اصحاب علی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '''']].' به '''']]') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | ||
'''اصحاب علی''' تعداد اصحاب [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} فراوان است و تا چند هزار نفر می‌رسد و تنها گروه "شرطة الخمیس" که یاران ویژۀ او بودند به چندهزار نفر می‌رسند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۷۴.</ref>. | '''[[اصحاب علی]]''' تعداد [[اصحاب]] [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} فراوان است و تا چند هزار نفر می‌رسد و تنها گروه "[[شرطة الخمیس]]" که [[یاران]] ویژۀ او بودند به چندهزار نفر می‌رسند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۷۴.</ref>. | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*امّا برخی از یاران او خاص و ویژه و از حواریّون او محسوب می‌شدند، از قبیل: | *امّا برخی از [[یاران]] او خاص و ویژه و از حواریّون او محسوب می‌شدند، از قبیل: | ||
#[[مالک اشتر]] (مالک بن حارث الأشتر النخعی)، اهل یمن و از قبیلۀ مذحج، که در سفر [[امام علی|علی]]{{ع}} به یمن مسلمان شد. | # [[مالک اشتر]] ([[مالک بن حارث]] الأشتر النخعی)، [[اهل]] [[یمن]] و از قبیلۀ مذحج، که در [[سفر]] [[امام علی|علی]]{{ع}} به [[یمن]] [[مسلمان]] شد. [[ایمان]]، [[بصیرت]]، [[شجاعت]] و ولای او نسبت به مولا، زبانزد بود. در [[کوفه]] می‌زیست. در دوران [[خلافت]] [[امام علی|علی]]{{ع}} از [[فرماندهان سپاه]] او در [[جنگ جمل]] و [[صفین]] و [[نهروان]] بود. [[امام علی|علی]]{{ع}} او را به استانداری [[مصر]] [[تعیین]] کرد و همراه با عهدنامۀ معروف به آنجا فرستاد، امّا پیش از آنکه به [[مصر]] برسد، در بین راه با توطئۀ [[معاویه]] در سال ۳۸ [[هجری]] [[مسموم]] و [[شهید]] شد. [[شهادت]] او بر [[امام علی|علی]]{{ع}} بسیار سنگین بود. در [[نهج البلاغه]] با تعابیر بلندی او را ستوده است. | ||
#[[عمار یاسر]]، وی از اصحاب [[پیامبر]] و از مهاجران نخستین و شیفتۀ پیامبر و [[امام علی|علی]]{{عم}} بود. پدر و مادرش یاسر و سمیّه از شهیدان [[اسلام]] پیش از هجرت بودند. وی در عصر [[عثمان]] از منتقدان سرسخت بود. عمار یاسر در جنگ صفین در سال ۳۷ هجری در سنّ ۹۴ سالگی به [[شهادت]] رسید. | # [[عمار یاسر]]، وی از [[اصحاب]] [[پیامبر]] و از [[مهاجران]] نخستین و شیفتۀ [[پیامبر]] و [[امام علی|علی]]{{عم}} بود. [[پدر]] و مادرش [[یاسر]] و سمیّه از [[شهیدان]] [[اسلام]] پیش از [[هجرت]] بودند. وی در عصر [[عثمان]] از منتقدان سرسخت بود. [[عمار یاسر]] در [[جنگ صفین]] در سال ۳۷ [[هجری]] در سنّ ۹۴ سالگی به [[شهادت]] رسید. | ||
#[[مالک بن تیهان]]، ابو الهیثم. وی نیز از مسلمانان اولیه و | # [[مالک بن تیهان]]، [[ابو الهیثم]]. وی نیز از [[مسلمانان]] اولیه و [[صحابی پیامبر]]{{صل}} بود. [[قبل از هجرت]] [[مسلمان]] شد. در [[جنگ‌های پیامبر]] با [[مشرکین]] [[شرکت]] داشت. در دورۀ پس از [[پیامبر]]{{صل}}، یکی از معترضان به [[خلافت]] [[ابوبکر]] بود. با به [[خلافت]] رسیدن [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} در رکاب او [[فداکاری]] کرد و در [[جنگ صفین]] به [[شهادت]] رسید. | ||
