حدیث منزلت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'واحد' به 'واحد') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
*نقل‌های [[حدیث]] در منابع [[اهل سنت]] نیز در حد [[تواتر]] است. مؤلفان [[صحاح]] و مسانید و عموم [[محدثان]] و مورخانی که [[غزوه]] [[تبوک]] را یادآور شده‌اند، حدیث منزلت را [[روایت]] کرده‌اند<ref>شرف الدین، سید عبدالحسین، المراجعات، ص۲۸.</ref>. | *نقل‌های [[حدیث]] در منابع [[اهل سنت]] نیز در حد [[تواتر]] است. مؤلفان [[صحاح]] و مسانید و عموم [[محدثان]] و مورخانی که [[غزوه]] [[تبوک]] را یادآور شده‌اند، حدیث منزلت را [[روایت]] کرده‌اند<ref>شرف الدین، سید عبدالحسین، المراجعات، ص۲۸.</ref>. | ||
* [[نسائی]] در کتاب خصائص أمیرالمؤمنین{{ع}} ۲۱ [[روایت]] را در این باره [[نقل]] کرده است<ref>ص۸۰-۹۷.</ref>. | * [[نسائی]] در کتاب خصائص أمیرالمؤمنین{{ع}} ۲۱ [[روایت]] را در این باره [[نقل]] کرده است<ref>ص۸۰-۹۷.</ref>. | ||
* [[ابن عساکر]] در کتاب [[تاریخ]] [[دمشق]] در معرفی [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} بیش از یکصد و بیست [[حدیث]] را از طرق مختلف که اکثر آنها صحیح‌اند از ۲۱ [[صحابه]] [[روایت]] کرده است. | * [[ابن عساکر]] در [[کتاب]] [[تاریخ]] [[دمشق]] در معرفی [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} بیش از یکصد و بیست [[حدیث]] را از طرق مختلف که اکثر آنها صحیح‌اند از ۲۱ [[صحابه]] [[روایت]] کرده است. | ||
* [[ابن عبدالبر]] در الاستیعاب درباره احوال [[علی]]{{ع}} پس از [[نقل]] حدیث منزلت گفته است: این [[حدیث]] از استوارترین و صحیح‌ترین آثار است. | * [[ابن عبدالبر]] در الاستیعاب درباره احوال [[علی]]{{ع}} پس از [[نقل]] حدیث منزلت گفته است: این [[حدیث]] از استوارترین و صحیح‌ترین آثار است. | ||
* [[ابن حجر مکی]]<ref>هیثمی، ابن حجر، الصواعق المحرقة، ص۶۱.</ref> گفته است [[ائمه]] [[حدیث]] که در این فن به سخن آنان [[اعتماد]] می‌شود این [[حدیث]] را صحیح دانسته‌اند، بسیاری از [[عالمان]] برجسته [[اهل سنت]] بر صحت و [[تواتر]] حدیث منزلت تصریح کرده‌اند<ref>میلانی، سیدعلی، نفحات الأزهار، ج۱۷، ص۱۴۹- ۱۶۲.</ref>. | * [[ابن حجر مکی]]<ref>هیثمی، ابن حجر، الصواعق المحرقة، ص۶۱.</ref> گفته است [[ائمه]] [[حدیث]] که در این فن به سخن آنان [[اعتماد]] می‌شود این [[حدیث]] را صحیح دانسته‌اند، بسیاری از [[عالمان]] برجسته [[اهل سنت]] بر صحت و [[تواتر]] حدیث منزلت تصریح کرده‌اند<ref>میلانی، سیدعلی، نفحات الأزهار، ج۱۷، ص۱۴۹- ۱۶۲.</ref>. | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
*در جریان [[جنگ خیبر]]، پس از آنکه [[ابوبکر]] و [[عمر]] در دو نوبت جداگانه به عنوان [[فرمانده سپاه]] برای [[جنگ]] با [[دشمن]] اعزام شدند و از [[مداین]] گریختند، [[پیامبر]]{{صل}} فرمود [[پرچم]] را به مردی خواهم داد که [[خدا]] و [[رسول خدا]] را [[دوست]] دارد و [[خدا]] و [[رسول خدا]] نیز او را [[دوست]] دارند و هرگز فرار نخواهد کرد، آن گاه [[پرچم]] را به [[علی]]{{ع}} سپرد. | *در جریان [[جنگ خیبر]]، پس از آنکه [[ابوبکر]] و [[عمر]] در دو نوبت جداگانه به عنوان [[فرمانده سپاه]] برای [[جنگ]] با [[دشمن]] اعزام شدند و از [[مداین]] گریختند، [[پیامبر]]{{صل}} فرمود [[پرچم]] را به مردی خواهم داد که [[خدا]] و [[رسول خدا]] را [[دوست]] دارد و [[خدا]] و [[رسول خدا]] نیز او را [[دوست]] دارند و هرگز فرار نخواهد کرد، آن گاه [[پرچم]] را به [[علی]]{{ع}} سپرد. | ||
