ابعاد انتظار: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مهدویت/بالا}} | {{مهدویت/بالا}} | ||
{{مهدویت}} | {{مهدویت}} | ||
== | ==ابعاد انتظار و [[منتظر]]== | ||
*[[انتظار]] به مفهوم مذهبی آن، نوعی پیشروی و استقبال از [[آینده]] بوده و دارای ابعاد گوناگونی از قبیل [[فلسفی]]، [[اجتماعی]]، [[سیاسی]]، [[فرهنگی]] و [[اقتصادی]] و... است. توجه به این ابعاد، برای کسی که میداند در [[فرهنگ]] [[اسلام]] و [[شیعه]]، چه مقدار به [[انتظار]] اهمیت داده شده، ضروری است؛ به همین [[دلیل]] صاحبان [[ادیان]] و [[مذاهب]]، [[فیلسوفان]]، جامعهشناسان، روانشناسان و طرفداران احزاب و مکاتب، هر کدام با دید و نگرشی خاص دربارۀ آن بحث کردهاند<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۲۹-۳۰. </ref>. | *[[انتظار]] به مفهوم مذهبی آن، نوعی پیشروی و استقبال از [[آینده]] بوده و دارای ابعاد گوناگونی از قبیل [[فلسفی]]، [[اجتماعی]]، [[سیاسی]]، [[فرهنگی]] و [[اقتصادی]] و... است. توجه به این ابعاد، برای کسی که میداند در [[فرهنگ]] [[اسلام]] و [[شیعه]]، چه مقدار به [[انتظار]] اهمیت داده شده، ضروری است؛ به همین [[دلیل]] صاحبان [[ادیان]] و [[مذاهب]]، [[فیلسوفان]]، جامعهشناسان، روانشناسان و طرفداران احزاب و مکاتب، هر کدام با دید و نگرشی خاص دربارۀ آن بحث کردهاند<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۲۹-۳۰. </ref>. | ||
*از طرفی، [[انسان]] [[منتظر]] نیز از زوایای مختلف، دارای ابعاد گوناگون است؛ از سویی دارای بُعد نظری و عملی بوده و از سوی دیگر از بُعد فردی و [[اجتماعی]] برخوردار است و از زاویهای دیگر در کنار بُعد جسمی، بُعد روحی و روانی دارد؛ از همین رو [[انتظار]] [[موعود]] جهانی در همۀ ابعاد [[زندگی]] [[منتظِر]] تأثیر میگذارد<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲.</ref>. | *از طرفی، [[انسان]] [[منتظر]] نیز از زوایای مختلف، دارای ابعاد گوناگون است؛ از سویی دارای بُعد نظری و عملی بوده و از سوی دیگر از بُعد فردی و [[اجتماعی]] برخوردار است و از زاویهای دیگر در کنار بُعد جسمی، بُعد روحی و روانی دارد؛ از همین رو [[انتظار]] [[موعود]] جهانی در همۀ ابعاد [[زندگی]] [[منتظِر]] تأثیر میگذارد<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲.</ref>. | ||
== | ==ابعاد انتظار بر اساس تقسیم [[منتظران]] به فرد و [[جامعه]]== | ||
# '''[[بعد فردی انتظار]]''': [[منتظر]] در بُعد فردی، هم به حیات روحی و روانی خود و کسب [[فضیلتهای اخلاقی]] روی میآورد و هم به تقویتِ جنبه جسمی و بدنی میپردازد تا نیروی کارآمد برای [[جبهه]] [[نور]] باشد. [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: «کسی که [[دوست]] دارد از [[یاران قائم]] باشد، باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]]، [[پرهیزگاری]] پیشه کند و به [[اخلاق نیکو]]، آراسته شود»<ref>{{متن حدیث|مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِر}}؛ غیبة نعمانی، ص ۲۰۰، ح ۱۶. </ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲.</ref> [[انتظار]] باعث میشود [[منتظر]] در [[دوران غیبت]]، در امر [[دین]] خود مواظبت بیشتر داشته، از هرگونه [[سستی]] و [[انحراف]] دوری گزیند. [[امام صادق]] {{ع}} میفرماید: «برای [[صاحب]] این امر غیبتی طولانی است. در این دوران، هر کس باید [[تقوا]] پیشه سازد و به [[دین]] خود چنگ زند»<ref>ر.ک: نویسندگان، [[آفتاب مهر ج۲ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ص ۱۰۴ - ۱۰۸.</ref>. لذا "[[انتظار]]" جریان مبارکی است که رنگ [[الهی]] به [[انسان]] و حیات او میبخشد<ref>ر.ک: [[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائریپور|حائریپور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ص ۱۳۹ - ۱۴۰.