صحابه: تفاوت میان نسخه‌ها

صحابه یا [[اصحاب]]، جمعِ [[صاحب]]، کسی که همراه و هم‌دوره با [[پیامبر خدا]]{{صل}} و مدتی با آن [[حضرت]] بوده و او را دیده و از سخنان او شنیده است. به [[یاران پیامبر]]، [[اصحاب]] و صحابه گفته می‌شود و به کسانی که در [[نسل]] بعد بوده و [[پیامبر]] را ندیده‌اند، "[[تابعین]]" گویند. [[صحابه پیامبر]] بودن یک افتخار است و [[رسول خدا]]{{صل}} [[اصحاب]] خود را [[ستایش]] کرده است. کسانی همچون [[سلمان]]، [[ابوذر]]، [[بلال]]، [[ابن مسعود]]، [[مقداد]]، [[عمار یاسر]]، [[حمزه]]، از [[اصحاب پیامبر]] بوده‌اند و شمار آنان به هزاران نفر می‌رسد. البته برخی از صحابه، [[کارهای ناپسند]] و خلاف داشتند، و بعضی از [[منافقین]] هم در جمع صحابه بودند، پس نمی‌توان همه صحابه را [[عادل]] و بی‌عیب دانست<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۳۱.</ref>.

*[[اصحاب]] و [[یاران پیامبر خاتم|یاران پیامبر]]{{صل}} می‌باشند، اصطلاحاً آنان‌که زمان [[پیامبرخاتم|رسول خدا]] را درک کرده و او را دیده‌اند. شمار آنان را تا سی‌هزار نفر هم گفته‌اند که البته رقم دقیقی نیست، چون تنها در حجّة [[الوداع]]، بیش از صدهزار نفر با آن [[حضرت]] [[حج]] انجام دادند و سخنان او را در [[غدیر]] شنیدند. برخی هم [[صحابی]] را کسی دانسته‌اند که او را دیده و از او [[حدیث]] [[نقل]] کرده یا مدّتی با او [[مصاحبت]] داشته است. در مقابل صحابه، تابعین‌اند که [[نسل]] پس از صحابه‌اند. بحث از صحابه از آنجا ریشه می‌گیرد که [[اهل سنت]] معتقدند همۀ صحابه [[عادل]] و منزّه‌اند و دلیلشان هم آیاتی است که از [[مؤمنان]] و [[مهاجران]] و [[انصار]] [[ستایش]] می‌کند و این [[اعتقاد]]، برای تصحیح [[خلافت ابوبکر]] و [[عمر]] و [[عثمان]] و نیز توجیه خلاف‌های عملی آنان است. در حالی که در [[آیات]] متعدّدی از برخی افراد آن زمان [[نکوهش]] شده و به [[گواهی]] [[تاریخ]] نیز خطاهای بزرگی از برخی سرزده و [[اعتقاد]] به [[عدالت]] همۀ صحابه، چیزی جز چشم نهادن بر واقعیات [[تاریخی]] و توجیه [[ظلم]] و [[انحراف]] برخی نیست. آیا [[امام علی|علی]]{{ع}} که در همۀ صحنه‌های [[نبرد]] علیه [[باطل]] و [[شرک]] حضور داشته، و [[ابو سفیان]] که در همۀ توطئه‌ها علیه [[اسلام]] فعالیّت داشته و اواخر [[عمر]] [[پیغمبر]] منافقانه [[مسلمان]] شده است برابرند؟<ref>در این‌باره ر. ک: «نظریة عدالة الصحابه» ، احمد حسین یعقوب، «معالم المدرستین» ، ج ۱ ص ۸۷، «الصحابة فی القرآن و السنّة و التاریخ» مرکز الرساله</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۶۱.</ref>.

