محکم و متشابه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'قسم' به 'قسم'
جز (جایگزینی متن - 'واحد' به 'واحد') |
جز (جایگزینی متن - 'قسم' به 'قسم') |
||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
# [[اختلاف]] اول به [[مرجع]] [[ضمیر]] [[غایب]] در {{متن قرآن|وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ}} مربوط است؛ اگر [[مرجع]] این [[ضمیر]] واژه "کتاب" باشد، در این صورت معنای آن، چنین خواهد شد که [[تأویل]] تمامی [[قرآن]] را کسی غیر از [[خدا]] [و [[راسخان در علم]]] نمی‌داند. اما اگر [[مرجع]] این [[ضمیر]] "ما تشابه منه" باشد، در این صورت معنا چنین خواهد شد که [[تأویل آیات]] [[متشابه]] را کسی جز [[خدا]] [و [[راسخان در علم]]] نمی‌داند. | # [[اختلاف]] اول به [[مرجع]] [[ضمیر]] [[غایب]] در {{متن قرآن|وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ}} مربوط است؛ اگر [[مرجع]] این [[ضمیر]] واژه "کتاب" باشد، در این صورت معنای آن، چنین خواهد شد که [[تأویل]] تمامی [[قرآن]] را کسی غیر از [[خدا]] [و [[راسخان در علم]]] نمی‌داند. اما اگر [[مرجع]] این [[ضمیر]] "ما تشابه منه" باشد، در این صورت معنا چنین خواهد شد که [[تأویل آیات]] [[متشابه]] را کسی جز [[خدا]] [و [[راسخان در علم]]] نمی‌داند. | ||
# [[اختلاف]] دوم به عاطفه یا استینافیه بودن واو در {{متن قرآن|وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ}} مربوط است؛ در صورت استیناف بودن، [[تأویل قرآن]] یا [[آیات]] [[متشابه]] را تنها [[خداوند]] می‌داند و در صورت عاطفه بودن، [[راسخان در علم]] نیز از [[تأویل قرآن]] [[آگاه]] هستند. | # [[اختلاف]] دوم به عاطفه یا استینافیه بودن واو در {{متن قرآن|وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ}} مربوط است؛ در صورت استیناف بودن، [[تأویل قرآن]] یا [[آیات]] [[متشابه]] را تنها [[خداوند]] می‌داند و در صورت عاطفه بودن، [[راسخان در علم]] نیز از [[تأویل قرآن]] [[آگاه]] هستند. | ||
*در باب اینکه آیا [[آیه]] هفتم [[آل عمران]] بر حصر [[آیات قرآن]] در [[محکم و متشابه]] دلالت دارد یا خیر، [[اختلاف]] نظر وجود دارد. بعضی گفته‌اند که هیچ یک از نشانه‌های حصر در این [[آیه]] وجود ندارد<ref>البرهان فی علوم القرآن، بدرالدین زرکشی، ص۷۹.</ref> [[علامه طباطبایی]]، با آن‌که حروف مقطعه را به [[دلیل]] رمزی بودن، از حوزه تقسیم [[آیات]] به [[محکم و متشابه]] خارج می‌داند، با این حال ظاهر [[آیه]] را دال بر حصر بقیه [[آیات]] "غیر از حروف مقطعه" در دو | *در باب اینکه آیا [[آیه]] هفتم [[آل عمران]] بر حصر [[آیات قرآن]] در [[محکم و متشابه]] دلالت دارد یا خیر، [[اختلاف]] نظر وجود دارد. بعضی گفته‌اند که هیچ یک از نشانه‌های حصر در این [[آیه]] وجود ندارد<ref>البرهان فی علوم القرآن، بدرالدین زرکشی، ص۷۹.</ref> [[علامه طباطبایی]]، با آن‌که حروف مقطعه را به [[دلیل]] رمزی بودن، از حوزه تقسیم [[آیات]] به [[محکم و متشابه]] خارج می‌داند، با این حال ظاهر [[آیه]] را دال بر حصر بقیه [[آیات]] "غیر از حروف مقطعه" در دو قسم [[محکم و متشابه]] می‌داند <ref>محمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۳۲.</ref>. | ||