* [[پیامبر]]{{صل}} نخست [[ابوبکر]] را [[مأموریت]] داد تا [[سوره]] [[توبه]] را بر [[مشرکان]] [[مکه]] بخواند، ولی سپس به [[دستور خداوند]] وی را معزول ساخت و [[مأموریت]] آن را به [[علی]]{{ع}} سپرد و فرمود: این کار باید توسط من و یا فردی که از من است انجام شود. | * [[پیامبر]]{{صل}} نخست [[ابوبکر]] را [[مأموریت]] داد تا [[سوره]] [[توبه]] را بر [[مشرکان]] [[مکه]] بخواند، ولی سپس به [[دستور خداوند]] وی را معزول ساخت و [[مأموریت]] آن را به [[علی]]{{ع}} سپرد و فرمود: این کار باید توسط من و یا فردی که از من است انجام شود. | ||
*گروهی از [[قریش]] به [[پیامبر]]{{صل}} گفتند ما [[همسایگان]] و [[هم‌پیمانان]] تو هستیم و عده‌ای از بردگان بدون این که به [[دین]] تو رغبتی داشته باشند، و صرفاً برای [[رهایی]] از دست ما به تو پیوسته‌اند، آنان را به ما بازگردان، [[پیامبر]]{{صل}} به [[ابوبکر]] و [[عمر]] روی کرد و فرمود [[رأی]] شما چیست؟ آن دو، سخن آنان را [[تصدیق]] کردند، چهره [[پیامبر]] تغیییر کرد و گفت به [[خدا]] [[سوگند]]، [[خداوند]] مردی از شما را بر شما برخواهد انگیخت که قلبش را سرشار از [[ایمان]] ساخته است، و او برای [[دفاع]] از [[دین]] با شما [[نبرد]] خواهد کرد. هر یک از [[ابوبکر]] و [[عمر]] گفتند: آیا آن مرد منم؟ [[پیامبر]] فرمود: | *گروهی از [[قریش]] به [[پیامبر]]{{صل}} گفتند ما [[همسایگان]] و [[هم‌پیمانان]] تو هستیم و عده‌ای از بردگان بدون این که به [[دین]] تو رغبتی داشته باشند، و صرفاً برای [[رهایی]] از دست ما به تو پیوسته‌اند، آنان را به ما بازگردان، [[پیامبر]]{{صل}} به [[ابوبکر]] و [[عمر]] روی کرد و فرمود [[رأی]] شما چیست؟ آن دو، [[سخن]] آنان را [[تصدیق]] کردند، چهره [[پیامبر]] تغیییر کرد و گفت به [[خدا]] [[سوگند]]، [[خداوند]] مردی از شما را بر شما برخواهد انگیخت که قلبش را سرشار از [[ایمان]] ساخته است، و او برای [[دفاع]] از [[دین]] با شما [[نبرد]] خواهد کرد. هر یک از [[ابوبکر]] و [[عمر]] گفتند: آیا آن مرد منم؟ [[پیامبر]] فرمود: [[خیر]]، او کسی است که نعل ([[کفش]]) را وصله می‌کند، او در آن هنگام [[کفش]] خود را به [[علی]]{{ع}} داده بود تا وصله کند. | ||
*درب [[خانه]] عده‌ای از افراد به سوی [[مسجد]] باز بود. [[پیامبر]]{{صل}} [[دستور]] داد تا درهای خانه‌های خود را به سوی [[مسجد]] ببندند، و فقط در [[خانه علی]]{{ع}} را باز گذاشت. از آنجا که این کار برای برخی گران تمام شد، [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]] این کار را به [[رأی]] خود انجام ندادم، بلکه از جانب [[خداوند]] [[مأموریت]] داشتم. | *درب [[خانه]] عده‌ای از افراد به سوی [[مسجد]] باز بود. [[پیامبر]]{{صل}} [[دستور]] داد تا درهای خانه‌های خود را به سوی [[مسجد]] ببندند، و فقط در [[خانه علی]]{{ع}} را باز گذاشت. از آنجا که این کار برای برخی گران تمام شد، [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]] این کار را به [[رأی]] خود انجام ندادم، بلکه از جانب [[خداوند]] [[مأموریت]] داشتم. | ||
