخش زیادی از این [[مالیاتها]] برای تأمین [[ناتوانان]] و [[نیازمندان]] به کار میرفت تا به این طریق، از تمرکز [[قدرت]] و [[ثروت]] در دست عدهای و [[فقر]] و [[محرومیت]] عدهای دیگر جلوگیری و زمینه [[عدالت اجتماعی]] فراهم شود<ref>سیره نبوی، «منطق عملی»، ج ۲، ص ۵۳۷.</ref><ref> [[گلشاد حیدری|حیدری، گلشاد]] [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۲۲.</ref>. | *از نمادهای دیگر مساوات در [[سیره پیامبر]]{{صل}} [[برابری]] همه در [[مالیاتهای اسلامی]]، مانند: [[خمس]]، [[زکات]] و [[صدقات]] بود. این [[مالیاتهای اسلامی]] از همه کسانی که در آمد و داراییشان از مقدار مشخصی بالاتر میرفت، گرفته میشد و برای همه [[مسلمانان]] ثابت بود و امتیازات طبقاتی و نسبی در آن بیاثر بود. بخش زیادی از این [[مالیاتها]] برای تأمین [[ناتوانان]] و [[نیازمندان]] به کار میرفت تا به این طریق، از تمرکز [[قدرت]] و [[ثروت]] در دست عدهای و [[فقر]] و [[محرومیت]] عدهای دیگر جلوگیری و زمینه [[عدالت اجتماعی]] فراهم شود<ref>سیره نبوی، «منطق عملی»، ج ۲، ص ۵۳۷.</ref><ref> [[گلشاد حیدری|حیدری، گلشاد]] [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۲۲.</ref>. | ||
===مساوات در تحصیل | ===[[مساوات در تحصیل علم]]=== | ||
*از مصادیق دیگر و مهم و اساسی مساوات، فراهم بودن امکان تحصیل و [[تعلیم و تربیت]] برای همه است؛ یعنی در یک [[جامعه]]، هر فردی بدون توجه به طبقهای خاص، فقط در سایه [[شایستگی]] و استعداد خود بتواند در راه تحصیل قدم بردارد و با تلاش خود به مراحل کمال برسد. بر اساس همین ویژگیهای [[عصر پیامبر]]{{صل}} است که آن [[حضرت]] میفرماید: "طلب و [[فراگیری علم]] و [[دانش]] بر [نوع] [[مسلمانان]] [[واجب]] است"<ref>{{متن حدیث| طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِ مُسْلِمٍ}}؛ الکافی، ج۱، ص۳۰؛ حسن بن ابی الحسن دیلمی، اعلام الدین، ص ۸۱ و ارشاد القلوب، ج ۱، ص ۱۶۵.</ref><ref> [[گلشاد حیدری|حیدری، گلشاد]] [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۲۲.</ref>. | *از مصادیق دیگر و مهم و اساسی مساوات، فراهم بودن امکان تحصیل و [[تعلیم و تربیت]] برای همه است؛ یعنی در یک [[جامعه]]، هر فردی بدون توجه به طبقهای خاص، فقط در سایه [[شایستگی]] و استعداد خود بتواند در راه تحصیل قدم بردارد و با تلاش خود به مراحل کمال برسد. بر اساس همین ویژگیهای [[عصر پیامبر]]{{صل}} است که آن [[حضرت]] میفرماید: "طلب و [[فراگیری علم]] و [[دانش]] بر [نوع] [[مسلمانان]] [[واجب]] است"<ref>{{متن حدیث| طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِ مُسْلِمٍ}}؛ الکافی، ج۱، ص۳۰؛ حسن بن ابی الحسن دیلمی، اعلام الدین، ص ۸۱ و ارشاد القلوب، ج ۱، ص ۱۶۵.</ref><ref> [[گلشاد حیدری|حیدری، گلشاد]] [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۲۲.</ref>. | ||
