ویژگی‌های خزّان‌الله: تفاوت میان نسخه‌ها

*[[روایات]] صادر شده از [[امام باقر]]{{ع}} خود به دو دسته تقسیم می‌شود. ایشان در برخی بیانات خود، همچون [[امام سجاد]]{{ع}} تنها به بیان {{متن حدیث|نَحْنُ خُزَّانُ اللَّهِ}} بسنده کرده‌اند؛ چنان‌که به [[جابر جعفی]] فرمودند: "به [[خدا]] [[سوگند]]، ما خازنان در [[آسمان]] و خازنان او در زمینیم"<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّهِ إِنَّا لَخُزَّانُ اللَّهِ فِي سَمَائِهِ وَ خُزَّانُهُ فِي أَرْضِهِ}}. محمد بن حسن صفار، بصائر الدرجات، ص۱۰۴.</ref>.

*[[ابو حمزه ثمالی]] نیز در ضمن روایتی صحیح، از ایشان [[نقل]] می‌کند که فرمودند: "همانا از ماست خازنان [[خدا]] در [[زمین]] و خازنان او در [[آسمان]]. ما خازنان او بر طلا و نقره نیستیم"<ref>محمد بن حسن صفار، بصائر الدرجات، ص۱۰۴.</ref>.

*[[امام باقر]]{{ع}} در [[روایات]] دیگری، این مفهوم را بیشتر [[تبیین]] کرده‌اند و [[امامان]]{{عم}} را خازنان [[خدا]] بر [[علم]] او معرفی کرده‌اند؛ چنان‌که [[سورة بن کلیب]] در روایتی صحیح، از ایشان [[نقل]] کرد که فرمودند: "به [[خدا]] [[سوگند]]، همانا ما خازنان [[خدا]] در [[آسمان]] و زمینش هستیم، اما نه بر طلا و نقره، بلکه بر [[علم]] او"<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّهِ إِنَّا لَخُزَّانُ اللَّهِ فِي سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ لَا عَلَى ذَهَبٍ وَ لَا عَلَى فِضَّةٍ إِلَّا عَلَى عِلْمِهِ}}. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۱۹۲. برای تفصیل بیشتر در این باره، ر.ک: محمد بن حسن صفار، بصائر الدرجات، ص۱۰۴.</ref>.

*در دوران [[امام صادق]]{{ع}} نیز این تعبیر کاربرد گسترده‌ای داشته است؛ چنان‌که در ضمن [[روایی]] صحیح، به ابن ابی [[یعفور]] فرمودند: "ما [[حجت‌های خدا]] میان [[بندگان]] او و خازنانش بر [[علم]] اوییم"<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۱۹۳. این روایت با سند دیگری در دیگر متون روایی نیز نقل شده است. ر.ک: محمد بن حسن صفار، بصائر الدرجات، ص۱۰۴ و ۱۰۵.</ref>.

*در همین باره [[امام هادی]]{{ع}} نیز در فرازی از [[زیارت جامعه کبیره]] فرمودند: "سلام بر شما! ای [[خاندان]] [[نبوت]]... و خازنان [[علم]]!"<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۶۱۰.</ref>

*اگرچه براساس روایاتی که تاکنون [[نقل]] شد، [[ثابت]] گردید که متعلق واژه خزّان، همان [[علم]] خداست، [[تعیین]] قلمرو این [[علم]]، تبیینی دیگر می‌طلبد. در [[روایات]] فراوانی به ابعاد [[علم امامان]] اشاره شده است که پرداختن به آنها خارج از موضوع این نوشتار است و مجالی دیگر می‌طلبد؛ اما به لحاظ مفهوم‌شناسی، می‌توان از برخی [[روایات]] استفاده کرد و به بعضی از جهات این مسئله پی برد؛ برای نمونه، روایتی صحیح از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] شده است که به سورة بن کلیب فرمودند: "به [[خدا]] [[سوگند]]، یا [[سوره]]! همانا ما خازنان [[علم]] [[خدا]] در آسمانیم و همانا ما خازنان [[علم]] [[خدا]] در زمینیم"<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّهِ يَا سَوْرَةُ إِنَّا لَخُزَّانُ عِلْمِ اللَّهِ فِي السَّمَاءِ وَ إِنَّا لَخُزَّانُ عِلْمِ اللَّهِ فِي الْأَرْضِ}}. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۸، ص۳۳۴.</ref>.

*به نظر می‌رسد، مقصود از [[علم]] [[خدا]] در آسمان و زمین، خصوص [[آسمان]] و [[زمین]] یا موجودات آسمانی و زمینی نیست، بلکه این تعبیر در [[حقیقت]]، بیانی برای اشاره به تمام [[علم]] [[خداوند]] علیم است. افزون بر آن، روایاتی که به طور مطلق [[امامان]] را {{متن حدیث|خُزَّانُ عِلْمِ اللَّهِ}} معرفی می‌کنند نیز مؤید بر این مدعایند.

*بر اساس آنچه که [[گذشت]]، می‌توان گفت [[علوم]] [[امامان]]{{عم}}؛

#به [[علم]] خاصی محدود نیست؛

#از آنجا که عنوان [[علم]] [[خدا]] بر این [[علوم]] اطلاق شده است، خطاناپذیرند،

#[[خداوند متعال]] این [[علوم]] را به [[امامان]]{{عم}} عطا کرده است<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان (کتاب)|معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان]]، ص ۳۲۳.</ref>