* [[پیامبر]]{{صل}} درباره او فرمود: [[علی]] از من است و من از [[علی]] هستم و او ولی هر مؤمنی پس از من است. | * [[پیامبر]]{{صل}} درباره او فرمود: [[علی]] از من است و من از [[علی]] هستم و او ولی هر مؤمنی پس از من است. | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
* [[بخاری]] در کتاب صحیح خود، حدیث منزلت را این‌گونه از [[رسول خدا]]{{صل}} [[نقل]] می‌کند: {{متن حدیث|أَ مَا تَرْضَى أَنْ تَكُونَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي}}<ref>صحیح بخاری، ج۵، ص۲۴.</ref>. | * [[بخاری]] در کتاب صحیح خود، حدیث منزلت را این‌گونه از [[رسول خدا]]{{صل}} [[نقل]] می‌کند: {{متن حدیث|أَ مَا تَرْضَى أَنْ تَكُونَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي}}<ref>صحیح بخاری، ج۵، ص۲۴.</ref>. | ||
*و [[مسلم]] در صحیح خود می‌نویسد:{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي}}<ref>صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۷۰، ح۲۴۰۴.</ref>. | *و [[مسلم]] در صحیح خود می‌نویسد:{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي}}<ref>صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۷۰، ح۲۴۰۴.</ref>. | ||
* [[ابن تیمیه]] که در بیشتر [[فضایل]] [[امیرمؤمنان]]{{ع}} | * [[ابن تیمیه]] که در بیشتر [[فضایل]] [[امیرمؤمنان]]{{ع}} تردید و تشکیک کرده است، درباره حدیث منزلت می‌نویسد: "این [[حدیث]]، بی‌شک صحیح است؛ در [[صحیحین]] ([[صحیح بخاری]] و [[صحیح مسلم]]) و غیر آن دو [[ثبت]] گردیده است"<ref>{{عربی|ان هذا الحدیث صحیح بلا ریب ثبت فی الصحیحین و غیرهما}}؛ منهاج السنة، ج۷، ص۳۲۰.</ref>. | ||
* حدیث منزلت در مواقع گوناگون از [[رسول خدا]]{{صل}} خطاب به [[امیرمؤمنان]]{{ع}} صادر شده است که مجموعاً به ۴ واقعه می‌رسد<ref>مجموعه این موارد چهارده‌گانه در کتاب امام‌شناسی، ج۱۰، علامه سید محمدحسین حسینی تهرانی گردآوری شده است.</ref>. از جمله آنها می‌توان به [[غزوه تبوک]] اشاره نمود<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۱۴۰.</ref>. | * حدیث منزلت در مواقع گوناگون از [[رسول خدا]]{{صل}} خطاب به [[امیرمؤمنان]]{{ع}} صادر شده است که مجموعاً به ۴ واقعه می‌رسد<ref>مجموعه این موارد چهارده‌گانه در کتاب امام‌شناسی، ج۱۰، علامه سید محمدحسین حسینی تهرانی گردآوری شده است.</ref>. از جمله آنها می‌توان به [[غزوه تبوک]] اشاره نمود<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۱۴۰.</ref>. | ||
