جنگ نهروان در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

*[[امام]]{{ع}} به روشنگری در برابر [[خوارج]] می‌پرداخت و خود را [[احتجاج]] کننده بر ضد [[خوارج]] معرفی می‌کرد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۷۵</ref> و به [[شبهات]] آنان پاسخ می‌داد. نخست [[عبدالله بن عباس]] را به سوی آنان فرستاد. به وی توصیه کرد با سنّت با آنان [[احتجاج]] کن<ref>نهج البلاغه، نامه ۷۷</ref>. سپس خود به میان آنان رفت و به تمام پرسش‌ها و شبهه‌هایش پاسخ داد و فرمود: ما مردان را [[حَکَم]] قرار نداده‌ایم بلکه [[قرآن]] را [[حکم]] قرار دادیم و ترجمان آن به دست مردان است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۲۵</ref>. درباره [[حکمیت]] که آن را خلاف [[شرع]] می‌دانستند نیز فرمود: [[پیامبر]] در [[جنگ]] با [[بنی‌قریظه]]، [[سعد بن معاذ]] را [[حَکَم]] قرارداد. هم‌چنین به پنج سؤال دیگر آنان نیز پاسخ داد. بسیاری قانع شدند و به [[کوفه]] آمدند. چهار هزار نفر از آنان بر [[عقیده]] خود باقی ماندند. [[امام]]{{ع}} در برخورد با آنان صبورانه به افشاگری پرداخت<ref>نهج البلاغه، حکمت  ۱۹۸ و خطبه‌های ۴۰ و ۱۸۴</ref>. [[امام]] [[یاران]] خویش را از برخورد خشونت‌آمیز با آنان [[نهی]] می‌کرد<ref>نهج البلاغه، حکمت  ۴۲۰</ref>. سهمشان را از [[بیت المال]] قطع نکرد و از ورود به اجتماع و [[مسجد]] [[ممنوع]] نشدند. [[امام]] درباره آن‌ها فرمود، تا زمانی که به [[جنگ]] نپردازند با آن‌ها [[جنگ]] نخواهد کرد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 261.</ref>.

*[[امام]]{{ع}} در [[نخیله]] بود که [[اخبار]] [[جنایات خوارج]] به ایشان رسید. [[مردم]] به [[امام]]{{ع}} گفتند: "چرا این اشخاص را پشت سر گذاشتی که بر [[اموال]] زنان و فرزندانمان مسلّط شوند. نخست ما را به [[جنگ]] اینان ببر و پس از این‌که از آنان آسوده شدیم، ما را به [[جنگ]] [[شامیان]] بفرست." به [[نقلی]] دیگر، نامه‌ای به [[امام]]{{ع}} رسید که چهار هزار نفر از [[خوارج]] در [[نهروان]] جمع شده‌اند و ابن‌خباب، [[زن]] و فرزندش را کشته‌اند. [[امام]]{{ع}} فرمود: "آه [[عبدالله]] اگر به‌خاطر [[دین خدا]] گرفتار این فاجعه شدی، تو و خانواده‌ات به‌سوی [[بهشت]] می‌روید." [[مردم]] که خبر [[نامه]] را شنیدند، فریاد برآوردند، نظرت چیست؟ [[امام]]{{ع}} فرمود: "به‌سوی این سرکشان بروید. به [[خدا]] [[سوگند]] که نابودی آنان و ورودشان به [[جهنم]] را می‌بینم.[[امام]]{{ع}} به‌سوی [[نهروان]] حرکت کرد و در راه، خبر از کشته شدن آن‌ها داد. به [[خدا]] [[سوگند]] از آنان ده نفر [[نجات]] نمی‌یابند و از شما ده نفر از بین نمی‌روند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۵۹</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 262-263.</ref>.

*وقتی که دو نیرو در برابر هم قرار گرفتند، [[عبدالله بن وهب]] به‌سوی [[سپاه امام]] یورش برد. [[امام]]{{ع}} فرمود: "شما دست نگه دارید تا آنان [[جنگ]] را شروع کنند." [[خوارج]] حمله را با شعار {{عربی|" لَا حُكْمَ‏ إِلَّا لِلَّهِ‏ "}} آغاز کردند. تیراندازان به آنان حمله و خاموششان کردند. سواران از دو سو حمله کردند پیادگان نیز با [[شمشیر]] و نیزه حمله بردند و چیزی نگذشت که آنان را از پا درآوردند. از [[یاران علی]]{{ع}} تنها نه نفر کشته شدند و از [[خوارج]] ده نفر [[نجات]] یافتند. [[امام علی]]{{ع}} آنچه در اردوگاه [[خوارج]] مانده بود (مانند [[سلاح]] و چهارپایان استفاده شده در [[جنگ]]) جمع و میان رزمندگان تقسیم کرد و دیگر کالاها و بردگان را به صاحبانشان بازگرداند. پس از [[نبرد]]، وقتی [[امام]]{{ع}} بر کشته‌های [[خوارج]] می‌گذشت، فرمود: "گرفتار باشید، به شما زیاد رساند کسی که شما را [[فریب]] داد." گفته شد: "ای [[امام]]، چه کسی آنان‌را [[فریب]] داد؟" فرمود: "[[شیطان]] [[گمراه کننده]] و نفس‌هایی که به زشتی [[فرمان]] می‌دهند"<ref>نهج البلاغه، حکمت  ۳۲۳</ref>. [[امام]]{{ع}} [[جنگ]] با [[خوارج]] را پس از خود منع کرد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۶۱</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 263-264.</ref>.

*پس از کشته شدن [[خوارج]]، [[امام]]{{ع}} فرمود: آن‌ها از بین نرفته‌اند. آنان نطفه‌ای هستند در پشت مردان و رحم زنان، هرگاه رئیسی از آنان [[ظهور]] نماید، کشته شود. تا این‌که آخر آنان دزدان راهزن باشند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۶۰</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 264.</ref>.

*همان گونه که [[امام]]{{ع}} فرمود، اکنون نیز گروهی از [[خوارج]] در عمان به‌نام "[[فرقه اَباضیه]]" حضور دارند. پس از [[نهروان]] [[خوارج]] چندین [[قیام]] علیه [[امام]] داشتند که [[امام]]{{ع}} برای [[سرکوب]] آنان نیرو فرستاد. [[شورش]] خریت بن راشد نیز از جمله شورش‌های [[خوارج]] به‌شمار می‌رود که در [[نهج البلاغه]] به آن اشاره شده است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۸۱</ref>»<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 264.</ref>.