رحمت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

*در [[آیات]] {{متن قرآن|مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَكُونَ لَهُ أَسْرَى حَتَّى يُثْخِنَ فِي الأَرْضِ تُرِيدُونَ عَرَضَ الدُّنْيَا وَاللَّهُ يُرِيدُ الآخِرَةَ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ لَّوْلاَ كِتَابٌ مِّنَ اللَّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُمْ فِيمَا أَخَذْتُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ فَكُلُواْ مِمَّا غَنِمْتُمْ حَلالاً طَيِّبًا وَاتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ}}<ref> بر هیچ پیامبری روا نیست که اسیرانی داشته باشد تا (آنگاه که) در (سر) زمین (خویش دشمن را) از توان بیندازد؛ (شما از گرفتن اسیر) کالای ناپایدار این جهان را می‌خواهید و خداوند جهان واپسین را (برای شما) می‌خواهد و خداوند پیروزمندی فرزانه است.اگر در آنچه گرفته‌اید نوشته‌ای از خداوند، از پیش نبود، به یقین عذابی سترگ به شما می‌رسید.از آنچه غنیمت گرفته‌اید حلال و پاک بخورید و از خداوند پروا کنید، به راستی خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است؛ سوره انفال، آیه: ۶۷ - ۶۹.</ref> جمله {{متن قرآن|وَاتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ}} علت [[اباحه]] [[غنیمت]] را بیان می‌کند<ref>المیزان، ج ۹، ص ۱۳۷.</ref> تخییر میان [[قصاص]]، دیه و [[عفو]] در [[قتل]] عمد: {{متن قرآن|ذَلِكَ تَخْفِيفٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَرَحْمَةٌ}}<ref> این آسانگیری و بخشایشی از سوی پروردگار شماست؛ سوره بقره، آیه:۱۷۸.</ref><ref>البحر المحیط، ج ۲، ص ۱۵۳.</ref>، جواز نکاحِ اماء: {{متن قرآن|وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ }}<ref> خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است؛ سوره نساء، آیه:۲۵.</ref><ref>انوار درخشان، ج ۴، ص ۳۶.</ref>، اعتبار [[اعمال]] منطبق بر [[حکم]] قبلی در موارد [[نسخ]] آن و [[تشریع]] [[حکم]] [[جدید]]: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُوفٌ رَّحِيمٌ }}<ref> به راستی مهربانی است بخشاینده؛ سوره بقره، آیه:۱۴۳.</ref><ref>المیزان، ج ۱، ص ۳۲۴-۳۲۵.</ref>، سقوط حد [[محارب]]<ref>المیزان، ج ۵، ص ۳۲۸.</ref> با همه حدود با [[توبه]]<ref>اطیب البیان، ج ۴، ص ۳۵۵؛ تبیین القرآن، ص ۱۲۵.</ref>: {{متن قرآن|إِلاَّ الَّذِينَ تَابُواْ مِن قَبْلِ أَن تَقْدِرُواْ عَلَيْهِمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ}}<ref> جز آن کسان که پیش از آنکه بر آنان دست یابید توبه کرده باشند، پس بدانید که خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است؛ سوره مائده، آیه:۳۴.</ref> نمونه‌های دیگری از [[رحمت الهی]] در خصوص آسانگیری تکلیف‌اند<ref>[[محمد صادق صالحی‌منش|صالحی‌منش، محمد صادق]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص۵۴۴- ۵۸۰.</ref>.

* [[آیه]] {{متن قرآن|فَمَن تَابَ مِن بَعْدِ ظُلْمِهِ وَأَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ يَتُوبُ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ}}<ref> و هر کس پس از ستم کردن خویش توبه کند و به راه آید بی‌گمان خداوند توبه او را می‌پذیرد که خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است؛ سوره مائده، آیه:۳۹.</ref> نیز رفع [[عذاب]] از دزدان و شمول غفران و [[رحمت الهی]] را در صورت [[توبه]] بیان کرده است. اطلاق رفع [[عذاب]]، شامل سقوط حد نیز می‌شود، چنان که بعضی از [[روایات]] بر آن دلالت داشته<ref>مواهب الرحمان، ج ۱۱، ص ۲۲۰.</ref> و مشهور [[فقها]] نیز چنین معتقدند<ref>نمونه، ج ۴، ص ۳۷۵.</ref><ref>[[محمد صادق صالحی‌منش|صالحی‌منش، محمد صادق]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص۵۴۴- ۵۸۰.</ref>.

===[[هدایت]]، [[اسلام]] و [[ایمان]]===

* [[رحمت]] در [[آیه]] {{متن قرآن|إِلاَّ مَن رَّحِمَ رَبُّكَ وَلِذَلِكَ خَلَقَهُمْ وَتَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ }}<ref> جز کسانی که پروردگارت (بر آنان) بخشایش آورد و آنها را برای همین (بخشایش) آفرید؛ و حکم پروردگارت (بدین قرار) اتمام یافت که: بی‌گمان دوزخ را از پریان و آدمیان می‌آکنم؛ سوره هود، آیه: ۱۱۹.</ref> به [[هدایت الهی]]<ref>المیزان، ج ۱۱، ص ۶۲.</ref>، نیز در [[آیه]] {{متن قرآن|قَالَ يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِن كُنتُ عَلَى بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّيَ وَآتَانِي رَحْمَةً مِّنْ عِندِهِ فَعُمِّيَتْ عَلَيْكُمْ أَنُلْزِمُكُمُوهَا وَأَنتُمْ لَهَا كَارِهُونَ}}<ref> گفت: ای قوم من! به من بگویید اگر من برهانی از پروردگارم داشته باشم و به من بخشایشی از سوی خویش داده باشد که از چشم شما پنهان گردانده باشند آیا می‌توانیم شما را به (قبول) آن وا داریم در حالی که شما آن را ناپسند می‌دارید؟؛ سوره هود، آیه:۲۸.</ref> به [[معارف الهی]] و [[هدایت]] [[معنوی]] [[تفسیر]] شده<ref>التحقیق، ج ۱۰، ص ۱۸۸، «لزم».</ref> و در [[آیه]] {{متن قرآن|إِذْ أَوَى الْفِتْيَةُ إِلَى الْكَهْفِ فَقَالُوا رَبَّنَا آتِنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً وَهَيِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا }}<ref> یاد کن آنگاه را که آن جوانان به غار پناه بردند، و گفتند: پروردگارا! به ما از سوی خویش بخشایشی رسان و از کار ما برای ما رهیافتی فراهم ساز؛ سوره کهف، آیه:۱۰.</ref> [[رحمت]] از [[ناحیه]] [[پروردگار]] پاره‌ای از [[نعمت‌ها]] همچون [[هدایت]] است که [[آیات]] متعدد، آن را فقط به [[خدا]] مستند دانسته، چنان‌که "[[راسخان در علم]]" آن را درخواست کرده‌اند<ref>المیزان، ج ۱۳، ص ۲۴۷.</ref>: {{متن قرآن|رَبَّنَا لاَ تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنتَ الْوَهَّابُ }}<ref> پروردگارا پس از آنکه راهنمایی‌مان کردی، دلمان را به کژی میفکن و از نزد خویش به ما بخشایش ارزانی دار که این تویی که بسیار بخشنده‌ای؛ سوره آل عمران، آیه:۸.</ref><ref>[[محمد صادق صالحی‌منش|صالحی‌منش، محمد صادق]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، ص۵۴۴- ۵۸۰.</ref>.