امام علی در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

* [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} غیر از مواردی که به جانشینی [[امام علی|علی]] {{ع}} با اشاره کرده‌اند مانند روز [[غدیر]]، داستان يوم الانذار، [[حدیث منزلت]] و ...<ref>شرح آنها در دفتر امامت از همین مجموعه (چلچراغ حکمت) آمده است.</ref> در مناسبت‌های مختلف از محبت ایشان و سایر [[فضایل]] وی نیز سخن می‌گفتند. مثلاً پس از آنکه دو ویژگی مهم [[امام علی|علی]] {{ع}} را کناره‌گیری از دنیا و دوستی فقرا ذکر کردند، فرمودند: خوشا به حال کسی که تو را دوست بدارد و در دوستی‌ات راستین باشد و وای به حال کسی که با تو دشمنی کند و ضد تو دروغ بگوید. همچنین فرمودند: دوستی [[امام علی|علی]] {{ع}} نشانه [[ایمان]] و دشمنی وی نشانه نفاق است. یا در جایی دیگر فرمودند: [[جبرئیل]] به من فرمان داده تا بگویم [[امام علی|علی]] {{ع}} را به دوستی من دوست بدارید و به احترام من او را احترام کنید تا هرگز گمراه نشوید. [[عایشه]] می‌گوید: پدرم (ابوبکر) را دیدم که به صورت [[امام علی|علی]] {{ع}} بسیار نگاه می‌کرد و می‌گفت [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} فرمود: نگاه به چهره علی {{ع}} عبادت است. همو از قول [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} می‌گوید: بهترین برادران من [[امام علی|علی]] {{ع}} است و یاد علی {{ع}} و سخن از او عبادت است.

* همچنین روایت‌های متعددی شاهد بر این مطلب است که [[امام علی|علی]] {{ع}} محبوب‌ترین افراد در پیشگاه خدا و [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} است.<ref>[[مرتضی مطهری|مطهری مرتضی]]، [[جاذبه و دافعه علی (کتاب)|جاذبه و دافعه علی]]، مجموعه آثار، ج ۱۶، ص ۲۸۲.</ref> مانند «حدیث طیر» که در کتب اهل‌سنت نیز نقل شده است.<ref>ر.ک: الصواعق المحرقه، ص ۷۴؛ مستدرک الصحیحین، ج ۳، ص ۱۳۱.</ref>

* [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} در حمایت از [[امام علی|علی]] {{ع}} نیز بارها سخن گفت. روزی برخی اصحاب نزد پیامبر {{صل}} آمدند و از علی {{ع}} که به دلیل تصرف بدون اجازه در بیت‌المال و غنایم، ایشان را ملامت کرده بود، به پیامبر {{صل}} شکایت کردند. ولی آن حضرت در پاسخ فرمودند: مردم! از علی {{ع}} شکوه نکنید که به‌خدا سوگند او در راه خدا شدیدتر از آن است که کسی درباره وی شکایت کند.<ref>[[مرتضی مطهری|مطهری مرتضی]]، [[جاذبه و دافعه علی (کتاب)|جاذبه و دافعه علی]]، مجموعه آثار، ج ۱۶، ص ۲۹۰.</ref>

* [[امام علی|امام علی]] {{ع}} از کودکی در دامن [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} و مورد [[محبت]] او بود. حتی در غار حرا و هنگام [[بعثت]] [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} در کنار آن حضرت حضور داشت و صدای ناله شیطان را هنگام نزول [[وحی]] شنید. [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} به [[امام علی|علی]] {{ع}} که در آن زمان کودک بودند، فرمودند:

* یا علی هر آنچه من می‌شنوم تو نیز می‌شنوی و هر چه من می‌بینم تو نیز می‌بینی. تنها تفاوت تو این است که پیامبر نیستی.  

