ظلم‌ستیزی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۰۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = ظلم | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = [[ظلم‌ستیزی در قرآن]] - [[ظلم‌ستیزی در سیره پیامبران]] - [[ظلم‌ستیزی در معارف و سیره نبوی]] - [[ظلم‌ستیزی در معارف و سیره فاطمی]] - [[ظلم‌ستیزی در معارف و سیره علوی]] - [[ظلم‌ستیزی در معارف و سیره حسینی]] - [[ظلم‌ستیزی در معارف و سیره سجادی]] - [[ظلم‌ستیزی در فقه سیاسی]] - [[ظلم‌ستیزی در معارف مهدویت]] - [[ظلم‌ستیزی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] - [[ظلم‌ستیزی از دیدگاه اهل سنت]] - [[ظلم‌ستیزی در حدیث]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
'''ظلم‌ستیزی''' یکی از عوامل پویایی [[جامعه]] و از اصلی‌ترین کلیدهای تأمین امنیت در [[مکتب]] [[اسلامی]] محسوب میشود. [[آیات قرآن کریم]] به‌صراحت بر [[ضرورت]] به‌کارگیری روش حق‌طلبی و [[ظلم ستیزی]] در [[اصلاح]] [[مفاسد]] تأکید دارد و این [[مبارزه]] [[هدف از بعثت انبیا]] و [[پیامبر خاتم]] {{صل}} بوده است. [[مبارزه با ظلم]] [[وظیفه]] تمام [[مردم]] نیز محسوب میشود بلکه [[پیامبران]]، جز با کمک و [[همراهی]] مردم قادر به مبارزه با ظلم نخواهند بود. | |||
== مقدمه == | |||
یکی از بزرگ‌ترین عوامل انحطاط جوامع بشری این است که طرز [[تفکر]] افراد و [[جامعه]] در مورد [[مبارزه]] و [[مقابله با ظلم]] و [[ستم]] و طرز [[تصور]] آنها در مورد [[عدالت]] و [[عدالت‌خواهی]] بمیرد. در این صورت [[جامعه]] [[تسلیم]] میشود و [[ظلم و ستم]] را می‌پذیرد و لذا اشرار (بدترین افراد) بر [[جامعه]] مسلط می‌گردند. [[امام علی]] {{ع}} در بخشی از سخنان خویش، بی‌تفاوتی آگاهان و ترک [[امر به معروف و نهی از منکر]] را [[دلیل]] اصلی [[سقوط]] [[تمدن‌ها]] و [[جوامع]] بشری می‌داند: "[[امر به معروف و نهی از منکر]] را رها مکنید که در آن صورت پلیدان بر شما [[حکومت]] خواهند کرد"<ref>{{متن حدیث|لَا تَتْرُکوا الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْی عَنِ الْمُنْکرِ فَیوَلَّی عَلَیکمْ شِرَارُکمْ}}؛ شیعه، شیخ حر عاملی، طهران، المکتبة الاسلامیة، بی تا، ج۱۱، ابواب امر به معروف و نهی از منکر</ref>. نه‌تنها ترک [[ظلم ستیزی]] و [[مرگ]] [[تفکر]] [[عدالت‌خواهی]] باعث [[سلطه]] اشرار و [[ستمگران]] بر [[جامعه]] می‌گردد، بلکه [[شریعت]] و [[دین]] ـ در واقع [[تفکر]] [[دینی]] و مذهبی ـ نیز قوام و پایه خویش و در نتیجه [[قدرت]] [[پویایی]] خود را از [[دست]] میدهد. [[امام علی]] {{ع}} در این [[ارتباط]] میفرماید: "قوام [[شريعت]] به [[امر به معروف]] و نهى از منكر و بر پاداشتن حدود [الهى] است"<ref>{{متن حدیث|قِوامُ الشَّريعَةِ الأمرُ بِالمَعروفِ، و النَّهيُ عَنِ المُنكَرِ، و إقامَةُ الحُدودِ}}؛ غررالحکم و دررالکم، ۶۸۱۷</ref>.<ref> [[محمد حسین جمشیدی|جمشیدی، محمد حسین]]، [[احیای اندیشه ظلم‌ستیزی دینی در تفکر سیاسی دینی امام خمینی (مقاله)|احیای اندیشه ظلم‌ستیزی دینی در تفکر سیاسی دینی امام خمینی]]، ص۳۲.</ref>. | |||