*[[تفتازانی]] می‌نویسد: "جنگ و اختلافاتی میان صحابه رخ داده و در کتب [[تاریخ]] [[ثبت]] شده و از طریق افراد موثّق [[نقل]] گردیده است. از همه اینها می‌توان پی برد که گروهی از [[اصحاب]] از راه [[حقّ]] [[منحرف]] شدند و به [[فسق]] و [[ستمکاری]] [[آلوده]] گردیدند، [[انگیزه]] این [[انحراف]] و [[فسق]] و [[ستم]]، [[حس]] [[کینه‌توزی]] عناد و [[حسد]] و سلطنت‌خواهی و [[ریاست‌طلبی]] و [[تمایل]] به لذّات و [[شهوات]] بوده است؛ زیرا چنین نبود که همگی صحابه از [[گناه]] و [[پلیدی]] مبرّا و [[معصوم]] باشند"<ref>شرح المقاصد، ص۴۶.</ref>.

*[[مجتهد]] و معذور، بلکه مأجور دانستن صحابه و [[تنزیه]] آنان از سوی [[اهل سنت]] باعث تجری گروهی [[دنیاطلب]] و [[خودخواه]] گردید. کسانی همچون [[معاویه]]، [[عمرو بن عاص]]، [[خالد بن ولید]]، [[مغیرة بن شعبه]]، [[سعید بن عاص]]، [[بسر بن ارطاة]] و... به هر عمل خلاف و جنایت باری دست زدند و کسی نتوانست زبان به [[اعتراض]] بگشاید. [[رهبر]] [[خوارج نهروان]] - [[حرقوص بن زهیر ]]- از [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} بود که [[حضرت]] درباره‌اش فرمود: "او [[دین]] خود را رها می‌کند، همچون تیری که از ترکش بیرون می‌رود". همچنین [[عبدالله بن جحش]] - که از [[مهاجرین]] به [[حبشه]] بود- از [[اسلام]] برگشت و به [[آیین مسیحیت]] در آمد.

*شماری از [[اصحاب رسول الله]] {{صل}} به ترتیب الفبا:

#[[ابراهیم فرزند رسول اکرم]]

#[[ابن ام‌مکتوم]]

#[[ابوالعاص بن الربیع]]

#[[ابوامامه باهلی]]

#[[ابوایوب انصاری]]

#[[ابوبصیر عتبه بن اسید]]

#[[ابوبکره بن نفیع بن حارث]]

#[[ابوجندل بن سهیل]]

#[[ابودجانه انصاری]]

#[[ابودرداء]]

#[[ابوذر غفاری]]

#[[ابورافع آزادکرده پیامبر]]

#[[ابوسعید خدری]]

#[[ابوسفیان بن حارث]]

#[[ابوطالب بن عبدالمطلب]]

#[[ابوطلحه انصاری]]

#[[ابوقتاده انصاری]]

#[[ابوقیس صیفی]]

#[[ابولبابه]]

#[[ابومحجن]]

#[[ابومسلم خولانی]]

#[[ابوموسی اشعری]]

#[[ابوهریره دوسی]]

#[[ابوهیثم بن تیهان]]

#[[اُبَیِ بنُ کَعْب]]

#[[احنف بن قیس]]

#[[ارقم بن ابی الارقم]]

#[[اسامه بن زید]]

#[[اسعد بن زراره]]

#[[اسماء‌ بنت عُمیس]]

#[[اسماء دختر نعمان بن ابی‎الجون]]

#[[اشعث بن قیس کِندی]]

#[[اصحم نجاشی]]

#[[اُصیَد بن سلمه]]

#[[اعشی مازنی]]

#[[اقرع بن حابس]]

#[[اکثم بن جون]]

#[[اکثم بن صیفی]]

#[[ام سلمه همسر رسول خدا]]

#[[اُم عُماره]]

#[[ام مَعبد خُزاعیه]]

#[[ام‌ایمن]]

#[[ام‌حبیبه دختر ابوسفیان]]

#[[اَمَد بن اَبد]]

#[[امرؤالقیس]]

#[[ام‌سنان اسلمیه]]

#[[ام‌شُریک]]

#[[ام‌کلثوم دختر امام علی بن ابیطالب]]

#[[ام‌ورقه]]

#[[ام‌هانی دختر ابوطالب]]

#[[امیه بن ابی‌الصلت]]

#[[اُمیه دختر قیس]]

#[[انس بن ابی مرثد]]

#[[اَنس بن حارث]]

#[[انس بن مالک]]