==چند حدیث در باره امام علی ==

*[[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} فرمود: اگر درختان قلم شوند و دریاها مرکّب، و جنّیان حسابگر شوند و آدمیان نویسنده، نمی‌توانند فضایل [[امام علی|علی]]{{ع}} را برشمارند.<ref>مناقب، خوارزمی، ص ۲</ref> با آنکه در دوران صدر [[اسلام]]، دوستان [[امام علی|علی]]{{ع}} از ترس و دشمنان از روی حسد، فضایل او را کتمان کردند، امّا فضایل او شرق و غرب جهان را پر کرده است (مضمون کلام خلیل بن احمد فراهیدی)<ref>تنقیح المقال، ج 1 ص ۴۰۳، فیض کاشانی چنین نقل کرده است که از دانشمندی دربارۀ فضایل علی پرسیدند، گفت: «ما اقول فی رجل کتم اعداؤه فضائله حسدا و عداوة، و کتم اولیاؤه فضائله خوفا و تقیّة ثمّ ظهر من بین الکتمانین فضائل طبّقت الخافقین» (محجة البیضاء، ج 1 ص ۲۴۵). این مضمون در شعری به این صورت آمده است: لقد کتموا آثار آل محمّد محبّهم خوفا و اعدائهم بغضا فأبرز من بین الفریقین نبذة بها ملأ اللّه السّموات و الأرضا منتخب التواریخ، ص ۷۸۶ و ۱۴۷</ref> و به قول ابن ابی الحدید، نام و فضایل او همچون مشک، هرچه پنهان‌تر می‌شد، بوی دل‌انگیزش به مشام جان‌ها بیشتر می‌رسید و مثل خورشید زیر ابر نور می‌افشاند و مانند روشنایی روز، آشکار می‌شد.<ref>شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ۱ ص ۱۷</ref> با آنکه مناقب آن حضرت بی‌شمار است و حجم عظیمی از کتب روایی را آکنده است، امّا به اختصار، برخی از آنها یاد می‌شود:

#تولّد در کعبه، افتخاری که از آغاز خلقت تا پایان برای کسی اتفاق نیفتاده است و نخواهد افتاد.

#شرافت خانوادگی، به لحاظ انتساب به بنی هاشم و داشتن پدری چون ابوطالب و مادری چون فاطمۀ بنت اسد، که جلالت هردو بسیار والاست.

#پروردۀ دامان [[پیامبر|رسول خدا]]. وی از کودکی و نوجوانی در دامان پیامبر بزرگ شد و همواره با او بود. خود امام، به این ویژگی ممتاز اشاره دارد و به آن افتخار می‌کند.<ref>نهج البلاغه، خطبۀ ۱۹۲</ref>

#سبقت در اسلام آوردن، به اتفاق عالمان و مورّخان مهمّ، اولین کسی که از مردان به [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] ایمان آورد، [[امام علی|علی]]{{ع}} بود.<ref>الغدیر، ج ۳ ص ۲۳۷</ref> همچنین جزء اولین پیشگامان در نماز بود و چند سال، جز خدیجۀ کبری و علیّ مرتضی همراه پیامبر کسی نماز نمی‌خواند.

#خفتن در بستر [[پیامبر]]. از این حادثه و ایثار با عنوان [[لیلة المبیت]] یاد می‌شود. آنگاه که مشرکان برای قتل پیامبر همدست شدند، وی در بستر رسول خدا خوابید و پیامبر همان شب از مکه بیرون رفت و آغازی برای هجرت به مدینه بود. قرآن به این فداکاری و معاملۀ جان با خدای جان‌آفرین اشاره دارد: {{متن قرآن|وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْرِي نَفْسَهُ...}}<ref>بقره، آیه ۲۰۷</ref>

#هجرت با [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}}. در [[قرآن]] و [[اسلام]]، هجرت یک فضیلت است و مهاجران از وجهۀ خوبی برخوردار بودند. [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} هم افتخار مهاجرت از مکّه به مدینه را داشت.

#گشوده ماندن در خانۀ او به مسجد [[پیامبر]]. در اوایل هجرت، پیامبر همۀ درهایی را که از خانه‌ها به مسجد گشوده می‌شد بست، تنها در خانۀ [[امام علی|علی]]{{ع}} بازماند [[سد ابواب|و سدّ الأبواب الاّ بابه]]<ref>دعای ندبه</ref> و پیامبر این کار را به امر خدا انجام داد.

#جان [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]. در واقعۀ مباهله و آیه‌ای که دراین‌باره نازل شده، [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} همچون جان پیامبر به‌شمار آمده است: {{متن قرآن|فَإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِالْمُفْسِدِينَ}}<ref>آل عمران، آیه ۶۳</ref>

#حبّ [[امام علی|علی]]{{ع}} ایمان است. در احادیث فراوان، محبّت به [[امام علی|علی]]{{ع}} نشانۀ ایمان به شمار آمده و دوستی با او دوستی با خدا و رسول. از سوی دیگر، بغض او نشانۀ کفر و نفاق شمرده شده است.

#[[حق]] و [[امام علی|علی]]{{ع}}. علی با حق است و حق با [[امام علی|علی]] است {{عربی|علیّ مع الحقّ و الحقّ معه}}.<ref>الغدیر، ج ۷، احقاق الحق، ج ۵، بحار الأنوار، ج ۳۸ ص ۲۶ به بعد</ref> این محوریت برای شناخت و پیروی از حق، از فضایل برجستۀ اوست که در روایات متعدد آمده است.