==[[ظلم‌ستیزی]] در | == ظلم‌ستیزی در [[قرآن کریم]] == | ||
== | {{اصلی|ظلم‌ستیزی در قرآن}} | ||
شاید بتوان گفت کلید اصلی [[تأمین امنیت]] در [[مکتب]] [[اسلامی]] [[مبارزه]] همه‌جانبه با [[ظلم]] است. [[آلوده]] شدن به ظلم، [[امنیت]] را از بین می‌برد. بنابراین برای [[برقراری امنیت]] باید با انواع و اقسام ظلم مبارزه کرد. [[خداوند متعال]]، فریاد توأم با [[اهانت]] را، فقط در مورد کسانی اجازه داده است که به آنها ظلمی شده باشد: {{متن قرآن|لَا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا}}<ref>«خداوند بانگ برداشتن به بدگویی را دوست نمی‌دارد مگر (از) کسی که بر او ستم رفته است و خداوند شنوایی داناست» سوره نساء، آیه ۱۴۸.</ref>.<ref>[[نجف لک‌زایی|لک‌زایی، نجف]]، [[اصول رهیافت امنیتی پیامبر در قرآن کریم (مقاله)|مقاله «اصول رهیافت امنیتی پیامبر در قرآن کریم»]]، [[سیره سیاسی پیامبر اعظم (کتاب)|سیره سیاسی پیامبر اعظم]] ص ۱۵۴.</ref> | |||
[[آیات قرآن کریم]] به‌صراحت بر [[ضرورت]] به‌کارگیری روش [[حق‌طلبی]] و [[ظلم ستیزی]] در [[اصلاح]] [[مفاسد]] تأکید دارند. [[دستور]] به [[مقاتله]] با [[ائمه کفر]] در همین راستا صادر شده است. سران [[کفر]] برخلاف همه [[موازین]] و تعهدات [[انسانی]] و [[حقوقی]] به پای [[مال]] کردن [[مصالح عمومی جامعه]] می‌‌پردازند و جز به مطامع [[پست]] خویش، به چیز دیگری نمی‌اندیشند. بی‌گمان در برخورد با چنین مفسدانی، تنها روش‌های [[خشونت]] آمیز مؤثر است و تا این موانع [[فساد]] از سرراه برداشته نشوند، [[امید]] به [[اصلاح]] این گونه افراد و [[جوامع]]، سرابی بیش نخواهد بود. از این رو، [[مأموریت]] مهم و خطیر همه [[پیامبران الهی]]، [[مبارزه با طواغیت]] زمان خود بوده است<ref>سوره طه، آیه ۲۴.</ref>. بی‌گمان، [[حرکت اصلاحی]] [[جامعه]] به سبب افرادی اندک و سودجو، نمی‌بایست متوقف شود و اگر این افراد مانعند، باید با آنان برخورد کرد و به همین جهت، با وجود آنکه [[خداوند]] درباره تعدیات [[فرعون]] به [[موسی]] {{ع}} [[امر]] نمود تا او را [[هدایت]] کند، وقتی [[موسی]] {{ع}} پیش رفت [[جامعه]] را با وجود [[فرعون]] متوقف دید، به [[مقابله با ظلم]] و طرد [[شرک]] [[فرعونی]] پرداخت<ref>نک: سوره اسراء، آیه۱۰۳.</ref>. | |||