#[[محمد بن ابی حذیفه]]. پدرش از مسلمانان باسابقه و مهاجران به حبشه بود. وی در زمان [[عثمان]] به [[ولایت]] مصر گماشته شد. در حکومت علی {{ع}} هم مدّتی در مصر بود. در سال ۳۸ که عمرو عاص بر مصر تسلّط یافت او را به [[شهادت]] رساند. | # [[محمد بن ابی حذیفه]]. پدرش از [[مسلمانان]] باسابقه و [[مهاجران به حبشه]] بود. وی در زمان [[عثمان]] به [[ولایت]] [[مصر]] گماشته شد. در [[حکومت]] [[علی]]{{ع}} هم مدّتی در [[مصر]] بود. در سال ۳۸ که [[عمرو عاص]] بر [[مصر]] تسلّط یافت او را به [[شهادت]] رساند. | ||
#[[قیس بن سعد بن عباده]]. وی از اصحاب [[پیامبر]]{{صل}} و پسر سعد بن عبادۀ خزرجی بود، پس از قتل | # [[قیس بن سعد بن عباده]]. وی از [[اصحاب]] [[پیامبر]]{{صل}} و پسر سعد بن عبادۀ [[خزرجی]] بود، پس از [[قتل عثمان]]، از اولین بیعت‌کنندگان با [[امام علی|علی]]{{ع}} بود و بشدّت به آن [[حضرت]] علاقه داشت. اوایل [[خلافت]] [[امام علی|علی]]{{ع}} وی فرمانروای [[مصر]] بود. [[معاویه]] بسیار کوشید تا او را به طرف خود جذب کند امّا نتوانست. به [[مدینه]] آمد، سپس به [[کوفه]] رفت. [[امام علی|علی]]{{ع}} او را استاندار [[آذربایجان]] ساخت، در [[جنگ صفین]] و [[نهروان]]، از [[فرماندهان سپاه]] [[امام علی|علی]]{{ع}} بود. پس از [[صلح امام حسن]]{{ع}} با [[معاویه]]، به [[مدینه]] رفت و تا آخر [[عمر]] آنجا بود.<ref> الغدیر، ج ۲ ص ۱۱۰</ref> | ||
#[[محمد بن ابی بکر]]. وی پسر اسماء بنت عمیس بود. شوهر اسماء، جعفر طیّار بود که در جنگ موته شهید شد. پس از شهادتش اسماء به همسری ابوبکر درآمد و محمّد بن ابی بکر ثمرۀ این ازدواج بود که در سال حجة الوداع به دنیا آمد. پس از درگذشت [[ابوبکر]] در سال ۱۳ | # [[محمد بن ابی بکر]]. وی پسر [[اسماء بنت عمیس]] بود. شوهر اسماء، [[جعفر]] طیّار بود که در [[جنگ موته]] [[شهید]] شد. پس از شهادتش اسماء به همسری [[ابوبکر]] درآمد و [[محمّد بن ابی بکر]] ثمرۀ این [[ازدواج]] بود که در سال [[حجة الوداع]] به [[دنیا]] آمد. پس از درگذشت [[ابوبکر]] در سال ۱۳ [[هجری]]، اسماء [[همسر]] [[امام علی|علی بن ابی طالب]] شد. [[محمّد بن ابی بکر]] که آن هنگام سه ساله بود، تحت [[تربیت]] [[امام علی]]{{ع}} قرار گرفت. [[حضرت]] به او علاقه داشت، او هم شیفتۀ [[امام]] بود. پس از کشته شدن [[عثمان]] و به [[خلافت]] رسیدن [[امام]]، وی در رکاب [[حضرت امیر]] قرار گرفت، در [[جنگ جمل]] از [[فرماندهان سپاه]] [[امام]] بود. سپس [[حضرت]] او را به [[فرمانروایی]] [[مصر]] گماشت. در حملۀ [[سپاه شام]] به [[مصر]] در سال ۳۸ [[هجری]]، مورد [[بی‌وفایی]] [[یاران]] خویش قرار گرفت، او را گرفته و [[شهید]] کردند. [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} از شنیدن خبر [[شهادت]] او بسیار [[اندوهگین]] شد.<ref> نهج البلاغه، نامه ۳۵</ref> | ||
#[[حجر بن عدی]]. وی از قبیلۀ کندۀ یمن بود و در کوفه می‌زیست و از اصحاب پاکباخته و فداکار [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} بود. پس از شهادت [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} و | # [[حجر بن عدی]]. وی از قبیلۀ کندۀ [[یمن]] بود و در [[کوفه]] می‌زیست و از [[اصحاب]] پاکباخته و [[فداکار]] [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} بود. پس از [[شهادت]] [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} و [[صلح امام حسن]] [[مجتبی]] با [[معاویه]]، یکی از چهره‌های سرشناس [[کوفه]] در [[مخالفت]] با [[معاویه]] و [[دفاع]] از [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} بود. سرانجام [[معاویه]] او و یارانش را دستگیر کرد و در [[مرج]] [[العذراء]]، در سال ۵۱ [[هجری]] به [[شهادت]] رساند. [[امام حسین]]{{ع}} در نامه‌ای که به [[معاویه]] نوشت، از جمله انتقادهای تندش به او کشتن [[حجر بن عدی]] بود. | ||
