بصیرت: تفاوت میان نسخه‌ها
←بصیرت در دیدگاه امیرالمؤمنین
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
# [[شاهد]]: {{متن قرآن|بَلِ الْإِنْسَانُ عَلَى نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ}}<ref>«آری، (آن روز) آدمی بر خویشتن گواهی بیناست» سوره قیامه، آیه ۱۴.</ref> دو احتمال در [[تفسیر آیه]] وجود دارد؛ یکی اینکه [[انسان]] خود [[شاهد]] [[اعمال]] خویش است و دیگر آنکه شاهدانی از [[انسان]] مانند اعضا و جوارحش بر [[اعمال]] او [[نظارت]] دارند<ref>جامع‌البیان، مج۱۴، ج۲۹، ص۲۲۹ـ۲۳۰؛ کشف الاسرار، ج۱۰، ص۳۰۳.</ref>. | # [[شاهد]]: {{متن قرآن|بَلِ الْإِنْسَانُ عَلَى نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ}}<ref>«آری، (آن روز) آدمی بر خویشتن گواهی بیناست» سوره قیامه، آیه ۱۴.</ref> دو احتمال در [[تفسیر آیه]] وجود دارد؛ یکی اینکه [[انسان]] خود [[شاهد]] [[اعمال]] خویش است و دیگر آنکه شاهدانی از [[انسان]] مانند اعضا و جوارحش بر [[اعمال]] او [[نظارت]] دارند<ref>جامع‌البیان، مج۱۴، ج۲۹، ص۲۲۹ـ۲۳۰؛ کشف الاسرار، ج۱۰، ص۳۰۳.</ref>. | ||
# [[دلایل]] روشن: بیشتر [[مفسران]]، بصائر را به معنای حجج و [[بینات]] دانسته‌اند که باعث [[شناخت]] [[هدایت]] از [[ضلالت]] و [[ایمان]] از [[کفر]]<ref>جامع البیان، مج۵، ج۷، ص۳۹۶؛ شرح توحید الصدوق، ج۲، ص۲۹۳ـ۲۹۴.</ref> یا موجب [[علم]] و [[آگاهی]] می‌شود: {{متن قرآن|هَذَا بَصَائِرُ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ}}<ref>«این روشنگری‌هایی برای مردم و رهنمود و بخشایشی است برای گروهی که یقین دارند» سوره جاثیه، آیه ۲۰.</ref>.<ref>ر.ک: هادیان رسنانی، الهه، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۵، ص۵۷۳- ۵۸۱.</ref> | # [[دلایل]] روشن: بیشتر [[مفسران]]، بصائر را به معنای حجج و [[بینات]] دانسته‌اند که باعث [[شناخت]] [[هدایت]] از [[ضلالت]] و [[ایمان]] از [[کفر]]<ref>جامع البیان، مج۵، ج۷، ص۳۹۶؛ شرح توحید الصدوق، ج۲، ص۲۹۳ـ۲۹۴.</ref> یا موجب [[علم]] و [[آگاهی]] می‌شود: {{متن قرآن|هَذَا بَصَائِرُ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ}}<ref>«این روشنگری‌هایی برای مردم و رهنمود و بخشایشی است برای گروهی که یقین دارند» سوره جاثیه، آیه ۲۰.</ref>.<ref>ر.ک: هادیان رسنانی، الهه، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۵، ص۵۷۳- ۵۸۱.</ref> | ||
==بصیرت در | ==بصیرت در بیان [[امیرالمؤمنین]]== | ||
*در | *در بیان [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} بصیرت، نعمتی است که به [[انسان]] اعطا شده است و [[آدمی]] خود باید در جهت به‌کارگیری آن بکوشد<ref>{{متن حدیث|فَانْفُذُوا عَلَی بَصَائِرِکُمْ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۱۴۹ و خطبه ۲۰۷</ref>. از این رو آن [[حضرت]] بر داشتن بصیرت در موضع‌گیری‌ها تأکید دارد و می‌فرماید: «کسی را یافتم که پیرو [[حاملان علم]] بود، ولی در [[شناخت]] رمز و [[راز]] [[علم]] بصیرتش نبود؛ در اولین [[شبهه]] که بر او عارض می‌شد، [[شک و تردید]] در دلش شراره می‌افروخت»<ref>{{متن حدیث|أَوْ مُنْقَاداً لِحَمَلَةِ الْحَقِّ، لَا بَصِیرَةَ لَهُ فِی أَحْنَائِهِ، یَنْقَدِحُ الشَّکُّ فِی قَلْبِهِ لِأَوَّلِ عَارِضٍ مِنْ شُبْهَةٍ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۱۳۹</ref>. حضور عنصر بصیرت در [[جامعه اسلامی]] و میان [[مسلمانان]]، عاملی است که جمعیّت آنان را [[حفظ]] می‌کند،از این‌رو [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} کسانی را می‌ستاید که در کشاکش [[فتنه‌ها]] بصیرت خویش را با [[پناه]] بردن به [[قرآن]] و [[اهل بیت]]، چنان [[صیقل]] می‌دهند که آهنگر تیغه [[شمشیر]] را صاف و صیقلی می‌کند<ref>{{متن حدیث|ثُمَّ لَیُشْحَذَنَّ فِیهَا قَوْمٌ شَحْذَ الْقَیْنِ النَّصْلَ تُجْلَی بِالتَّنْزِیلِ أَبْصَارُهُمْ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۵۰</ref>.<ref>ر.ک: دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۱۶۹. </ref> | ||
==عوامل ایجاد بصیرت== | ==عوامل ایجاد بصیرت== | ||
*از جمله عوامل ایجاد بصیرت، [[تمسک به قرآن]] [[کریم]]، [[عبرت]] از روزگار و ذکر [[حق]] است. چنانچه [[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید: «[[دنیا]] منتهای دیده نابیناست که نگاهش از آن درنمی‌گذرد و آنچه را که در آن سوی آن است، نمی‌بیند. آنکه [[اهل]] بصیرت است، دیدگان می‌گشاید و می‌داند که در آن‌سوی، سرای [[آخرت]] است. [[اهل]] بصیرت از [[دنیا]] [[دل]] برمی‌کند و آنکه دیدۀ باطنش نابیناست از آن [[دل]] برنمی‌کند. [[بینا]] برای [[آخرت]] توشه برمی‌گیرد و [[نابینا]] برای [[زندگی دنیا]]»<ref>{{متن حدیث|وَ إِنَّمَا الدُّنْیَا مُنْتَهَی بَصَرِ الْأَعْمَی، لَا یُبْصِرُ مِمَّا وَرَاءَهَا شَیْئاً، وَ الْبَصِیرُ یَنْفُذُهَا بَصَرُهُ وَ یَعْلَمُ أَنَّ الدَّارَ وَرَاءَهَا، فَالْبَصِیرُ مِنْهَا شَاخِصٌ وَ الْأَعْمَی إِلَیْهَا شَاخِصٌ، وَ الْبَصِیرُ مِنْهَا مُتَزَوِّدٌ وَ الْأَعْمَی لَهَا مُتَزَوِّدٌ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۳۳</ref>.<ref>ر.ک: دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۱۶۸- ۱۶۹.</ref> | *از جمله عوامل ایجاد بصیرت، [[تمسک به قرآن]] [[کریم]]، [[عبرت]] از روزگار و ذکر [[حق]] است. چنانچه [[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید: «[[دنیا]] منتهای دیده نابیناست که نگاهش از آن درنمی‌گذرد و آنچه را که در آن سوی آن است، نمی‌بیند. آنکه [[اهل]] بصیرت است، دیدگان می‌گشاید و می‌داند که در آن‌سوی، سرای [[آخرت]] است. [[اهل]] بصیرت از [[دنیا]] [[دل]] برمی‌کند و آنکه دیدۀ باطنش نابیناست از آن [[دل]] برنمی‌کند. [[بینا]] برای [[آخرت]] توشه برمی‌گیرد و [[نابینا]] برای [[زندگی دنیا]]»<ref>{{متن حدیث|وَ إِنَّمَا الدُّنْیَا مُنْتَهَی بَصَرِ الْأَعْمَی، لَا یُبْصِرُ مِمَّا وَرَاءَهَا شَیْئاً، وَ الْبَصِیرُ یَنْفُذُهَا بَصَرُهُ وَ یَعْلَمُ أَنَّ الدَّارَ وَرَاءَهَا، فَالْبَصِیرُ مِنْهَا شَاخِصٌ وَ الْأَعْمَی إِلَیْهَا شَاخِصٌ، وَ الْبَصِیرُ مِنْهَا مُتَزَوِّدٌ وَ الْأَعْمَی لَهَا مُتَزَوِّدٌ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۳۳</ref>.<ref>ر.ک: دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۱۶۸- ۱۶۹.</ref> | ||