#[[انس بن نضر بن ضمضم]]

#[[اوس بن صامت انصاری]]

#[[أَوس بن قیظی]]

#[[اویس قرنی]]

#[[آبان بن سعید بن العاص]]

#[[باذان]]

#[[باقوم رومی]]

#[[بُجیر بن زهیر]]

#[[بُدَیل بن وَرقاء]]

#[[براء بن عازب]]

#[[براء بن مالک]]

#[[براء بن معرور]]

#[[بُریده بن الحُصیب]]

#[[بُسر بن أرطاه]]

#[[بشر بن حارث]]

#[[بشر بن معاویه]]

#[[بشیر بن معبد]]

#[[بکر بن شَداخ]]

#[[بلال مؤذن پیامبر]]

#[[بهلول بن ذویب]]

#[[تماضر شاعر]]

#[[تمیم بن اوس]]

#[[تمیم بن جراشه]]

#[[ثابت بن دحداح]]

#[[ثابت بن قیس بن شماس]]

#[[ثعلبه بن حاطب]]

#[[ثعلبه بن عبدالرحمان]]

#[[ثُمامه بن اُثال حنفی]]

#[[ثوبان مولی آزاده کرده رسول الله]]

#[[جابر بن عبدالله انصاری]]

#[[جارود بن المعلی]]

#[[جاریه بن قدامه]]

#[[جُعده بن هُبیره]]

#[[جعفر طیار]]

#[[جُلاس بن سُوَید]]

#[[جناده بن ابی‌امیه]]

#[[جندب بن عبدالله]]

#[[جندب بن کعب]]

#[[جویریه]]

#[[جُهیم بن صلت]]

#[[حارث بن صِمه]]

#[[حارث بن کَلده]]

#[[حارثه بن سراقه]]

#[[حارثه بن نعمان]]

#[[حاطب بن ابی بلتعه]]

#[[حُباب بن مُنذر]]

#[[حَجاج بن عُلاط]]

#[[حجر بن عدی]]

#[[حُذَیفه بن الیمان]]

#[[حسان بن ثابت]]

#[[حفصه دختر عمر]]

#[[حکم بن ابی‌العاص]]

#[[حَکَم بن عمرو غِفاری]]

#[[حُکیم بن جَبَله]]

#[[حکیم بن حزام]]

#[[حمزه بن عبدالمطلب]]

#[[حنظله بن ابی‌عامر]]

#[[حَولاء عطاره]]

#[[حلیمه سعدیه]]

#[[خالد بن سعید]]

#[[خالد بن ولید]]

#[[خباب بن اَرت]]

#[[خُبَیب بن عَدی]]

#[[خدیجه بنت خویلد]]

#[[خریم بن اوس]]

#[[خزاعی بن عبدنهم]]

#[[خُزَیمه بن ثابت ذوالشهادتین]]

#[[خَوات بن جُبَیر]]

#[[دِحیه بن خلیفه کلبی]]

#[[دعثور بن الحارث]]

#[[رافع بن عُمیره]]

#[[ربیع بن زیاد حارثی]]

#[[رفاعه بن عبدالمنذر]]

#[[رقیه دختر رسول خدا]]

#[[ام‌کلثوم دختر رسول خدا]]

#[[ریحانه بنت زید]]

#[[زاهِر بن حرام]]

#[[زُبیر بن عَوام بن خُوَیلِد]]

#[[زُهَیر بن صُرَد سعدی]]

#[[زیاد بن سُمیه]]

#[[زید بن ارقم]]

#[[زید بن ثابت]]

#[[زید بن حارثه‌]]

#[[زید بن خالد الجُهنی]]

#[[زید بن سعنه]]

#[[زید بن صوحان]]

#[[زید بن عمرو بن نُفَیل]]

#[[زینب بنت جحش]]

#[[زینب بنت خزیمه]]

#[[سُراقَهُ بنُ مالک]]

#[[سعد الاسود]]

#[[سعد بن ابی وقاص]]

#[[سعد بن خیثمه]]

#[[سعد بن ربیع]]

#[[سعد بن عُباده بن دُلیم]]

#[[سعد بن معاذ]]

