حکومت در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها
←مقدمه
جز (جایگزینی متن - '''']]؛' به '''']]') |
(←مقدمه) |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*[[حکومت]] در اصطلاح [[سیاسی]] در دو معنای "حکم‌راندن"، و "مجموعه نهادهای قانون‌گذار و مجری [[احکام]]" به‌کار می‌رود. از این‌رو [[حکومت]] را می‌توان اعم از وضع [[قوانین]] و اجرای آن دانست. سازوکارهای [[حکومت]] و فرایند آن در [[جوامع]] می‌تواند وضعیت عمومی یک [[ملت]] را [[سازمان‌دهی]] کند و در مجموع، موجبات [[رفاه]] و زندگی [[مردم]] را سامان دهد. از این‌رو [[نظام]] [[حکومت]] دارای اهمیت است. [[امام علی]] {{ع}} در آغاز دستورنامه خود به [[مالک اشتر]]، [[وظایف]] [[حکومت]] را در چهار مورد خلاصه می‌کند: گردآوری [[خراج]] (مسائل [[اقتصادی]])، پیکار با [[دشمنان]] (مسائل نظامی)، [[اصلاح]] امور [[مردم]] (تعلیم‌وتربیت) و آبادسازی [[شهرها]] ([[رفاه]]، [[عمران]] و [[آبادانی]])<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳</ref>. از این‌رو [[وظیفه]] [[حکومت]]، وظیفه‌ای چندجانبه و در راستای اهداف [[سیاسی]]، نظامی، [[اقتصادی]] و تربیتی بیان شده است»<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 307.</ref>. | *[[حکومت]] در اصطلاح [[سیاسی]] در دو معنای "حکم‌راندن"، و "مجموعه نهادهای قانون‌گذار و مجری [[احکام]]" به‌کار می‌رود. از این‌رو [[حکومت]] را می‌توان اعم از وضع [[قوانین]] و اجرای آن دانست. سازوکارهای [[حکومت]] و فرایند آن در [[جوامع]] می‌تواند وضعیت عمومی یک [[ملت]] را [[سازمان‌دهی]] کند و در مجموع، موجبات [[رفاه]] و زندگی [[مردم]] را سامان دهد. از این‌رو [[نظام]] [[حکومت]] دارای اهمیت است. [[امام علی]] {{ع}} در آغاز دستورنامه خود به [[مالک اشتر]]، [[وظایف]] [[حکومت]] را در چهار مورد خلاصه می‌کند: گردآوری [[خراج]] (مسائل [[اقتصادی]])، پیکار با [[دشمنان]] (مسائل نظامی)، [[اصلاح]] امور [[مردم]] (تعلیم‌وتربیت) و آبادسازی [[شهرها]] ([[رفاه]]، [[عمران]] و [[آبادانی]])<ref>{{متن حدیث|وَاعْلَمْ أَنَّ الرَّعِيَّةَ طَبَقَاتٌ لاَ يَصْلُحُ بَعْضُهَا إِلاَّ بِبَعْض، وَلاَ غِنَى بِبَعْضِهَا عَنْ بَعْض فَمِنْهَا جُنُودُ اللهِ، وَمِنْهَا کُتَّابُ الْعَامَّةِ وَالْخَاصَّةِ، وَمِنْهَا قُضَاةُ الْعَدْلِ وَمِنْهَا عُمَّالُ الاْنْصَافِ وَالرِّفْقِ، وَمِنْهَا أَهْلُ الْجِزْيَةِ وَالْخَرَاجِ مِنْ أَهْلِ الذِّمَّةِ وَمُسْلِمَةِ النَّاسِ، وَمِنْهَا التُّجَّارُ وَأَهْلُ الصِّنَاعَاتِ وَمِنْهَا الطَّبَقَةُ السُّفْلَى مِنْ ذَوِي الْحَاجَةِ وَالْمَسْکَنَةِ، وَکُلٌّ قَدْ سَمَّى اللهُ لَهُ سَهْمَهُ، وَ وَضَعَ عَلَى حَدِّهِ فَرِيضَةً فِي کِتَابِهِ أَوْ سُنَّةِ نَبِيِّهِ (صلى الله عليه وآله) عَهْداً مِنْهُ عِنْدَنَا مَحْفُوظاً}}؛ نهج البلاغه، نامه ۵۳</ref>. از این‌رو [[وظیفه]] [[حکومت]]، وظیفه‌ای چندجانبه و در راستای اهداف [[سیاسی]]، نظامی، [[اقتصادی]] و تربیتی بیان شده است»<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 307.</ref>. | ||
==مفهوم‌شناسی واژه [[حکم]]== | ==مفهوم‌شناسی واژه [[حکم]]== | ||
*واژه [[حکم]] ۴۱ بار در نهج ابلاغه به‌کار رفته‌است. معانی این واژه عبارت‌اند از: [[حکم]] در معنای [[قضاوت]]<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۷۷</ref>؛ [[حکم]] در معنای [[فرمان خدا]]<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳۰</ref>؛ [[حکم]] در معنای [[حکومت]]<ref>نهج البلاغه، خطبه ۴۰</ref>»<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 307.</ref>. | *واژه [[حکم]] ۴۱ بار در نهج ابلاغه به‌کار رفته‌است. معانی این واژه عبارت‌اند از: [[حکم]] در معنای [[قضاوت]]<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۷۷</ref>؛ [[حکم]] در معنای [[فرمان خدا]]<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳۰</ref>؛ [[حکم]] در معنای [[حکومت]]<ref>نهج البلاغه، خطبه ۴۰</ref>»<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 307.</ref>. | ||