#[[میثم تمار]]. وی غلام زنی از بنی اسد بود. [[امام علی|علی]]{{ع}} او را خرید و آزاد کرد. حضرت نحوۀ شهادت او را به وی گفته بود و نخلی را هم که قرار بود بر آن به دار آویخته شود نشانش داده بود. وی از شیعیان مخلص و یاران بی‌نظیر امام به‌شمار می‌رفت. ابن زیاد او را دستگیر کرد و به دار آویخت. میثم تمار تا آخرین دم که بر بالای دار زنده بود، زبان به مدح [[امام علی|علی]]{{ع}} و نقل فضایل او می‌گشود.<ref>بحار الأنوار، ج ۴۲ ص ۱۲۴</ref> | # [[میثم تمار]]. وی [[غلام]] زنی از [[بنی اسد]] بود. [[امام علی|علی]]{{ع}} او را خرید و [[آزاد]] کرد. [[حضرت]] نحوۀ [[شهادت]] او را به وی گفته بود و نخلی را هم که قرار بود بر آن به دار آویخته شود نشانش داده بود. وی از [[شیعیان]] [[مخلص]] و [[یاران]] بی‌نظیر [[امام]] به‌شمار می‌رفت. [[ابن زیاد]] او را دستگیر کرد و به دار آویخت. [[میثم تمار]] تا آخرین دم که بر بالای دار زنده بود، [[زبان]] به [[مدح]] [[امام علی|علی]]{{ع}} و [[نقل]] [[فضایل]] او می‌گشود.<ref>بحار الأنوار، ج ۴۲ ص ۱۲۴</ref> | ||
#[[عمرو بن حمق خزاعی]]. وی نیز از یاران ثابت‌قدم [[امام علی]]{{ع}} از قبیلۀ خزاعه و ساکن کوفه بود. در جنگ | # [[عمرو بن حمق خزاعی]]. وی نیز از [[یاران]] ثابت‌قدم [[امام علی]]{{ع}} از قبیلۀ [[خزاعه]] و ساکن [[کوفه]] بود. در [[جنگ صفین]]، در [[دفاع]] از [[امام علی|علی]]{{ع}} [[حماسه‌ها]] آفرید و پس از [[شهادت]] [[امام]]، در [[کوفه]] از سران [[شیعه]] به شمار می‌آمد. چون تحت تعقیب [[والی کوفه]] بود متواری شد. [[معاویه]] [[زن]] او را دستگیر و زندانی کرد. [[عمرو بن حمق]] را یافتند و به [[شهادت]] رسانده و سرش را نزد [[همسر]] زندانی او فرستادند.<ref>موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۱۲ ص ۲۴۲</ref> نسبت به [[شهادت]] او نیز، [[امام حسین|حسین بن علی]]{{ع}} در نامۀ اعتراض‌آمیزش به [[معاویه]] اشاره کرده است. | ||
#[[رشید هجری]]. وی از یاران باوفای [[امام علی]]{{ع}} و از دوستان صمیمی میثم تمار و حبیب بن مظاهر بود. اهل یمن بود. پس از شهادت [[امام علی|علی]]{{ع}} در کوفه دچار فتنه‌های «زیاد» شد. او را دستگیر کرده به شهادت رساندند.<ref>بحار الأنوار، ج ۴۲ ص ۱۲۲</ref> | # [[رشید هجری]]. وی از [[یاران]] باوفای [[امام علی]]{{ع}} و از [[دوستان]] صمیمی [[میثم تمار]] و [[حبیب بن مظاهر]] بود. [[اهل]] [[یمن]] بود. پس از [[شهادت]] [[امام علی|علی]]{{ع}} در [[کوفه]] دچار فتنه‌های «زیاد» شد. او را دستگیر کرده به [[شهادت]] رساندند.<ref>بحار الأنوار، ج ۴۲ ص ۱۲۲</ref> | ||
#[[کمیل بن زیاد]]. اهل یمن و از قبیلۀ نخع و از اصحاب سرّ [[امام علی|امیرالمؤمنین]] و مردی شجاع و زاهد بود. در کوفه می‌زیست، سخنان [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} با او که در [[نهج البلاغه]] آمده است مشهور است و دعای | # [[کمیل بن زیاد]]. [[اهل]] [[یمن]] و از قبیلۀ [[نخع]] و از [[اصحاب]] سرّ [[امام علی|امیرالمؤمنین]] و مردی [[شجاع]] و [[زاهد]] بود. در [[کوفه]] می‌زیست، سخنان [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} با او که در [[نهج البلاغه]] آمده است مشهور است و [[دعای کمیل]]، از تعلیمات [[حضرت]] به اوست. وی در زمان [[حجاج]] بن [[یوسف]] ثقفی دستگیر شد و به [[شهادت]] رسید. | ||
