تاریخ الأمم و الملوک (کتاب): تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'نادرست' به 'نادرست'
جز (جایگزینی متن - 'نادرست' به 'نادرست') |
|||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
:[[تاریخ الأمم و الملوک|تاریخ طبری]] از دو بخش [[تاریخ]] [[جهان]] و [[تاریخ اسلام]] تشکیل میشود. قسمت اعظم این اثر، یعنی بخش [[تاریخ اسلام]] آن، به ترتیبِ سالشمار [[هجری]] و منحصر به رویدادهای [[سیاسی]] و شرح جنگهاست. بخش [[تاریخ]] [[جهان]] ترتیب سالشمار ندارد و ترتیب آن موضوعی است، اگرچه در تنظیم مطالب تقدم زمانی [[حفظ]] شده است. [[طبری]] گفته است که هدفش در این [[کتاب]] ذکر [[تاریخ]] شاهان، از [[عاصی]] و [[مطیع]] و نیز [[تاریخ پیامبران]] است و [[تاریخ]] و زمان را به شب و روز [[تعیین]] کنند <ref>چاپ لیدن، سلسله اول، ص ۷۸.</ref> و درست به همین سبب، کتابش را با بحث درباره زمان و ماهیت و مقدار آن از ابتدای [[خلق آدم]] آغاز نموده و در این خصوص بعد از [[نقل]] گزارشهای مفصل از [[راویان]] [[اخبار]]، به [[عقاید]] [[ادیان]] و امتهای گوناگون و آرای [[زرتشتیان]] استناد کرده است. [[طبری]] مسلماً اولین کسی نبوده که وقایع نگاری را براساس سالشمار تنظیم کرده، اما میتوان گفت که این روش را به کمال رسانده است.» | :[[تاریخ الأمم و الملوک|تاریخ طبری]] از دو بخش [[تاریخ]] [[جهان]] و [[تاریخ اسلام]] تشکیل میشود. قسمت اعظم این اثر، یعنی بخش [[تاریخ اسلام]] آن، به ترتیبِ سالشمار [[هجری]] و منحصر به رویدادهای [[سیاسی]] و شرح جنگهاست. بخش [[تاریخ]] [[جهان]] ترتیب سالشمار ندارد و ترتیب آن موضوعی است، اگرچه در تنظیم مطالب تقدم زمانی [[حفظ]] شده است. [[طبری]] گفته است که هدفش در این [[کتاب]] ذکر [[تاریخ]] شاهان، از [[عاصی]] و [[مطیع]] و نیز [[تاریخ پیامبران]] است و [[تاریخ]] و زمان را به شب و روز [[تعیین]] کنند <ref>چاپ لیدن، سلسله اول، ص ۷۸.</ref> و درست به همین سبب، کتابش را با بحث درباره زمان و ماهیت و مقدار آن از ابتدای [[خلق آدم]] آغاز نموده و در این خصوص بعد از [[نقل]] گزارشهای مفصل از [[راویان]] [[اخبار]]، به [[عقاید]] [[ادیان]] و امتهای گوناگون و آرای [[زرتشتیان]] استناد کرده است. [[طبری]] مسلماً اولین کسی نبوده که وقایع نگاری را براساس سالشمار تنظیم کرده، اما میتوان گفت که این روش را به کمال رسانده است.» | ||
*در ادامه معرفی آمده است: «قسمت اعظم [[تاریخ الأمم و الملوک|تاریخ طبری]] مجموعهای از [[روایات]] گوناگون از [[راویان]] مختلف است که به شکل معمولِ روایتِ خبر، [[نقل]] شده است، بدین صورت که ابتدا سلسله [[راویان]] و سپس خبر گزارش میشود؛ بنابراین [[تاریخ الأمم و الملوک|تاریخ طبری]] صرفاً [[نقلی]] است و مؤلف دخل و تصرفی در منابع خود نکرده و مطالب را بدون در نظر گرفتن صحت و سقم آنها ضبط نموده است <ref>برای سبب آن [[رجوع]] کنید به همان، سلسله اول، ص ۶-۷.</ref>. شیوه [[نقل]] [[طبری]] معلوم میدارد که وی از منابع مکتوب استفاده کرده است <ref>[[رجوع]] کنید به جواد [[علی]]، مجلة المجمع العلمی العراقی، ج ۱، ص ۱۴۳-۲۳۱، ج ۲، ص ۱۳۵-۱۹۰، ج ۳، جزء ۱، ص ۱۶-۵۶، ج ۸، ص ۴۲۵-۴۳۶.