←واژه‌شناسی لغوی
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
==واژه‌شناسی لغوی== | ==واژه‌شناسی لغوی== | ||
*با آنکه معنای این واژه روشن است، لکن برای [[تبیین]] هر چه بیشتر معنای آن به برخی از کلمات لغویین درباره معنای آن اشاره می کنیم. | |||
[[ابن منظور]] در لسان العرب می گوید: "اتَّبَعَه... یعنی پی او را گرفت و آن را و اثر او را دنبال کرد"<ref>{{عربی|اتَّبَعَه و أَتْبَعَه و تتَبَّعه: قَفاه و تَطلَّبه مُتَّبعاً له}}؛ ابن منظور، لسان العرب، ج۸، ص۲۷، ماده «تبع».</ref>. | |||
*[[فیومی]] در المصباح المنیر می گوید: "تبع... به معنای پشت سر کسی [[راه رفتن]] یا او را [[همراهی]] کردن است، می‌گویند [[نمازگزار]] تابع [[امام]] خویش است - تا آنجا که می‌گوید: - و می‌گویند: تَبِـع الإمَامَ آنجا که در پی او رود، و می‌گویند تَبِعَه آنجا که به او بپیوندد"<ref>{{عربی|تَبِعَ: زيدٌ عَمْراً (تَبعاً) من باب تعِبَ مشى خَلْفَهُ أو مَرَّ بِهِ فمَضَى مَعَهُ و الْمُصَلِّى (تَبَعٌ) لإمَامِهِ...}}، {{عربی|و (تَبِع) الإمَامَ إذَا تَلَاهُ و (تَبِعَه) لَحِقَه}}؛ فیومی، المصباح المنیر، ج۲، ص۷۲، ماده «تبع».</ref>. | |||
*[[فیروزآبادی]] در قاموس می گوید: "[[تبعه]]... یعنی پشت سر او راه رفت، یا او را [[همراهی]] کرد - تا آنجا که می گوید: - و اتّباع... به معنای [[ولاء]] و [[پیوستن]] است<ref>{{عربی|تَبِعَهُ -كفَرِحَ- تَبَعاً، وَ تَبَاعَةً، مَشَى خَلْفَهُ أَوْ مَرَّ به فمَضى مَعَهُ}}؛ {{عربی|و الإِتْبَاعُ و الاتِّباعُ كالتَّبَع، و التِّبَاعُ، بالكَسْرِ: الوِلَاءُ}}؛ فیروزآبادی، القاموس المحیط، ماده «تبع».</ref>. | |||
*از مجموع کلمات لغویین و نیز از تتبع موارد استعمال واژه "اتّباع" نکات ذیل استفاده می شود: | |||
#اتّباع و [[تبعیت]] بهطور مطلق [[پیروی]] در [[رفتار]] و گفتار است، نهتنها موافقت گفتاری با شخصی یا گروهی؛ زیرا اتّباع و [[تبعیت]] به معنای پا جای پای متبوعگذاشتن و از او جدا نشدن است. | |||
#اتّباع و [[تبعیت]]، [[پیوستگی]] پیرو با متبوع خویش را می‌رساند. بنابراین، [[تبعیت]] یا اتّباع به معنای [[پیروی]] پیوسته و مداوم است؛ زیرا لازم مفهوم اتّباع بهطور مطلق، اتصال و دوام [[پیوستگی]] [[پیروی]] است. | |||
#بنابراین اتّباع و [[تبعیت]] بهطور مطلق [[پیروی]] در همه [[افعال]] اختیاری را می‌رساند، مگر آنکه [[دلیل]] خاصی یا قید معینی [[پیروی]] را به جنبه خاص یا حالت و یا [[رفتار]] و یا مورد خاصی محدود کند<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]، ج۱.</ref>. | |||
*[[پیروی]] که معادل آن در زبان [[عربی]] "تبعیّت" است به معنای با کسی همراه شدن و امری را جست و جو کردن <ref>لسان العرب، ج۲، ص۱۳، «تبع».</ref>، یا پُشت سر کسی [[راه رفتن]]، و موافقت با [[فرمان]]<ref>المصباح، ص۷۲، «تبع».</ref> است، بنابراین در تفاوت این واژه با [[اطاعت]] می‌‌توان گفت که [[پیروی]] اعم از [[اطاعت]] است، زیرا در تحقق [[اطاعت]] وجود امر و [[فرمان]] ضروری است؛ ولی در [[پیروی]] و تبعیّت لازم نیست که حتماً امر و فرمانی باشد<ref>[[حسن رمضانی|رمضانی، حسن]]، [[پیروی (مقاله)|پیروی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>. | *[[پیروی]] که معادل آن در زبان [[عربی]] "تبعیّت" است به معنای با کسی همراه شدن و امری را جست و جو کردن <ref>لسان العرب، ج۲، ص۱۳، «تبع».</ref>، یا پُشت سر کسی [[راه رفتن]]، و موافقت با [[فرمان]]<ref>المصباح، ص۷۲، «تبع».</ref> است، بنابراین در تفاوت این واژه با [[اطاعت]] می‌‌توان گفت که [[پیروی]] اعم از [[اطاعت]] است، زیرا در تحقق [[اطاعت]] وجود امر و [[فرمان]] ضروری است؛ ولی در [[پیروی]] و تبعیّت لازم نیست که حتماً امر و فرمانی باشد<ref>[[حسن رمضانی|رمضانی، حسن]]، [[پیروی (مقاله)|پیروی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>. | ||