پرش به محتوا

خوارج در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'خارجی' به 'خارجی'
جز (جایگزینی متن - 'خارجی' به 'خارجی')
خط ۱۰: خط ۱۰:


==چیستی [[خوارج]] و چگونگی تشکیل آن==
==چیستی [[خوارج]] و چگونگی تشکیل آن==
* [[خوارج]] در لغت به معنای [[شورشیان]] است و در اصطلاح کسانی که از [[اطاعت امام]] و [[حاکم]] [[شرعی]] بیرون رفته و [[سرپیچی]] و [[طغیان]] کنند، [[خارجی]] هستند، یعنی از [[بیعت]] و [[اطاعت]] [[حاکم]] بیرون رفته و بر او [[خروج]] کرده‌ند<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۵۴؛ همو، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۹۹.</ref>. از قدیمی‌ترین [[فرقه‌های اسلامی]] است که پیدایش آنها به [[جنگ صفین]] [[سال]] ۳۷ ق باز می‌‌گردد<ref>برای شناخت پیدایش، پیشینه، عملکرد، ویژگی‌ها وسرانجام آنان ر.ک: «دانشنامۀ امام علی» ج ۹ مقالۀ «مارقین»؛ «جاذبه و دافعۀ علی» شهید مطهری، ص ۱۰۵ و....</ref>.<ref>ر.ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۹۱.</ref>
* [[خوارج]] در لغت به معنای [[شورشیان]] است و در اصطلاح کسانی که از [[اطاعت امام]] و [[حاکم]] [[شرعی]] بیرون رفته و [[سرپیچی]] و [[طغیان]] کنند، خارجی هستند، یعنی از [[بیعت]] و [[اطاعت]] [[حاکم]] بیرون رفته و بر او [[خروج]] کرده‌ند<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۵۴؛ همو، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۹۹.</ref>. از قدیمی‌ترین [[فرقه‌های اسلامی]] است که پیدایش آنها به [[جنگ صفین]] [[سال]] ۳۷ ق باز می‌‌گردد<ref>برای شناخت پیدایش، پیشینه، عملکرد، ویژگی‌ها وسرانجام آنان ر.ک: «دانشنامۀ امام علی» ج ۹ مقالۀ «مارقین»؛ «جاذبه و دافعۀ علی» شهید مطهری، ص ۱۰۵ و....</ref>.<ref>ر.ک: [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۹۱.</ref>
*اساس پیدایش [[خوارج]] بر مبنای [[برائت از امام علی]]{{ع}} شکل گرفت، آنها در ابتدا گروهی از [[سپاهیان]] [[امام علی]]{{ع}} بودند. افرادی [[ساده‌لوح]]، که در [[جنگ صفین]] [[فریب]] [[نیرنگ]] [[معاویه]] را خوردند و با دیدن [[قرآن]] بر بالای نیزه‌ها، از ادامه [[جنگ]] با [[معاویه]] [[دست]] کشیده، از [[علی]]{{ع}} خواستند که به "[[حکمیّت]]" تن در دهد و با [[معاویه]] نجنگد. پس از ماجرای [[حکمیّت]] از زمرۀ [[یاران امام]] خارج شده و علیه [[امام]] موضع‌گیری کردند و در نهایت با [[امام]] به مقابله برخاستند<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۵۴؛ همو، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۹۹؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۲۳۹؛ [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۳۷۵- ۳۷۶؛ [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۹۱. </ref>. [[خوارج]] ابتدا از [[علی]]{{ع}} خواستند که از [[جنگ]] با [[معاویه]] [[دست]] کشد و تن به [[حکمیت]] دهد؛ اما وقتی دیدند [[حکمیت]] راه به جایی [[نبرد]]، [[علی]]{{ع}}، [[معاویه]] و حکمین ـ [[ابوموسی اشعری]] و [[عمروعاص]] ـ را [[کافر]] شمردند<ref>ر.ک: فرهنگ فرق اسلامی، ۱۸۷؛ فرهنگنامه فرقه‌های اسلامی، ۱۳۸.</ref>.<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۲۳۹-۲۴۰.</ref>
*اساس پیدایش [[خوارج]] بر مبنای [[برائت از امام علی]]{{ع}} شکل گرفت، آنها در ابتدا گروهی از [[سپاهیان]] [[امام علی]]{{ع}} بودند. افرادی [[ساده‌لوح]]، که در [[جنگ صفین]] [[فریب]] [[نیرنگ]] [[معاویه]] را خوردند و با دیدن [[قرآن]] بر بالای نیزه‌ها، از ادامه [[جنگ]] با [[معاویه]] [[دست]] کشیده، از [[علی]]{{ع}} خواستند که به "[[حکمیّت]]" تن در دهد و با [[معاویه]] نجنگد. پس از ماجرای [[حکمیّت]] از زمرۀ [[یاران امام]] خارج شده و علیه [[امام]] موضع‌گیری کردند و در نهایت با [[امام]] به مقابله برخاستند<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۵۴؛ همو، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۹۹؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۲۳۹؛ [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۳۷۵- ۳۷۶؛ [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۹۱. </ref>. [[خوارج]] ابتدا از [[علی]]{{ع}} خواستند که از [[جنگ]] با [[معاویه]] [[دست]] کشد و تن به [[حکمیت]] دهد؛ اما وقتی دیدند [[حکمیت]] راه به جایی [[نبرد]]، [[علی]]{{ع}}، [[معاویه]] و حکمین ـ [[ابوموسی اشعری]] و [[عمروعاص]] ـ را [[کافر]] شمردند<ref>ر.ک: فرهنگ فرق اسلامی، ۱۸۷؛ فرهنگنامه فرقه‌های اسلامی، ۱۳۸.</ref>.<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۲۳۹-۲۴۰.</ref>
*آنان اگرچه هنگام [[حیله]] [[عمروعاص]] و بر نیزه کردن قرآنها با موضع [[امام]] که ادامۀ [[جنگ]] بود [[مخالفت]] کردند و نبردی را که در آستانه [[پیروزی]] بود به [[حکمیّت]] کشاندند، اما پس از آن و به دنبال نتیجه [[حکمیّت]]، با [[شعار]] {{عربی|لَا حُکْمَ‏ إِلَّا لِلَّهِ‏}}، برگرفته از [[آیه]] [[قرآن]] {{متن قرآن|إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ}}<ref>«داوری جز با خداوند نیست» سوره انعام، آیه ۵۷.</ref>، اصل [[حکمیّت]] را امری [[نادرست]] و مغایر با [[شرع]] دانستند. از این‌رو به آنها "مُحَکِّه" نیز می‌گویند.  
*آنان اگرچه هنگام [[حیله]] [[عمروعاص]] و بر نیزه کردن قرآنها با موضع [[امام]] که ادامۀ [[جنگ]] بود [[مخالفت]] کردند و نبردی را که در آستانه [[پیروزی]] بود به [[حکمیّت]] کشاندند، اما پس از آن و به دنبال نتیجه [[حکمیّت]]، با [[شعار]] {{عربی|لَا حُکْمَ‏ إِلَّا لِلَّهِ‏}}، برگرفته از [[آیه]] [[قرآن]] {{متن قرآن|إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ}}<ref>«داوری جز با خداوند نیست» سوره انعام، آیه ۵۷.</ref>، اصل [[حکمیّت]] را امری [[نادرست]] و مغایر با [[شرع]] دانستند. از این‌رو به آنها "مُحَکِّه" نیز می‌گویند.  
۲۱۸٬۴۳۸

ویرایش