#[[سعید بن زید]]

#[[سعید بن عامر بن حُذیم]]

#[[سفینه مولی رسول الله]]

#[[سلمان فارسی]]

#[[سلیمان بن صرد خزاعی]]

#[[سمره بن جندب فزاری]]

#[[سواد بن قارب دوسی]]

#[[سوده بنت زمعه]]

#[[سهل بن حُنیف أوسی]]

#[[سهل بن سعد ساعدی]]

#[[سُهَیل بن عمرو]]

#[[شریح قاضی]]

#[[شیبه بن عثمان]]

#[[صخر بن حرب بن‌امیه]]

#[[صَرمه بن ابی‌انس]]

#[[صعصعه بن صوحان العبدی]]

#[[صَعصَعه بن ناجیه]]

#[[صفیه دختر حُیی بن اخطب]]

#[[صفیه دختر عبدالمطلب]]

#[[صهیب بن سنان]]

#[[ضَحاک بن سُفیان]]

#[[ضَماد بن ثَعلَبَه]]

#[[طُفَیل بن عَمرو دَوسی]]

#[[طلحه بن عُبیدالله تیمی]]

#[[طلیب بن عمیر]]

#[[عاتکه دختر عبدالمطلب]]

#[[عاصم بن ثابت]]

#[[عامر بن اکوع]]

#[[عامر بن فهیره]]

#[[عامر بن واثله]]

#[[عایشه]]

#[[عَباد بن بشر بن وقش]]

#[[عباس بن عبدالمطلب]]

#[[عبدالله بن ابی‌امیه]]

#[[عبدالله بن ارقم]]

#[[عبدالله بن اُنیس جُهَنی انصاری]]

#[[عبدالله بن جَحش]]

#[[عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب]]

#[[عبدالله بن حَنظَله]]

#[[عبدالله خُزاعی]]

#[[عبدالله ذوالبجادین]]

#[[قَتاده بن نعمان]]

#[[قُثَم بن عباس]]

#[[قدامه بن مظعون]]

#[[قَرَظه بن کعب]]

#[[قیس بن سعد بن عباده]]

#[[قیس بن عاصم منقری]]

#[[کعب بن زهیر]]

#[[کعب بن سور ازادی]]

#[[کعب بن عُجره]]

#[[کعب بن عمرو]]

#[[کعب بن مالک]]

#[[کلثوم بن هِدم]]

#[[لبابه الکبری ام‌الفضل]]

#[[لبید بن ربیعه]]

#[[ماعز بن مالک اسلمی]]

#[[مالک بن عَوف نَصری]]

#[[مالک بن قیس]]

#[[مالک بن نویره]]

#[[محمد بن ابی حذیفه]]

#[[محمد بن مسلمه]]

#[[محمدبن ابی‌بکر]]

#[[مخنف بن سلیم الازدی الغامدی]]

#[[مِدعَم]]

#[[مرثد بن ابی‌مرثد]]

#[[مروان بن حَکَم]]

#[[مِسوَر بن مَخرمَه]]

#[[مُصعب بن عُمیر]]

#[[معاذ بن جبل]]

#[[مُعاذ بن عَفراء]]

#[[معاویه بن ابی‌سفیان اموی]]

#[[معاویه بن معاویه المزنی]]

#[[مغیره بن شعبه]]

#[[مقداد بن اسود]]

#[[مُنذر بن عمرو بن خُنَیس]]

#[[میمونه همسر رسول خدا]]

#[[نابغه جعدی]]

#[[نعمان بن بشیر]]

#[[نُعمان بن عَجلان]]

#[[نعمان بن مالک]]

#[[نُعمان بن مُقرِن]]

#[[نُعیم بن مسعود]]

#[[نوفل بن حارث]]

#[[وائل بن حِجر]]

#[[وائله بن اسقع]]

#[[وحشی بن حرب]]

#[[ورقه بن نوفل]]

#[[ولید بن عقبه]]

#[[هاشم بن عتبه]]

#[[هند بن ابی هاله]]

#[[هند همسر ابوسفیان]]

#[[یسار حبشی]]

#[[یَعلی بن اُمیه التمیمی]]