#پدر امّت. حضرت در حدیث [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] به منزلۀ پدر امّت به حساب آمده است {{عربی|أنا و أنت أبوا هذه الأمّة}}<ref>بحار الأنوار، ج ۳۶ ص ۸</ref> و این پدری، حق عظیمی برعهدۀ فرزندان معنوی او می‌گذارد.

#ولیّ مؤمنان. [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} بارها او را به عنوان امام مسلمین، وصیّ خود، خلیفۀ پیامبر، ولیّ خدا، ولیّ مؤمنان معرفی کرده و [[امامت]] خلق را پس از خویش برعهدۀ او نهاده است. [[آیه ولایت]] و [[آیه ابلاغ]] و [[آیه تکمیل]]، اشاره به این مقام والا و فضیلت جاودانه دارد.

#قسیم بهشت و جهنم. در روایات بسیاری حضرت امیر به عنوان {{عربی|قسیم الجنّة و النّار}} معرفی شده است.

#میزان اعمال. میزان کمال و صحّت عمل انسانها با وجود حضرت امیر سنجیده و حساب می‌شود. در برخی زیارت‌ها به آن حضرت به عنوان میزان الأعمال سلام می‌دهیم. در حدیث است: {{عربی|انّ أمیر المؤمنین و الأئمّة من ذریّته هم الموازین}}.<ref>بحار الأنوار، ج ۷ ص ۲۵۲</ref>

#رستگاری پیروان. روایتی با این مضمون که {{عربی|علیّ و شیعته هم الفائزون}} به صورت متواتر نقل شده است.

#در [[حدیث منزلت]] که بسیار معروف است {{عربی|أنت منّی بمنزلة هارون من موسی الاّ أنّه لا نبیّ بعدی}} آن حضرت وزیر و جانشین [[پیامبر]] معرفی شده است، همان منزلتی که هارون نسبت به موسای کلیم داشت  و همۀ مقامات مربوط به پیامبر را (جز رسالت و پیامبری) داراست.

#دانای بی‌نظیر. علوم آن حضرت و پیشگویی‌های متعدد او در حوادث مختلف و اینکه هرچه می‌پرسیدند پاسخ می‌فرمود و می‌گفت: پیش از آنکه مرا از دست دهید از من سؤال کنید و... نشان دانش فراوان اوست.<ref>نمونه‌هایی از این پیشگویی‌ها، در «دانشنامۀ امام علی» ج 11 ص 185 آمده است.</ref> او در شهر علم نبوی است (که من شهر علمم، علیّم در است).

#پارسایی. دلبسته نبودن به دنیا و فریب جلوه‌گری‌های دنیا را نخوردن، از فضایل برجستۀ مولاست و ساده‌زیستی در لباس و خوراک و مسکن و... از نشانه‌های آن است .

#عدالت. دادگری در حکومت و قضاوت و مبارزه با ظلم و تبعیض و حیف‌ومیل بیت‌المال، تقسیم بیت‌المال، دادخواهی مظلوم و... از ویژگی‌های بارز زندگی اوست و عدالت، از حکومت و قضاوت او آبرو دارد. [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} هم بارها او را عادل‌ترین مردم دانسته است، زندگی او بخصوص در دوران خلافت، بهترین شاهد بر این فضیلت است.

#جهاد و شهادت. مبارزۀ او در میدان‌ها در رکاب پیامبر و فتوحات شجاعانۀ او و سرانجام شهادت خونین وی، ترسیم خط جهاد و شهادت است و حیات [[اسلام]] در سایۀ شمشیر اوست.

* عشق به شهادت و انس با مرگ و هراس نداشتن از مرگ سرخ، فضیلت برجستۀ اوست و علاقۀ خود را به مرگ بیش از علاقۀ کودک به سینۀ مادر می‌داند.<ref>[[نهج البلاغه]]، [[خطبه ۵ نهج البلاغه|خطبه ۵]]</ref> این چند نمونه از فضایل او، هرگز گوشه‌ای و قطره‌ای از دریای فضایلش را هم نمی‌تواند نشان دهد و در هرفضیلتی همچون شجاعت، سخاوت، جوانمردی، حلم، صبر، ایثار، تواضع، عاطفه و ترحّم، قاطعیّت و صلابت دینی، عبادت، خداترسی، عفو و گذشت و... که حساب کنیم، وی پیشتاز و برتر از همه است.(...)<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۶۷ تا ۴۷۲.</ref>.