#[[قنبر]]. وی از فدائیان حضرت و پیوسته ملازم او بود و غلام امام به شمار می‌آمد و حضرت او را درپی کارهای مهم می‌فرستاد. وی نیز در زمان حجّاج دستگیر شد و به دستور او، وی را گردن زدند.<ref> ارشاد، مفید، ص ۳۲۸، بحار الأنوار، ج ۴۲ ص ۱۲۶</ref> | # [[قنبر]]. وی از فدائیان [[حضرت]] و پیوسته ملازم او بود و [[غلام]] [[امام]] به شمار می‌آمد و [[حضرت]] او را درپی کارهای مهم می‌فرستاد. وی نیز در زمان [[حجّاج]] دستگیر شد و به [[دستور]] او، وی را گردن زدند.<ref> ارشاد، مفید، ص ۳۲۸، بحار الأنوار، ج ۴۲ ص ۱۲۶</ref> | ||
#[[عبدالله بن عباس]]. او پسر عباس بن عبد المطلب و از بنی هاشم بود. در دوران خلافت [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}}، از یاران و مشاوران و فرماندهان او بود و در جنگ جمل و صفین و نهروان حضور داشت. پس از شهادت [[امام علی]]{{ع}} با [[امام حسن|امام مجتبی]]{{ع}} بیعت کرد. وی مقامی والا داشت و سخنان او در | # [[عبدالله بن عباس]]. او پسر [[عباس]] بن [[عبد المطلب]] و از [[بنی هاشم]] بود. در دوران [[خلافت]] [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}}، از [[یاران]] و [[مشاوران]] و [[فرماندهان]] او بود و در [[جنگ جمل]] و [[صفین]] و [[نهروان]] حضور داشت. پس از [[شهادت]] [[امام علی]]{{ع}} با [[امام حسن|امام مجتبی]]{{ع}} [[بیعت]] کرد. وی مقامی والا داشت و سخنان او در [[تفسیر]]، که همه را از [[امام علی|علی]]{{ع}} آموخته بود، فراوان است. وی در سال ۶۸ در ۷۱ سالگی در [[طائف]] درگذشت. | ||
#[[هاشم مرقال]]. نامش هاشم بن عتبه و برادرزادۀ سعد بن ابی وقاص بود. از دلاوران اصحاب [[پیامبر]]{{صل}} و [[امام علی|علی]]{{ع}} و جانبازان جبهۀ یرموک بود. مرقال که لقب اوست، اشاره به شیوۀ خاصّ او در حمله به دشمن است. در جنگ‌های جمل و صفین در رکاب [[امام علی|علی]]{{ع}} جهاد کرد و در صفّین شهید شد. شجاعت او مورد ستایش [[امام علی|امیر المؤمنین]] بود.<ref>نهج البلاغه، خطبه ۶۸</ref> | # [[هاشم مرقال]]. نامش [[هاشم بن عتبه]] و برادرزادۀ [[سعد بن ابی وقاص]] بود. از دلاوران [[اصحاب]] [[پیامبر]]{{صل}} و [[امام علی|علی]]{{ع}} و جانبازان جبهۀ [[یرموک]] بود. مرقال که [[لقب]] اوست، اشاره به شیوۀ خاصّ او در حمله به [[دشمن]] است. در جنگ‌های [[جمل]] و [[صفین]] در رکاب [[امام علی|علی]]{{ع}} [[جهاد]] کرد و در [[صفّین]] [[شهید]] شد. [[شجاعت]] او مورد [[ستایش]] [[امام علی|امیر المؤمنین]] بود.<ref>نهج البلاغه، خطبه ۶۸</ref> | ||
#[[ابوالأسود دوئلی]]. نامش ظالم بن عمرو بود. از دلباختگان [[امام علی|علی]]{{ع}} و ادیب و شاعر و شیعۀ برجسته بود، در نبرد جمل و صفین حضور داشت و از طرف | # [[ابوالأسود دوئلی]]. نامش [[ظالم بن عمرو]] بود. از دلباختگان [[امام علی|علی]]{{ع}} و ادیب و شاعر و شیعۀ برجسته بود، در [[نبرد جمل]] و [[صفین]] حضور داشت و از طرف ### [[313]]###، [[قاضی]] [[بصره]] بود. وی به امر [[امام]]، پایه‌گذار [[علم]] نحو شد و [[قرآن]] را نقطه‌گذاری کرد. در سال ۶۹ [[هجری]] درگذشت. در معرفی [[اصحاب]] [[امام علی]]{{ع}} به این مقدار بسنده می‌کنیم.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۷۴.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||