گذشته از [[طواغیت]]، افراد و گروه‌هایی نیز که به [[دعوت اصلاحی]] پاسخ مثبت ندهند وبا آن از در [[ستیز]] و [[نبرد مسلحانه]] برخیزند، به تعبیر [[قرآن]] از [[مفسدان]] هستند و با آنان نیز باید برخورد [[قاطع]] و عملی کرد تا [[جامعه]] [[انسان‌ها]] از لوث وجودشان [[پاک]] گردد. [[دستور]] [[جهاد با کافران]] و [[منافقان]] که در صدد [[تخریب]] [[پایه‌های ایمانی]] و [[عقیدتی]] صحیح در جامعه‌اند و با [[حکومت دینی پیامبر]] درگیر می‌‌شوند(۷۲)، در همین راستا ارائه شده است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ}}<ref>«ای پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنان سخت بگیر و جایگاهشان دوزخ است و (این) پایانه، بد است» سوره توبه، آیه 73.</ref> و همچنین [[خداوند]] [[برتری]] [[کافران]] و [[طاغوت]] را بر [[مؤمنان]] مقرر نفرموده است<ref>سوره نساء، آیه۱۴۱.</ref>. از این رو، [[منتظر واقعی]] کسی است که به [[جامعه فاسد]] زمانه خویش [[دل]] نبندد و اگر [[انحراف]] و کژی ببیند، [[اعتراض]] کند و با [[پیروی]] از [[سیره]] مولا و [[محبوب]] خویش درصدد [[اصلاح]] آن برآید. {{متن قرآن|قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى}}<ref>«بگو: تنها شما را به (سخن) یگانه‌ای اندرز می‌دهم و آن اینکه: دو تن دو تن و تک تک برای خداوند قیام کنید سپس بیندیشید، در همنشین شما دیوانگی نیست؛ او برای شما جز بیم‌دهنده‌ای پیش از (رسیدن) عذابی سخت نیست» سوره سبأ، آیه 46.</ref>. استاد [[شهید مطهری]] در این باره میفرماید: [[ظهور مهدی موعود]] حلقه ای است از حلقات [[مبارزه]] [[اهل حق]] و [[اهل باطل]] که به [[پیروزی]] نهایی [[اهل حق]] منتهی میشود. سهیم بودن یک [[فرد]] در این [[سعادت]]، موقوف به این است که آن [[فرد]] عملاً در گروه [[اهل حق]] باشد. آیاتی که بدان‌ها در [[روایات]] استناد شده است، نشان میدهد که [[مهدی موعود]] {{ع}} [[مظهر]] نویدی است که به [[اهل]] [[ایمان]] و [[عمل صالح]] داده شده است؛ [[مظهر]] [[پیروزی]] نهایی [[اهل ایمان]] است<ref>قیام و انقلاب امام مهدی، ص۲۰</ref>.<ref> [[سید مهدی موسوی|موسوی، سید مهدی]]، [[تربیت سیاسی در پرتو انتظار (مقاله)|تربیت سیاسی در پرتو انتظار]]</ref> | |||
== ظلم‌ستیزی از [[اهداف بعثت انبیا]] == | |||
{{اصلی|ظلم‌ستیزی در سیره پیامبران}} | |||
[[مبارزه با ظلم]] و [[ستم]] [[هدف از بعثت انبیا]] بوده و از این رو [[سیره انبیا]] و [[اولیای الهی]] بوده و [[منطق]] تمام کسانی است که سر در گرو [[وحی الهی]] نهاده و [[توحید]] و [[سعادت]] را سرلوحه کار خود قرار داده بودند، بوده و لذا بنا به [[شهادت]] [[تاریخ]]، بسیاری از [[پیامبران]] و [[اولیای الهی]] در سایه این کار به شهادت رسیده و یا درد و رنج‌های بسیار را [[تحمل]] کرده‌اند: "[[پیغمبر]] هم [[شهید]] داد، [[انبیا]] هم همین طور. [[سیره انبیا]] بر این معنا بوده است، [[سیره]] بزرگان بر این معنا بوده است که معارضه می‌کردند با [[طاغوت]] ولو اینکه [[زمین]] بخورند، ولو اینکه کشته بشوند ولو کشته بدهند، [[ارزش]] دارد که [[انسان]] در مقابل [[ظلم]] بایستد، در مقابل [[ظالم]] بایستد و مشتش را گره کند و توی دهنش بزند و نگذارد این [[قدر]] ظلم زیاد بشود"<ref>صحیفه امام، ج۱۸، ص۲۶۹.</ref>.<ref>[[سید سجاد ایزدهی|ایزدهی، سید سجاد]]، [[فقه سیاسی امام خمینی (کتاب)|فقه سیاسی امام خمینی]]، ص ۱۳۲.</ref> | |||
== عدالت‌پروری و ظلم‌ستیزی در سیره نبوی == | |||
{{اصلی|ظلم‌ستیزی در معارف و سیره نبوی}} | |||
[[فطرت]] [[پاک]] همه [[انسان‌ها]] از [[ظلم و ستم]] بیزار است و [[مبارزه]] با [[ستمگران]] را لازم و ضروری می‌داند. به همین جهت [[عدالت‌گستری]] و ظلم‌ستیزی در سرلوحه [[دستورات]] و برنامه‌های [[پیامبران]] [[خدا]] قرار گرفته است. [[مسلمان]] نه تنها باید با [[ستمگران]] به [[مبارزه]] برخیزند، بلکه از هرگونه [[همکاری]] با آنان نیز باید خودداری نمایند. چنانچه [[رسول اکرم]] {{صل}} میفرماید: "کسی که به سوی ظالمی برود تا به او کمک کند در حالی که می‌داند او [[ظالم]] است، از [[اسلام]] خارج شده است"<ref>{{متن حدیث|مَنْ مَشَى إِلَى ظَالِمٍ لِيُعِينَهُ وَ هُوَ يَعْلَمُ أَنَّهُ ظَالِمٌ، فَقَدْ خَرَجَ مِنَ الْإِسْلَامِ}}؛ وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۱۸۲.</ref>. | |||
باید توجه داشت که تا [[حاکمیت]] گردن‌کشان و [[طاغوت‌ها]] بر جامعه‌ای باقی است امکان [[اجرای عدالت]] در آن [[جامعه]] وجود ندارد؛ زیرا این افراد برای جلب [[منافع]] [[نامشروع]] خود به هر صورت ممکن [[مانع]] [[گسترش عدالت]] در [[جامعه]] خواهند شد و در نتیجه، [[ظلم و ستم]] همچنان بر [[مردم]] [[مظلوم]] ادامه می‌یابد. لذا [[پیامبر اکرم|پیامبر اسلام]] {{صل}} در جهت [[اجرای عدالت]] در [[جامعه]] با [[ستمگران]] زمان خود به [[مبارزه]] برخاستند و به این طریق با از میان برداشتن این موانع موفق به [[اجرای عدالت]] شدند و بی‌گمان در هر جامعه‌ای که [[مصلحان]] آن درصدد برپائی [[عدالت]] هستند باید ابتدا موانع بر سر راه خود را از میان بردارند<ref>[[محمد تقی سبحانی|سبحانی، محمد تقی]] و [[رضا برنجکار|برنجکار، رضا]]، [[معارف و عقاید ۱ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ج۱، ص۲۴۵ - ۲۵۳.</ref>. | |||
== ظلم‌ستیزی [[وظیفه]] تمام [[مردم]] == | |||