*بحث دیگری که در مورد این [[آیه]] مطرح شده است محکم یا [[متشابه]] بودن خود [[آیه]] هفتم [[سوره]] آل [[عمران]] است. برخی گفته‌اند که خود این [[آیه]] نیز جزء [[متشابهات]] است؛ چون در باره [[واجب]] بودن یا [[واجب]] نبودن [[وقف]] بر "[[الله]]" در {{متن قرآن|وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللَّهُ}} و نیز عاطفه یا استیناف بودن "واو" در {{متن قرآن|وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ}}[[اختلاف]] نظر وجود دارد<ref>البرهان فی علوم القرآن، بدرالدین زرکشی، ص۸۳.</ref>. [[متشابه]] دانستن این [[آیه]] با توجه به این [[تصور]] صورت گرفته است که هر آیه‌ای که محتمل چند معنا باشد، [[متشابه]] است، که البته ما این وجه را در تعریف [[متشابه]] مردود می‌دانیم؛ زیرا در این صورت هیچ آیه‌ای از [[قرآن]] محکم نخواهد بود. این در حالی است که این [[آیه]] به صراحت بیان می‌کند که برخی از [[آیات قرآن]] محکم و برخی دیگر [[متشابه]] است. | *بحث دیگری که در مورد این [[آیه]] مطرح شده است محکم یا [[متشابه]] بودن خود [[آیه]] هفتم [[سوره]] آل [[عمران]] است. برخی گفته‌اند که خود این [[آیه]] نیز جزء [[متشابهات]] است؛ چون در باره [[واجب]] بودن یا [[واجب]] نبودن [[وقف]] بر "[[الله]]" در {{متن قرآن|وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللَّهُ}} و نیز عاطفه یا استیناف بودن "واو" در {{متن قرآن|وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ}}[[اختلاف]] نظر وجود دارد<ref>البرهان فی علوم القرآن، بدرالدین زرکشی، ص۸۳.</ref>. [[متشابه]] دانستن این [[آیه]] با توجه به این [[تصور]] صورت گرفته است که هر آیه‌ای که محتمل چند معنا باشد، [[متشابه]] است، که البته ما این وجه را در تعریف [[متشابه]] مردود می‌دانیم؛ زیرا در این صورت هیچ آیه‌ای از [[قرآن]] محکم نخواهد بود. این در حالی است که این [[آیه]] به صراحت بیان می‌کند که برخی از [[آیات قرآن]] محکم و برخی دیگر [[متشابه]] است. | ||
*و [[محکمات]] مرجعی برای رفع تشابه از [[آیات]] [[متشابه]] هستند. تا کنون هیچ کس در مدلول این [[آیه]] تردید نکرده است. از این رو [[علامه طباطبایی]] می‌گوید: "حتی اگر فرض کنیم که تمامی [[آیات قرآن]] [[متشابه]] است، [[آیه]] مورد بحث، به طور [[قطع]] آیه‌ای محکم است که حتی ساده‌ترین فهم‌ها هم آن را می‌فهمد و اگر فرض کنیم که این [[آیه]] از [[آیات]] [[متشابه]] است، آن وقت تمامی [[آیات قرآن]] [[متشابه]] می‌شود و دیگر تقسیم [[آیات]] به دو قسم، [[محکم و متشابه]] معنا نخواهد داشت؛ بنا بر این، لزومی نداشت که [[خداوند]] بفرماید: {{متن قرآن|هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ}} چرا که جمله {{متن قرآن|هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ}} دردی را دوا نخواهد کرد، برای این که مطابق فرض ما این [[آیه]] خود [[متشابه]] است<ref>محمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۱.</ref><ref>[[محمد کاظم شاکر|شاکر، محمد کاظم]]، [[آشنایی با علوم قرآنی (کتاب)|آشنایی با علوم قرآنی]]، ص۱۶۴ - ۱۶۶.</ref>. | *و [[محکمات]] مرجعی برای رفع تشابه از [[آیات]] [[متشابه]] هستند. تا کنون هیچ کس در مدلول این [[آیه]] تردید نکرده است. از این رو [[علامه طباطبایی]] می‌گوید: "حتی اگر فرض کنیم که تمامی [[آیات قرآن]] [[متشابه]] است، [[آیه]] مورد بحث، به طور [[قطع]] آیه‌ای محکم است که حتی ساده‌ترین فهم‌ها هم آن را می‌فهمد و اگر فرض کنیم که این [[آیه]] از [[آیات]] [[متشابه]] است، آن وقت تمامی [[آیات قرآن]] [[متشابه]] می‌شود و دیگر تقسیم [[آیات]] به دو قسم، [[محکم و متشابه]] معنا نخواهد داشت؛ بنا بر این، لزومی نداشت که [[خداوند]] بفرماید: {{متن قرآن|هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ}} چرا که جمله {{متن قرآن|هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ}} دردی را دوا نخواهد کرد، برای این که مطابق فرض ما این [[آیه]] خود [[متشابه]] است<ref>محمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۱.</ref><ref>[[محمد کاظم شاکر|شاکر، محمد کاظم]]، [[آشنایی با علوم قرآنی (کتاب)|آشنایی با علوم قرآنی]]، ص۱۶۴ - ۱۶۶.</ref>. | ||