*[[پیامبر]]{{صل}} آنچنان به این امر توجه داشت که بهای [[آزادی]] [[اسیران]] باسواد را در [[جنگ بدر]]، آموزش دادن به [[کودکان]] قرار داد<ref>امتاع الأسماع، ج ۱، ص ۱۱۹ و الطبقات الکبری، ج ۲، ص ۱۶.</ref>؛ به این ترتیب، هم اسیرانی که فدیه نداشتند تا در قبال [[آزادی]] خود بپردازند، آزاد میشدند و هم تعداد زیادی از [[کودکان]]، [[خواندن و نوشتن]] میآموختند. آن [[حضرت]] به اندارهای به [[آموزش]] اهمیت میداد که میفرماید: "روز خود را در حالی آغاز کن که دانشمند یا دانشجو یا شنونده [[دانش]] یا [[دوستدار]] [[دانش]] باشی و از گروه پنجم (خارج از این چهار گروه) مباش که هلاک و نابود میشوی"<ref>{{متن حدیث| اغْدُ عَالِماً أَوْ مُتَعَلِّماً أَوْ مُسْتَمِعاً أَوْ مُحِبّاً وَ لَا تَكُنِ الْخَامِسَةَ فَتَهْلِكَ}}؛ ابن ابی جمهور، عوالی اللآلی، ج ۴، ص ۷۵؛ مجموعه ورام، ج ۱، ص ۸۴؛ شهید ثانی، منیة المرید، ص ۱۰۶؛ الطبرانی، المعجم الاوسط، ج ۵، ص۲۳۱ و الجامع الصغیر، ج۱، ص۱۸۳.</ref><ref> [[گلشاد حیدری|حیدری، گلشاد]] [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۲۳.</ref>. | *[[پیامبر]]{{صل}} آنچنان به این امر توجه داشت که بهای [[آزادی]] [[اسیران]] باسواد را در [[جنگ بدر]]، آموزش دادن به [[کودکان]] قرار داد<ref>امتاع الأسماع، ج ۱، ص ۱۱۹ و الطبقات الکبری، ج ۲، ص ۱۶.</ref>؛ به این ترتیب، هم اسیرانی که فدیه نداشتند تا در قبال [[آزادی]] خود بپردازند، آزاد میشدند و هم تعداد زیادی از [[کودکان]]، [[خواندن و نوشتن]] میآموختند. آن [[حضرت]] به اندارهای به [[آموزش]] اهمیت میداد که میفرماید: "روز خود را در حالی آغاز کن که دانشمند یا دانشجو یا شنونده [[دانش]] یا [[دوستدار]] [[دانش]] باشی و از گروه پنجم (خارج از این چهار گروه) مباش که هلاک و نابود میشوی"<ref>{{متن حدیث| اغْدُ عَالِماً أَوْ مُتَعَلِّماً أَوْ مُسْتَمِعاً أَوْ مُحِبّاً وَ لَا تَكُنِ الْخَامِسَةَ فَتَهْلِكَ}}؛ ابن ابی جمهور، عوالی اللآلی، ج ۴، ص ۷۵؛ مجموعه ورام، ج ۱، ص ۸۴؛ شهید ثانی، منیة المرید، ص ۱۰۶؛ الطبرانی، المعجم الاوسط، ج ۵، ص۲۳۱ و الجامع الصغیر، ج۱، ص۱۸۳.</ref><ref> [[گلشاد حیدری|حیدری، گلشاد]] [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۲۳.</ref>. | ||
*در [[اسلام]]، به هیچکس اجازه داده نشده است که افراد را در [[فراگیری دانش]] بر مبنای [[ثروت]] و مکنت طبقهبندی کند و هیچ گونه [[تبعیض]] در [[تعلیم و تربیت]] و امکانات آن در [[سیره نبوی]] پذیرفته نیست. این حرکت همگانی و اعلام مساوات در تحصیل [[علم]] در اوضاع و احوالی عینیت مییافت که دیدگاههای طبقاتی بهشدت بر [[جامعه]] آن روز، [[حاکم]] و [[دانش]]، خاص [[توانگران]] و قدرتمندان بود و محرومان و [[ناتوانان]] در کنار سایر محرومیتهای [[اجتماعی]] از علم آموزی نیز [[محروم]] بودند؛ ولی در [[مدینه]]، [[شهر پیامبر]]{{صل}} از این [[تبعیضها]]، به ویژه [[محروم]] کردن افراد از [[فراگیری دانش]] خبری نبود<ref> [[گلشاد حیدری|حیدری، گلشاد]] [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۲۳.</ref>. | *در [[اسلام]]، به هیچکس اجازه داده نشده است که افراد را در [[فراگیری دانش]] بر مبنای [[ثروت]] و مکنت طبقهبندی کند و هیچ گونه [[تبعیض]] در [[تعلیم و تربیت]] و امکانات آن در [[سیره نبوی]] پذیرفته نیست. این حرکت همگانی و اعلام مساوات در تحصیل [[علم]] در اوضاع و احوالی عینیت مییافت که دیدگاههای طبقاتی بهشدت بر [[جامعه]] آن روز، [[حاکم]] و [[دانش]]، خاص [[توانگران]] و قدرتمندان بود و محرومان و [[ناتوانان]] در کنار سایر محرومیتهای [[اجتماعی]] از علم آموزی نیز [[محروم]] بودند؛ ولی در [[مدینه]]، [[شهر پیامبر]]{{صل}} از این [[تبعیضها]]، به ویژه [[محروم]] کردن افراد از [[فراگیری دانش]] خبری نبود<ref> [[گلشاد حیدری|حیدری، گلشاد]] [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۲۳.</ref>. | ||