جدا از پیامبران و اولیای الهی که سردمدار [[مبارزه با ظلم]] و ستم‌های فردی و [[اجتماعی]] و در حدّ کلان، [[حاکمان ظالم]] بودند، این [[وظیفه]] از سوی آنان به [[مردم]] نیز [[القا]] شده بلکه پیامبران، جز با کمک و [[همراهی]] مردم [[قادر]] به مبارزه با ظلم نخواهند بود. مبارزه با ظلم و [[فساد]] علاوه بر فرهیختگان [[جامعه]]، وظیفه مردم نیز بوده و این امر به عنوان تکلیفی بر آنان واجب است: "مسأله اساسی، [[عصیان]] و [[قیام]] همه مردم بر ضد ستمگرانی است که بدان‌ها [[ستم]] می‌کنند"<ref>صحیفه امام، ج۳، ص۳۷۲.</ref>.<ref>[[سید سجاد ایزدهی|ایزدهی، سید سجاد]]، [[فقه سیاسی امام خمینی (کتاب)|فقه سیاسی امام خمینی]]، ص ۱۳۲.</ref> | |||
== [[دلایل]] [[مبارزه با ظالم]] == | |||
به چند [[دلیل]] باید با [[منطق]] [[سلطه]] [[مبارزه]] کرد: | |||
# نخست بحث [[نفی سبیل]] است که بر اساس [[آیات قرآن]] [[خداوند]] هیچ [[برتری]] برای [[نظام]] [[کفر]] و [[سلطه]] قرار نداده<ref>{{متن قرآن|لَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا}}«هرگز خداوند برای کافران به زیان مؤمنان راهی نمی‌گشاید» سوره نساء، آیه ۱۴۱.</ref> و [[مسلمانان]] باید [[مبارزه]] کنند و [[تسلیم]] نشوند؛ زیرا در [[روایت]] است که [[اسلام]]، متعالی است و نظامی بالاتر از آن نباید وجود داشته باشد<ref>{{متن حدیث|الإسلام يعلو و لا يعلى عليه}}؛ من لا يحضره الفقيه، ج4، ص: 334.</ref>. قاعده مفصلی در [[فقه شیعه]] برای این مهم وجود دارد؛ به عنوان مثال در حوزه رفتارهای فردی گفته میشود در [[بلاد اسلامی]] ساختمان غیرمسلمانان نباید بلندتر از ساختمان [[مسلمانان]] باشد، یا [[زن]] [[مسلمان]] مجاز به [[ازدواج]] با مرد [[کافر]] نیست. در عرصه‌های [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] مهم‌ترین مصداق، آن است که آنها نباید [[تصمیم]] گیرنده و [[حاکم]] [[کشورهای اسلامی]] باشند یا قراردادی میان بلاد [[کفر]] و [[بلاد اسلام]] بسته شود که موجب [[سلطه]] غیرمسلمانان شود. یا اگر کشورهای [[کفر]] به [[کشورهای اسلامی]] حمله کردند باید [[مقاومت]] شود و این [[منطق]] [[مسلم]] [[فقه شیعه]] است و همه [[فقها]] پای آن ایستاده‌اند. از طرف دیگر چون [[عدالت]] [[منطق]] [[فقه شیعه]] است و هر چه با آن منافات داشته باشد، قابل [[پذیرش]] نیست؛ بنابراین، [[دین اسلام]] به ویژه [[فقه شیعه]] قواعدی دارد که بر [[ظلم ستیزی]] تاکید می‌کند و در این دایره حتی به غیرمسلمانان هم نظر دارد، یعنی نه [[انسان]] باید [[ظلم]] کند نه مورد [[ظلم]] قرار بگیرد. | |||
# حرمت [[پذیرش ظلم]]: در [[منطق]] [[فقه شیعه]] همان طور که انجام [[ظلم و ستم]]، [[حرام]] بوده و مورد [[نکوهش]] قرار می‌گیرد، [[پذیرش ظلم]] نیز به همان نسبت امری نکوهیده بوده و [[حرام]] محسوب میشود. این امر برآمده از [[وحی الهی]] و [[آیات شریفه قرآن]] است که میفرماید: {{متن قرآن|لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ}}<ref>«نه ستم می‌ورزید و نه بر شما ستم می‌رود» سوره بقره، آیه 279.</ref>.<ref> [[سید سجاد ایزدهی]]، [http://ijtihadnet.ir/%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%B8/].</ref>. | |||
== [[منتظران]] و [[مبارزه با ظلم]] == | |||