</ref>. | # '''[[بعد فردی انتظار]]''': [[منتظر]] در بُعد فردی، هم به حیات روحی و روانی خود و کسب [[فضیلتهای اخلاقی]] روی میآورد و هم به تقویتِ جنبه جسمی و بدنی میپردازد تا نیروی کارآمد برای [[جبهه]] [[نور]] باشد. [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: «کسی که [[دوست]] دارد از [[یاران قائم]] باشد، باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]]، [[پرهیزگاری]] پیشه کند و به [[اخلاق نیکو]]، آراسته شود»<ref>{{متن حدیث|مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِر}}؛ غیبة نعمانی، ص ۲۰۰، ح ۱۶. </ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲.</ref> [[انتظار]] باعث میشود [[منتظر]] در [[دوران غیبت]]، در امر [[دین]] خود مواظبت بیشتر داشته، از هرگونه [[سستی]] و [[انحراف]] دوری گزیند. [[امام صادق]] {{ع}} میفرماید: «برای [[صاحب]] این امر غیبتی طولانی است. در این دوران، هر کس باید [[تقوا]] پیشه سازد و به [[دین]] خود چنگ زند»<ref>ر.ک: نویسندگان، [[آفتاب مهر ج۲ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ص ۱۰۴ - ۱۰۸.</ref>. لذا "[[انتظار]]" جریان مبارکی است که رنگ [[الهی]] به [[انسان]] و حیات او میبخشد<ref>ر.ک: [[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائریپور|حائریپور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ص ۱۳۹ - ۱۴۰.</ref>. | ||
# '''[[بعد اجتماعی انتظار]]''': [[انتظار]] نه تنها در [[زندگی فردی]] [[منتظر]] مؤثر است که در حوزۀ رابطۀ فرد با [[جامعه]] نیز مطرح و برنامه دارد و او را به تأثیرگذاری مثبت در [[جامعه]] وا میدارد<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲. </ref> در واقع، [[انتظار]] این است که [[مفاسد اجتماعی]]، رذالتها، [[آشوبها]]، طنینهای نابجا و امواج تلاطم انگیز از میان برداشته شوند و روابط بر اساس تفاهم، [[همکاری]] و [[همیاری]] و [[خیرخواهی]] گردد<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲.</ref>. در جنبۀ [[اجتماعی]] [[انتظار]] این است که عوامل اغواکننده در جامعۀ [[حق حیات]] نداشته باشند، وسایل ارتباط جمعی در طریق [[هدایت]] و رشد و ارتقاء [[مردم]] باشند، روزنامهها و کتب و مجلات به تنویر [[افکار]] بپردازند و از هر چه که مایۀ [[گمراهی]] و [[فساد]] و [[انحطاط]] است دور و برکنار گردند<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>. | # '''[[بعد اجتماعی انتظار]]''': [[انتظار]] نه تنها در [[زندگی فردی]] [[منتظر]] مؤثر است که در حوزۀ رابطۀ فرد با [[جامعه]] نیز مطرح و برنامه دارد و او را به تأثیرگذاری مثبت در [[جامعه]] وا میدارد<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲. </ref> در واقع، [[انتظار]] این است که [[مفاسد اجتماعی]]، رذالتها، [[آشوبها]]، طنینهای نابجا و امواج تلاطم انگیز از میان برداشته شوند و روابط بر اساس تفاهم، [[همکاری]] و [[همیاری]] و [[خیرخواهی]] گردد<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲.</ref>. در جنبۀ [[اجتماعی]] [[انتظار]] این است که عوامل اغواکننده در جامعۀ [[حق حیات]] نداشته باشند، وسایل ارتباط جمعی در طریق [[هدایت]] و رشد و ارتقاء [[مردم]] باشند، روزنامهها و کتب و مجلات به تنویر [[افکار]] بپردازند و از هر چه که مایۀ [[گمراهی]] و [[فساد]] و [[انحطاط]] است دور و برکنار گردند<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>. | ||
== | ==ابعاد انتظار بر اساس زمینههای [[زندگی]] فرد و [[جامعه]] == | ||
===بعد [[فکری]] و [[اعتقادی]] [[انتظار]]=== | ===بعد [[فکری]] و [[اعتقادی]] [[انتظار]]=== | ||
*بعد [[فکری]] زیر بنای [[اعمال]] و [[رفتار]] [[انسان]] است و [[انتظار]]، [[باورهای اساسی]] حیات [[آدمی]] را در حصار خود حفظ میکند، به بیان دیگر، [[انتظار صحیح]] میطلبد که [[منتظِر]]، بنیانهای [[اعتقادی]] و [[فکری]] خود را تقویت کند تا در دام مکتبهای [[انحرافی]] گرفتار نشود یا به سبب طولانی شدن دورۀ [[غیبت امام عصر]] {{ع}} به [[چاه]] [[یأس]] و [[ناامیدی]] سقوط نکند. [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: «روزگاری بر [[مردم]] خواهد آمد که [[امام]] ایشان [[غایب]] خواهد شد؛ پس خوشا به حال آنان که در آن زمان، بر امرِ [[ولایت]] ما ثابت و [[استوار]] بمانند»<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۶۰۲، ح ۱۵.</ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲؛ نویسندگان، [[آفتاب مهر ج۲ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ص ۱۰۴ ـ ۱۰۸.</ref> حضور [[منتظران]] در [[جامعه]] وقتی کارساز و کارآمد است که همراه با [[دانش]] و [[آگاهی]] باشد<ref>ر.ک: [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص ۱۷ -۱۹.</ref> و در پرتو [[ظهور]] [[حضرت]]، [[عقل]] و [[خرد]] جامعۀ [[بشریت]] کامل میگردد<ref>ر.ک: [[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]، [[مهدویت پیش از ظهور (کتاب)|مهدویت پیش از ظهور]]، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>. [[امام سجاد]] {{ع}} خطاب به فردی به نام ابوخالد فرمود: «ای ابوخالد مردمانی که در [[روزگار غیبت]] به سر میبرند و معتقدند و [[منتظر]]، از [[مردمان]] همۀ زمانها افضلند؛ زیرا که [[خدای متعال]] به آنان [[خرد]] و [[فهم]] و معرفتی داده است که [[غیبت امام]] برای آنان مانند حضور است، این [[مردم]] را [[خدا]] مانند سربازان پیکارگر [[صدر اسلام]] قرار داده است، همانها که در رکاب [[پیامبر]] [[شمشیر]] میزدند و [[پیکار]] میکردند آنان [[اخلاص]] پیشگان [[حقیقی]] و [[شیعه]] واقعیاند که [[مردم]] را به [[دین خدا]] [[دعوت]] میکنند»<ref>{{متن حدیث|یَا أَبَا خَالِدٍ إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِینَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ ص بِالسَّیْفِ أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْرا}}؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۱۲۲. </ref>.<ref>ر.ک: [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص ۱۷ ـ ۱۹.</ref> | *بعد [[فکری]] زیر بنای [[اعمال]] و [[رفتار]] [[انسان]] است و [[انتظار]]، [[باورهای اساسی]] حیات [[آدمی]] را در حصار خود حفظ میکند، به بیان دیگر، [[انتظار صحیح]] میطلبد که [[منتظِر]]، بنیانهای [[اعتقادی]] و [[فکری]] خود را تقویت کند تا در دام مکتبهای [[انحرافی]] گرفتار نشود یا به سبب طولانی شدن دورۀ [[غیبت امام عصر]] {{ع}} به [[چاه]] [[یأس]] و [[ناامیدی]] سقوط نکند. [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: «روزگاری بر [[مردم]] خواهد آمد که [[امام]] ایشان [[غایب]] خواهد شد؛ پس خوشا به حال آنان که در آن زمان، بر امرِ [[ولایت]] ما ثابت و [[استوار]] بمانند»<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۶۰۲، ح ۱۵.</ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲؛ نویسندگان، [[آفتاب مهر ج۲ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ص ۱۰۴ ـ ۱۰۸.</ref> حضور [[منتظران]] در [[جامعه]] وقتی کارساز و کارآمد است که همراه با [[دانش]] و [[آگاهی]] باشد<ref>ر.ک: [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص ۱۷ -۱۹.</ref> و در پرتو [[ظهور]] [[حضرت]]، [[عقل]] و [[خرد]] جامعۀ [[بشریت]] کامل میگردد<ref>ر.ک: [[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]، [[مهدویت پیش از ظهور (کتاب)|مهدویت پیش از ظهور]]، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>. [[امام سجاد]] {{ع}} خطاب به فردی به نام ابوخالد فرمود: «ای ابوخالد مردمانی که در [[روزگار غیبت]] به سر میبرند و معتقدند و [[منتظر]]، از [[مردمان]] همۀ زمانها افضلند؛ زیرا که [[خدای متعال]] به آنان [[خرد]] و [[فهم]] و معرفتی داده است که [[غیبت امام]] برای آنان مانند حضور است، این [[مردم]] را [[خدا]] مانند سربازان پیکارگر [[صدر اسلام]] قرار داده است، همانها که در رکاب [[پیامبر]] [[شمشیر]] میزدند و [[پیکار]] میکردند آنان [[اخلاص]] پیشگان [[حقیقی]] و [[شیعه]] واقعیاند که [[مردم]] را به [[دین خدا]] [[دعوت]] میکنند»<ref>{{متن حدیث|یَا أَبَا خَالِدٍ إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِینَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ ص بِالسَّیْفِ أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْرا}}؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۱۲۲. </ref>.<ref>ر.ک: [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص ۱۷ ـ ۱۹.</ref> |