*در این [[غزوه]] [[رسول خدا]]{{صل}} برخلاف همه [[غزوات]]، [[امیرمؤمنان]]{{ع}} را با خود همراه نبرده و او را در [[مدینه]]، [[جانشین]] خود قرار دادند. [[دشمنان]] آن [[حضرت]] با شایعه‌پراکنی، چنین وانمود کردند که [[رسول خدا]]{{صل}} چون از [[امیرمؤمنان]]{{ع}} ناراحت است، او را همراه خود نبرده است. هنگامی‌که این شایعات به گوش آن [[حضرت]] رسید، خود را به اردوگاه [[جنگی]] که در دو فرسخی [[مدینه]] بود رساند و از [[رسول خدا]]{{صل}} پرسیدند: آیا شما از من ناراحتید که من را در میان [[زنان]] و [[کودکان]] باقی گذاشته‌اید؟ [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: هرگز چنین نیست. من تو را در [[مدینه]] در راستای امر مهمی‌گذاشته‌ام که یا تو باید در [[مدینه]] باشی یا من. سپس فرمودند: {{متن حدیث|يَا عَلِيُّ أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي}}. حال باید دید این امر مهم چیست که [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: در [[مدینه]] یا من باید باشم یا تو؟ پاسخ این [[پرسش]] آن است که [[غزوه تبوک]]، یکی از [[غزوات]] بسیار حساس از سوی [[دشمنان خارجی]] و داخلی [[حکومت]] [[اسلام]] بود. شخصی به نام [[عبدالله بن عمر]] که از سران سرّی حزب [[نفاق]] بود و برای نابودی [[پیامبر]]{{صل}} فعالیت زیادی داشت و در پشت پرده [[جنگ احد]] و [[احزاب]] فعالیت می‌نمود، پس از [[شکست]] در این [[جنگ‌ها]]، عازم دیار [[شام]] شد. در آنجا با [[قیصر روم]]، صحبت‌های فراوانی کرد تا او را علیه [[پیامبر]]{{صل}} آماده کند. خبر [[آمادگی]] [[قیصر روم]] برای حمله به [[سرزمین]] [[اسلام]]، توسط بازرگانانی که از [[شام]] به [[حجاز]] می‌آمدند به [[گوش]] [[رسول خدا]]{{صل}} رسید. ایشان برای [[پیشگیری]] از هر گونه حمله غافلگیرانه، [[دستور]] [[آمادگی]] به [[مسلمانان]] دادند. از سویی دیگر [[عبدالله بن عامر]] به [[منافقان]] [[مدینه]] پیامی سرّی فرستاد، هنگامی که [[رسول خدا]]{{صل}} از [[مدینه]] بیرون رفتند، شما همراه او حرکت نکنید و در [[شهر]] بمانید تا با یک کودتای نظامی، [[شهر]] را به تصرّف خود در آورید. ما نیز، با [[پادشاه]] [[رومیان]] کار [[پیامبر]]{{صل}} و [[اصحاب]] او را یکسره می‌کنیم؛ از این رو، پس از [[اعلان]] [[آمادگی]] عمومی [[منافقان]]، یک به یک به حضور [[رسول خدا]]{{صل}} می‌آمدند و با عذر‌های [[سست]] خود، از حضور در [[جبهه]]، عذرخواهی می‌کردند، در حالی که نقشه سرّی آنها چیز دیگری بود. [[رسول خدا]]{{صل}} دریافتند که اگر [[مدینه]] از [[شخصیت]] ویژه‌ای همچون [[حضرت علی]]{{ع}}، که همه [[دشمنان]] از او می‌ترسیدند، خالی باشد، نقشه [[منافقان]] عملی خواهد شد؛ از این‌رو فرمودند: {{متن حدیث|إِنَّ الْمَدِينَةَ لَا تَصْلُحُ إِلَّا بِي أَوْ بِك}}<ref>ر.ک: عبقات‌الأنوار فی إثبات إمامة الأئمة الأطهار، ج۱۱، ص۸۸۸.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۱۴۱-۱۴۲.</ref>. | *در این [[غزوه]] [[رسول خدا]]{{صل}} برخلاف همه [[غزوات]]، [[امیرمؤمنان]]{{ع}} را با خود همراه نبرده و او را در [[مدینه]]، [[جانشین]] خود قرار دادند. [[دشمنان]] آن [[حضرت]] با شایعه‌پراکنی، چنین وانمود کردند که [[رسول خدا]]{{صل}} چون از [[امیرمؤمنان]]{{ع}} ناراحت است، او را همراه خود نبرده است. هنگامی‌که این شایعات به گوش آن [[حضرت]] رسید، خود را به اردوگاه [[جنگی]] که در دو فرسخی [[مدینه]] بود رساند و از [[رسول خدا]]{{صل}} پرسیدند: آیا شما از من ناراحتید که من را در میان [[زنان]] و [[کودکان]] باقی گذاشته‌اید؟ [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: هرگز چنین نیست. من تو را در [[مدینه]] در راستای امر مهمی‌گذاشته‌ام که یا تو باید در [[مدینه]] باشی یا من. سپس فرمودند: {{متن حدیث|يَا عَلِيُّ أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي}}. حال باید دید این امر مهم چیست که [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: در [[مدینه]] یا من باید باشم یا تو؟ پاسخ این [[پرسش]] آن است که [[غزوه تبوک]]، یکی از [[غزوات]] بسیار حساس از سوی [[دشمنان خارجی]] و داخلی [[حکومت]] [[اسلام]] بود. شخصی به نام [[عبدالله بن عمر]] که از سران سرّی حزب [[نفاق]] بود و برای نابودی [[پیامبر]]{{صل}} فعالیت زیادی داشت و در پشت پرده [[جنگ احد]] و [[احزاب]] فعالیت می‌نمود، پس از [[شکست]] در این [[جنگ‌ها]]، عازم دیار [[شام]] شد. در آنجا با [[قیصر روم]]، صحبت‌های فراوانی کرد تا او را علیه [[پیامبر]]{{صل}} آماده کند. خبر [[آمادگی]] [[قیصر روم]] برای حمله به [[سرزمین]] [[اسلام]]، توسط بازرگانانی که از [[شام]] به [[حجاز]] می‌آمدند به [[گوش]] [[رسول خدا]]{{صل}} رسید. ایشان برای [[پیشگیری]] از هر گونه حمله غافلگیرانه، [[دستور]] [[آمادگی]] به [[مسلمانان]] دادند. از سویی دیگر [[عبدالله بن عامر]] به [[منافقان]] [[مدینه]] پیامی سرّی فرستاد، هنگامی که [[رسول خدا]]{{صل}} از [[مدینه]] بیرون رفتند، شما همراه او حرکت نکنید و در [[شهر]] بمانید تا با یک کودتای نظامی، [[شهر]] را به تصرّف خود در آورید. ما نیز، با [[پادشاه]] [[رومیان]] کار [[پیامبر]]{{صل}} و [[اصحاب]] او را یکسره می‌کنیم؛ از این رو، پس از [[اعلان]] [[آمادگی]] عمومی [[منافقان]]، یک به یک به حضور [[رسول خدا]]{{صل}} می‌آمدند و با عذر‌های [[سست]] خود، از حضور در [[جبهه]]، عذرخواهی می‌کردند، در حالی که نقشه سرّی آنها چیز دیگری بود. [[رسول خدا]]{{صل}} دریافتند که اگر [[مدینه]] از [[شخصیت]] ویژه‌ای همچون [[حضرت علی]]{{ع}}، که همه [[دشمنان]] از او می‌ترسیدند، خالی باشد، نقشه [[منافقان]] عملی خواهد شد؛ از این‌رو فرمودند: {{متن حدیث|إِنَّ الْمَدِينَةَ لَا تَصْلُحُ إِلَّا بِي أَوْ بِك}}<ref>ر.ک: عبقات‌الأنوار فی إثبات إمامة الأئمة الأطهار، ج۱۱، ص۸۸۸.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۱۴۱-۱۴۲.</ref>. | ||
| خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
۲. دلالت بر [[خاتمیت]]: [[حدیث]] منزلته علاوه بر دلالت بر [[جایگاه امیر المؤمنین]]{{ع}} ازنظر [[افضلیت]] و [[امامت]] و [[جانشینی]]، به ملاحظه جمله {{متن حدیث|إِلَّا أَنَّهُ لَانَبِيَ بَعْدِي}} یکی از دلائل مهم بر [[خاتمیت]] [[رسول خدا]]{{صل}} است<ref>شرح العقیدة السفارینیة، ج۱، ص ۴۵۸. </ref>. | ۲. دلالت بر [[خاتمیت]]: [[حدیث]] منزلته علاوه بر دلالت بر [[جایگاه امیر المؤمنین]]{{ع}} ازنظر [[افضلیت]] و [[امامت]] و [[جانشینی]]، به ملاحظه جمله {{متن حدیث|إِلَّا أَنَّهُ لَانَبِيَ بَعْدِي}} یکی از دلائل مهم بر [[خاتمیت]] [[رسول خدا]]{{صل}} است<ref>شرح العقیدة السفارینیة، ج۱، ص ۴۵۸. </ref>. | ||