</ref>. او هرگاه از منابعی استفاده کرده که اجازه [[نقل حدیث]] از آنها داشته، با بیان "حَدِّثنا"، "أَخبَرنا"، "کَتَبَ الیّ" گزارش داده است و هرگاه از منابعی سود جسته که اجازه [[نقل حدیث]] نداشته، با ذکر "قالوا"، "حَدّثوا"، "رُوِیَ" و "ذُکِرَ" گزارش آورده است. وی گاه مطلبی را از یک [[روایت]] با ذکر "امّا" بیان کرده، مانند "امّا [[واقدی]]" یا "امّا [[ابن اسحاق]]"، اینگونه مطالب به احتمال بسیار [[تفسیر]] و تعبیر خود [[طبری]] از محتوای یک [[روایت]] بوده است. گذشته از این موارد، [[طبری]] بخصوص در [[تاریخ خلفا]] و فتوح، [[شعر]] و [[خطابه]] آورده و بدین ترتیب [[نقل]] مستمر خبر را [[قطع]] کرده است. | *در ادامه معرفی آمده است: «قسمت اعظم [[تاریخ الأمم و الملوک|تاریخ طبری]] مجموعهای از [[روایات]] گوناگون از [[راویان]] مختلف است که به شکل معمولِ روایتِ خبر، [[نقل]] شده است، بدین صورت که ابتدا سلسله [[راویان]] و سپس خبر گزارش میشود؛ بنابراین [[تاریخ الأمم و الملوک|تاریخ طبری]] صرفاً [[نقلی]] است و مؤلف دخل و تصرفی در منابع خود نکرده و مطالب را بدون در نظر گرفتن صحت و سقم آنها ضبط نموده است <ref>برای سبب آن [[رجوع]] کنید به همان، سلسله اول، ص ۶-۷.</ref>. شیوه [[نقل]] [[طبری]] معلوم میدارد که وی از منابع مکتوب استفاده کرده است <ref>[[رجوع]] کنید به جواد [[علی]]، مجلة المجمع العلمی العراقی، ج ۱، ص ۱۴۳-۲۳۱، ج ۲، ص ۱۳۵-۱۹۰، ج ۳، جزء ۱، ص ۱۶-۵۶، ج ۸، ص ۴۲۵-۴۳۶.</ref>. او هرگاه از منابعی استفاده کرده که اجازه [[نقل حدیث]] از آنها داشته، با بیان "حَدِّثنا"، "أَخبَرنا"، "کَتَبَ الیّ" گزارش داده است و هرگاه از منابعی سود جسته که اجازه [[نقل حدیث]] نداشته، با ذکر "قالوا"، "حَدّثوا"، "رُوِیَ" و "ذُکِرَ" گزارش آورده است. وی گاه مطلبی را از یک [[روایت]] با ذکر "امّا" بیان کرده، مانند "امّا [[واقدی]]" یا "امّا [[ابن اسحاق]]"، اینگونه مطالب به احتمال بسیار [[تفسیر]] و تعبیر خود [[طبری]] از محتوای یک [[روایت]] بوده است. گذشته از این موارد، [[طبری]] بخصوص در [[تاریخ خلفا]] و فتوح، [[شعر]] و [[خطابه]] آورده و بدین ترتیب [[نقل]] مستمر خبر را [[قطع]] کرده است. | ||
:[[روایات]] و منابع [[طبری]] ویژگیهایی دارد که وقوف نداشتن بر آنها ممکن است به نتیجه گیریهای | :[[روایات]] و منابع [[طبری]] ویژگیهایی دارد که وقوف نداشتن بر آنها ممکن است به نتیجه گیریهای نادرست بینجامد، از جمله آنکه [[هدف]] ناقلان این [[روایات]] تألیف اثر [[تاریخی]] نبوده است. بیتردید گزارشهای ناقلان نخستین که [[طبری]] از آنها استفاده کرده، شرح کامل یک حادثه نبوده است. [[راویان]] مختلف، صحنههایی از یک واقعه را که خود دیده یا درباره آن شنیده بودهاند و [[انگیزه]] ای نیز برای گفتن آن داشتهاند، [[نقل]] کردهاند؛ بنابراین، یک [[روایت]] گاه برگرفته از منابع گوناگونی است که احتمالاً [[سهو]] و خلط و حذف و اضافههای دلبخواهی در آنها -که تا زمان [[طبری]] لااقل دویست سال دست به دست شده بودهاند- راه یافته است. این ویژگیها بر [[تاریخ الأمم و الملوک|تاریخ طبری]] -که مؤلف آن به منابع خود نگرش [[تاریخی]] داشته و کتاب را به ترتیب زمانی و موضوعی تدوین کرده- تأثیر نهاده است. [[طبری]] بر [[تاریخ]] خود ذیل نوشته است. پس از آن نیز ذیلهایی بر کتاب او نوشته شد که از آن جمله صلة [[تاریخ]] الطبری از عَریب بن سعد قُرطُبی "شامل ۲۹۰ تا ۳۲۰" و [[تکملة تاریخ الطبری (کتاب)|تکملة تاریخ الطبری]] از [[محمد بن عبدالملک همدانی]] "شرح حوادث ۲۹۵ تا ۵۱۲" است <ref>برای [[آگاهی]] از ذیلهای [[تاریخ الأمم و الملوک|تاریخ طبری]] [[رجوع]] کنید به [[تاریخ نگاری]] در [[اسلام]].</ref>. [[تاریخ الأمم و الملوک|تاریخ طبری]] را بعضی مؤلفان تلخیص و اسانید آن را حذف کردهاند<ref>[[ابن ندیم]]، ص ۲۹۱.</ref>.»<ref>[http://lib.eshia.ir/23019/1/3114 [[دانشنامه جهان اسلام (کتاب)|کتاب دانشنامه جهان اسلام]]، ج ۱، ص ۳۱۱۴.]</ref> | ||
*تاکنون هشت مجلد از این کتاب به چاپ رسیده است: | *تاکنون هشت مجلد از این کتاب به چاپ رسیده است: | ||
*[[تاریخ الأمم و الملوک ج۱ (کتاب)|جلد اول]]؛ | *[[تاریخ الأمم و الملوک ج۱ (کتاب)|جلد اول]]؛ |