حکم: تفاوت میان نسخه‌ها
←مقدمه
(←نکات) |
(←مقدمه) |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[حکم (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[حکم (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | ||
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | ||
==واژه‌‌شناسی لغوی== | |||
*واژۀ [[حکم]] یا [[حکومت]] در لغت، به معنای "رأی و [[فرمان]] عادلانه و نهایی، فیصله دهنده و بازدارندۀ از [[ظلم]] و پایان بخش تردید و [[اختلاف]] است". | |||
*[[فیروزآبادی]] در القاموس می‌گوید: "[[حکم]] یعنی [[قضاء]]، اگر گویند: {{عربی|حكم عليه بالأمر حُكماً، و حكومة، - یا - بینهم}} به همان معناست، و [[حاکم]] به معنای [[اجرا]] کنندۀ [[دستور]] است"<ref>{{عربی|الحكم - بالضّم - القضاء و قد حَكم عليه بالأمر حُكماً و حكومة و بينهم: كذلك، و الحاكم: منفّذ الأمر}}فیروزآبادی، القاموس المحیط، ذیل واژۀ «حکم».</ref>. | |||
*و نیز [[فیومی]] در المصباح المنیر می‌گوید: و معنای [[حکم]] [[قضاء]] است، و اصل در آن به معنای منع و بازداشتن است، گویند: {{عربی|حَكمْتُ عَلَيهِ بِكذَا}} در آنجا که او را از خلاف آن بازداری آن چنانکه نتواند از آن [[سرپیچی]] کند. و گویند: {{عربی|حَكمْتُ بَينَ الْقَومِ}} یعنی: میان آنان فیصله دادم<ref>{{عربی|و معنی الحُكمُ: الْقَضاءُ، و أَصْلُهُ: الْمَنْعُ يقالُ: حَكمْتُ عَلَيهِ بِكذَا إِذَا مَنَعْتَهُ مِنْ خِلَافِه، فَلَمْ يقْدِرْ عَلَى الْخُرُوجِ مِنْ ذَلِك و حَكمْتُ بَينَ الْقَومِ: فَصَلْتُ بَينَهُمْ}}؛ فیومی، المصباح المنیر، ج۲، ص۱۴، ذیل واژۀ «حکم».</ref>. | |||
*و [[ابن منظور]] در لسان العرب می‌گوید: "حُکمْ به معنای: [[علم]] است و [[فقه]]، و [[قضاوت]] به [[عدل]] کردن"<ref>{{عربی|الحكم: العلم و الفقه و القضاء بالعدل}}</ref><ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]، ج۱، ص:۶۱-۶۲.</ref>. | |||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*از جمله آیاتی که در [[ارتباط]] با [[پیامبر]] بیان شده و یا احکامی است که در [[قرآن]] [[تشریع]] شده و از امتیازات این [[پیامبر]] است که حدود و کیفیت آن به این شیوه مشخص شده است؛ زیرا [[قرآن]] نخستین منبع [[احکام فقهی]] است. البته درست است که [[قرآن کریم]] به بیان کلیات اکتفا کرده و [[احکام]] خاص و جزئی و تفصیل و توضیح آنها، در [[سنت]] و در تفصیل [[پیامبر]] بیان شده، اما این [[حقیقت]] روشن و [[آشکار]] است که [[قرآن]] [[مادر]] و مبنای [[سنت]] است؛ [[سنت]] [[حجیت]] خود را از کتاب می‌گیرد و شارح [[قرآن]] است. در [[قرآن]] اصول و قواعدی مانند اصل [[عدالت]] و اصل [[آزادی]] و یا [[کرامت]] و [[حق حیات]] و اصول [[اخلاقی]] برای [[انسان]] بیان شده که [[حاکم]] بر [[احکام جزئی]] و یا پایه و [[فلسفه احکام]] و جهت دهنده به آن است. | *از جمله آیاتی که در [[ارتباط]] با [[پیامبر]] بیان شده و یا احکامی است که در [[قرآن]] [[تشریع]] شده و از امتیازات این [[پیامبر]] است که حدود و کیفیت آن به این شیوه مشخص شده است؛ زیرا [[قرآن]] نخستین منبع [[احکام فقهی]] است. البته درست است که [[قرآن کریم]] به بیان کلیات اکتفا کرده و [[احکام]] خاص و جزئی و تفصیل و توضیح آنها، در [[سنت]] و در تفصیل [[پیامبر]] بیان شده، اما این [[حقیقت]] روشن و [[آشکار]] است که [[قرآن]] [[مادر]] و مبنای [[سنت]] است؛ [[سنت]] [[حجیت]] خود را از کتاب می‌گیرد و شارح [[قرآن]] است. در [[قرآن]] اصول و قواعدی مانند اصل [[عدالت]] و اصل [[آزادی]] و یا [[کرامت]] و [[حق حیات]] و اصول [[اخلاقی]] برای [[انسان]] بیان شده که [[حاکم]] بر [[احکام جزئی]] و یا پایه و [[فلسفه احکام]] و جهت دهنده به آن است. | ||