۳. تعدد موارد صدور حدیث منزلت: [[نبی اکرم]]{{صل}} علاوه بر ماجرای [[غزوه]] [[تبوک]] در مواضع متعدد [[جایگاه]] ویژه و نسبت خاص [[امام علی]]{{ع}} با خودشان را مطرح فرموده و تعبیر {{متن حدیث|أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَ بَعْدِي}} را در مورد [[امیر المؤمنین]]{{ع}} به کار برده‌اند مانند: روز اعلام [[برادری]] بین [[مهاجر]] و [[انصار]]، هنگام ولادت [[حسنین]]{{ع}}، روز [[خیبر]]، روز بستن درها بر [[مسجد]] به جز در [[خانه علی]] | ۳. تعدد موارد صدور حدیث منزلت: [[نبی اکرم]]{{صل}} علاوه بر ماجرای [[غزوه]] [[تبوک]] در مواضع متعدد [[جایگاه]] ویژه و نسبت خاص [[امام علی]]{{ع}} با خودشان را مطرح فرموده و تعبیر {{متن حدیث|أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَ بَعْدِي}} را در مورد [[امیر المؤمنین]]{{ع}} به کار برده‌اند مانند: روز اعلام [[برادری]] بین [[مهاجر]] و [[انصار]]، هنگام ولادت [[حسنین]]{{ع}}، روز [[خیبر]]، روز بستن درها بر [[مسجد]] به جز در [[خانه علی]]### [[313]]###، هنگام منع از خوابیدن در [[مسجد]] و در ماجرای [[تاریخ]] ساز و مهم [[غدیرخم]]<ref>پیش از ده مورد حدیث منزلت برلسان مبارک نبی اکرم{{صل}} جاری شده است ر.ک: نفحات الأزهار، ج ۱۷، ص ۲۸۱ و تشیید المراجعات و تفنید المکابرات، ج۳، ص ۱۹۸.</ref>. | ||
بنابراین [[شبهه]] اختصاص [[جانشینی]] به مورد خاص یعنی [[غیبت]] چند [[روزه]] در [[جنگ تبوک]] از اساس مردود است<ref>برخی مانند ابن تیمیه ادعا کرده‌اند سخن رسول خدا{{صل}} منحصر به ماجرای جنگ تبوک است و ربطی به خلافت و جانشینی بعد از حیات رسول اکرم{{صل}} ندارد. ابن تیمیه می‌گوید: {{عربی|وقد استدلت الرافضه بهذا الحدیث علی ان علیا أفضل الصحابة، ولکن لا دلیل فیه لأن الرسول{{صل}} أراد بقوله: {{متن حدیث أَنْ تَكُونَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى}}، {{عربی|حین خلفه فی قومه أی فی هذه المسألة فقط}}. مجموعة فتاوی و رسائل، ج ۷۲، ص ۱۲۹.</ref>. در اینجا به توضیح یکی از این موارد صدور حدیث منزلت اکتفا می‌شود: [[استخلاف]] [[علی]]{{ع}} در [[جنگ تبوک]]: حدیث منزلت در ماجرای [[غزوه]] [[تبوک]] با الفاظ مختلف در منابع معتبر [[فریقین]] [[نقل]] شده است که در این جا به یکی از [[روایات]] [[صحیح بخاری]] بسنده می‌شود: عَامِرِ بْنِ سَعْدِ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ از پدرش [[نقل]] می‌کند که [[معاویه]] پسر [[ابو سفیان]]، سعد را [[فرمان]] به [[سب]] امیرالمؤمنین علی داد و به او گفت چه چیزی تو را از [[سب]] [[ابوتراب]] بازداشته است؟ [[سعد بن ابی وقاص]] در پاسخ گفت: در باره [[علی]] سه [[فضیلت]] از [[پیامبر]]{{صل}} شنیدم که باعث شده هرگز او را [[سب]] و [[دشنام]] ندهم؛ فضیلت‌هایی که بر همه [[دنیا]] [[ارزش]] دارد. آنگاه می‌گوید: {{متن حدیث|سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} یَقُولُ لَهُ خَلَّفَهُ فِي بَعْضِ مَغَازِيهِ فَقَالَ لَهُ عَلِيٌّ: يَا رَسُولَ اللَّهِ خَلَّفْتَنِي مَعَ النِّسَاءِ وَ الصِّبْيَانِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}}: أَ مَا تَرْضَى أَنْ تَكُونَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي}}<ref>صحیح بخاری، ج ۷، ص۱۲۰.