اتفاق: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'واحد' به 'واحد'
جز (جایگزینی متن - '{{خرد}}' به '{{ویرایش غیرنهایی}}') |
جز (جایگزینی متن - 'واحد' به 'واحد') |
||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
*وجه مشترک "اتفاق" و "بخت" آن است که این دو بر پدیدههایی اطلاق میشوند که [[علل]] تصادفی در آنها کارگر است. میان این دو فرقهایی است، از جمله: | *وجه مشترک "اتفاق" و "بخت" آن است که این دو بر پدیدههایی اطلاق میشوند که [[علل]] تصادفی در آنها کارگر است. میان این دو فرقهایی است، از جمله: | ||
#اتفاق، اعم از بخت است. بخت به [[انسان]] اختصاص دارد و حداکثر ممکن است در مورد حیوانات هم گفته شود: حیوانات خوشبخت و حیوانات بدبخت؛ ولی [[قدر]] [[مسلم]] اینکه اصطلاح بخت در غیر مورد جاندار اطلاق نمیشود؛ ولی اتفاق را در غیر جاندار هم به کار میبرند؛ کما اینکه در [[خلقت]] عالم، برخی میگویند: [[خلقت]] عالم بر اساس اتفاق بوده است. | #اتفاق، اعم از بخت است. بخت به [[انسان]] اختصاص دارد و حداکثر ممکن است در مورد حیوانات هم گفته شود: حیوانات خوشبخت و حیوانات بدبخت؛ ولی [[قدر]] [[مسلم]] اینکه اصطلاح بخت در غیر مورد جاندار اطلاق نمیشود؛ ولی اتفاق را در غیر جاندار هم به کار میبرند؛ کما اینکه در [[خلقت]] عالم، برخی میگویند: [[خلقت]] عالم بر اساس اتفاق بوده است. | ||
#مبدأ بخت، [[اراده]] شخص [[صاحب]] [[اختیار]] [[عاقل]] بالغ است؛ اما اتفاق، مبدأ طبیعی دارد و به خودی خود واقع میشود؛ مگر اینکه به مبدأ دیگری که ارادی باشد، سنجیده شود؛ زیرا امور اتفاقی، تصادماتی است که میان دو یا چند چیز واقع میشود، و در هر تصآدمی، یا هر دو شیء متحرکند، یا یکی ساکن و دیگری متحرک به سوی اوست. پس ممکن است دو حرکت از دو مبدأ اتفاق افتد که یکی طبیعی و دیگری ارادی باشد و در غایتِ واحدی تصادم کنند که آن [[غایت]] | #مبدأ بخت، [[اراده]] شخص [[صاحب]] [[اختیار]] [[عاقل]] بالغ است؛ اما اتفاق، مبدأ طبیعی دارد و به خودی خود واقع میشود؛ مگر اینکه به مبدأ دیگری که ارادی باشد، سنجیده شود؛ زیرا امور اتفاقی، تصادماتی است که میان دو یا چند چیز واقع میشود، و در هر تصآدمی، یا هر دو شیء متحرکند، یا یکی ساکن و دیگری متحرک به سوی اوست. پس ممکن است دو حرکت از دو مبدأ اتفاق افتد که یکی طبیعی و دیگری ارادی باشد و در غایتِ واحدی تصادم کنند که آن [[غایت]] واحد، نسبت به مبدأ ارادی، خیر یا شری باشد. در آن صورت، نسبت به محرک ارادی "بخت" خواهد بود؛ ولیکن نسبت به محرک طبیعی، "اتفاق" شمرده خواهد شد<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۱.</ref>. | ||
==بخت بد و سوء [[تدبیر]]== | ==بخت بد و سوء [[تدبیر]]== |