===رعایت مساوات در [[سرپرستی]] شغلها و انجام [[مسئولیتها]] === | ===رعایت مساوات در [[سرپرستی]] شغلها و انجام [[مسئولیتها]] === | ||
*از نمونههای دیگر مساوات در [[سیره]] [[رسول اکرم]]{{صل}} [[برابری]] در واگذاری [[مشاغل]] بر اساس [[شایستگی]] بود. آن [[حضرت]] در ابتدای ورود خود به [[مدینه]]، [[مسئولیتها]] را تقسیم کرد؛ به گونهای که همه، به ترتیب برای [[جهاد]] میرفتند و آن [[حضرت]] در این باره فرموده بود: {{متن حدیث| و إِنَّ كُلَّ غَازِيَةٍ غَزَتْ يَعْقُبُ بَعضُهَا بَعْضاً}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۶۸؛ الکافی، ج۵، ص۳۱؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۶، ص ۱۴۱؛ ابن کثیر، السیرة النبویه، ج ۲، ص ۳۲۱؛ السیرة النبویه (ابن هشام)، ج ۱، ص ۵۰۳ و عیون الاثر، ج ۱، ص ۲۲۷.</ref>؛ همه گروههای [[مسلمان]]، به ترتیب به [[جنگ]] میروند (و [[جنگ]]، به یک گروه، دو مرتبه پشت سر هم تحمیل نخواهد شد)". آن [[حضرت]] برای تعیین [[فرمانده]] در [[جنگها]]، تنها به [[شایستگی]]، [[توانایی]] و [[تدبیر]] افراد توجه میکرد و به سن، حسب و [[نسب]] بیتوجه بود؛ همانگونه که در [[جنگ]] موته [[زید بن حارثه]] از [[فرماندهان]] [[جنگ]] بود<ref>مطهر بن [[طاهر]] مقدسی، البدء و التاریخ، ج ۴، ص ۲۳۱؛ السیرة النبویة (ابن هشام)، ج ۲، ص ۳۷۳؛ [[تاریخ]] الطبری، ج ۳، ص ۳۶ و [[تاریخ]] الیعقوبی، ج ۲، ص ۶۵.</ref><ref> [[گلشاد حیدری|حیدری، گلشاد]] [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۲۳-۱۲۴.</ref>. | *از نمونههای دیگر مساوات در [[سیره]] [[رسول اکرم]]{{صل}} [[برابری]] در واگذاری [[مشاغل]] بر اساس [[شایستگی]] بود. آن [[حضرت]] در ابتدای ورود خود به [[مدینه]]، [[مسئولیتها]] را تقسیم کرد؛ به گونهای که همه، به ترتیب برای [[جهاد]] میرفتند و آن [[حضرت]] در این باره فرموده بود: {{متن حدیث| و إِنَّ كُلَّ غَازِيَةٍ غَزَتْ يَعْقُبُ بَعضُهَا بَعْضاً}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۶۸؛ الکافی، ج۵، ص۳۱؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۶، ص ۱۴۱؛ ابن کثیر، السیرة النبویه، ج ۲، ص ۳۲۱؛ السیرة النبویه (ابن هشام)، ج ۱، ص ۵۰۳ و عیون الاثر، ج ۱، ص ۲۲۷.</ref>؛ همه گروههای [[مسلمان]]، به ترتیب به [[جنگ]] میروند (و [[جنگ]]، به یک گروه، دو مرتبه پشت سر هم تحمیل نخواهد شد)". آن [[حضرت]] برای تعیین [[فرمانده]] در [[جنگها]]، تنها به [[شایستگی]]، [[توانایی]] و [[تدبیر]] افراد توجه میکرد و به سن، حسب و [[نسب]] بیتوجه بود؛ همانگونه که در [[جنگ]] موته [[زید بن حارثه]] از [[فرماندهان]] [[جنگ]] بود<ref>مطهر بن [[طاهر]] مقدسی، البدء و التاریخ، ج ۴، ص ۲۳۱؛ السیرة النبویة (ابن هشام)، ج ۲، ص ۳۷۳؛ [[تاریخ]] الطبری، ج ۳، ص ۳۶ و [[تاریخ]] الیعقوبی، ج ۲، ص ۶۵.</ref><ref> [[گلشاد حیدری|حیدری، گلشاد]] [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۲۳-۱۲۴.</ref>. |