</ref>. زمانی که [[پیامبر]] [[علی]] را در بعضی از [[جنگ‌ها]] به عنوان [[جانشین]] خود در [[مدینه]] قرار داد، [[علی]] به [[پیامبر]] گفت: ای [[رسول خدا]] آیا مرا [[جانشین]] خود در بین [[زنان]] و [[کودکان]] قرار می‌دهی؟ [[پیامبر خدا]]{{صل}} در پاسخ فرمود: آیا [[راضی]] نمی‌شوی به این که تو برای من مانند [[هارون]] برای [[موسی]] باشی با این تفاوت که بعد از من [[پیامبری]] و نبوتی نیست<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ص </ref>. | بنابراین [[شبهه]] اختصاص [[جانشینی]] به مورد خاص یعنی [[غیبت]] چند [[روزه]] در [[جنگ تبوک]] از اساس مردود است<ref>برخی مانند ابن تیمیه ادعا کرده‌اند سخن رسول خدا{{صل}} منحصر به ماجرای جنگ تبوک است و ربطی به خلافت و جانشینی بعد از حیات رسول اکرم{{صل}} ندارد. ابن تیمیه می‌گوید: {{عربی|وقد استدلت الرافضه بهذا الحدیث علی ان علیا أفضل الصحابة، ولکن لا دلیل فیه لأن الرسول{{صل}} أراد بقوله: {{متن حدیث أَنْ تَكُونَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى}}، {{عربی|حین خلفه فی قومه أی فی هذه المسألة فقط}}. مجموعة فتاوی و رسائل، ج ۷۲، ص ۱۲۹.</ref>. در اینجا به توضیح یکی از این موارد صدور حدیث منزلت اکتفا می‌شود: [[استخلاف]] [[علی]]{{ع}} در [[جنگ تبوک]]: حدیث منزلت در ماجرای [[غزوه]] [[تبوک]] با الفاظ مختلف در منابع معتبر [[فریقین]] [[نقل]] شده است که در این جا به یکی از [[روایات]] [[صحیح بخاری]] بسنده می‌شود: عَامِرِ بْنِ سَعْدِ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ از پدرش [[نقل]] می‌کند که [[معاویه]] پسر [[ابو سفیان]]، سعد را [[فرمان]] به [[سب]] امیرالمؤمنین علی داد و به او گفت چه چیزی تو را از [[سب]] [[ابوتراب]] بازداشته است؟ [[سعد بن ابی وقاص]] در پاسخ گفت: در باره [[علی]] سه [[فضیلت]] از [[پیامبر]]{{صل}} شنیدم که باعث شده هرگز او را [[سب]] و [[دشنام]] ندهم؛ فضیلت‌هایی که بر همه [[دنیا]] [[ارزش]] دارد. آنگاه می‌گوید: {{متن حدیث|سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} یَقُولُ لَهُ خَلَّفَهُ فِي بَعْضِ مَغَازِيهِ فَقَالَ لَهُ عَلِيٌّ: يَا رَسُولَ اللَّهِ خَلَّفْتَنِي مَعَ النِّسَاءِ وَ الصِّبْيَانِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}}: أَ مَا تَرْضَى أَنْ تَكُونَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي}}<ref>صحیح بخاری، ج ۷، ص۱۲۰.</ref>. زمانی که [[پیامبر]] [[علی]] را در بعضی از [[جنگ‌ها]] به عنوان [[جانشین]] خود در [[مدینه]] قرار داد، [[علی]] به [[پیامبر]] گفت: ای [[رسول خدا]] آیا مرا [[جانشین]] خود در بین [[زنان]] و [[کودکان]] قرار می‌دهی؟ [[پیامبر خدا]]{{صل}} در پاسخ فرمود: آیا [[راضی]] نمی‌شوی به این که تو برای من مانند [[هارون]] برای [[موسی]] باشی با این تفاوت که بعد از من [[پیامبری]] و نبوتی نیست<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ص </ref>. | ||