{{اصلی|ظلم‌ستیزی در معارف مهدویت}} | |||
یکی از [[وظایف]] و صفات و ویژگی‌‌ها و بایستههای [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] [[مردم]] و [[شیعیان]] و عمدۀ [[یاران]] و [[منتظران]] [[حضرت مهدی]]{{ع} در [[دوران غیبت کبری]]، [[مبارزه]] با [[ظلم و ستم]] و [[فساد]] و بر خورد فعال و جدی با [[منکرات کلان]] [[حکومتی]] که [[منکرات]] شان مخرب‌تر است و [[امر به معروف و نهی از منکر]] و داشتن روحیۀ [[اصلاح]] گری در سطح [[جامعه]] است چرا که در مرام [[انتظار]]، کجی‌ها و [[منکرات]]، موضوعی نامطلوب و [[ضد ارزش]] معرفی میشود. منتظران در برابر [[اصلاح]] دیگران و آحاد [[جامعۀ اسلامی]] [[احساس مسئولیت]] می‌کنند و با [[ترویج]] [[اخلاق]] و فضائلی مانند [[امر به معروف و نهی از منکر]]، عدم اشاعۀ [[فساد]] و [[گناه]]، [[عزت]] و [[سربلندی]]، گسترش [[فرهنگ اسلامی]] و [[ارزش‌های اخلاقی]]، در صدد مهیا کردن جامعه‌ای ایده‌آل و [[مهدوی]] هستند. کسانی که هم و غمشان ترقی و تعالی در مسائل انسانی و [[اخلاقی]] است. و دائماً [[مطیع]] [[اوامر و نواهی]] [[خداوند متعال]] و [[رسول اکرم]] {{صل}} و [[اهل بیت]] [[رسول]] خدایند و البته باید توجه داشت [[دعوت]] به [[امام حق]] از عظیم‌ترین [[معروف‌ها]] به شمار می‌آید. در [[روایت]] آمده است تمام نیکی‌ها و [[خوبی‌ها]] در [[امام حق]] جمع است کما اینکه تمام [[منکرات]] و [[بدی‌ها]] در [[امام باطل]] جمع است<ref>ر. ک: [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[وظایف منتظران در عصر غیبت (مقاله)|وظایف منتظران در عصر غیبت]]، ص ۶۷؛ [[حسن نجفی|نجفی، حسن]]، [[بررسی ابعاد رفتار اخلاقی در سبک زندگی زمینه‌ساز ظهور موعود (مقاله)|بررسی ابعاد رفتار اخلاقی در سبک زندگی زمینه‌ساز ظهور موعود]]، ص ۳۱ـ۳۲.</ref>. | |||
== گستره و مصداق‌های ظلم‌ستیزی == | |||
[[اسلام]] به دنبال [[اجرای عدالت]] و [[ستیز با ظلم]] در همه عرصه هاست. لذا [[جامعه اسلامی]] همه ریشه‌های [[ظلم]] و [[طغیان]] را باید نابود و قلع و قمع کند و خالی از همه مصداق‌های [[ظلم و جور]] باشد؛ نه تنها در [[جهان اسلام]]، بلکه در همه [[دنیا]]؛ نه [[ظلم اقتصادی]]، نه [[ظلم سیاسی]]؛ نه [[ظلم فرهنگی]] و نه هیچ‌گونه ستمی. این اصل بدین معناست که باید [[استثمار]]، [[اختلاف طبقاتی]]، [[تبعیض]]، [[نابرابری]]، [[زورگویی]]، [[گردن‌کلفتی]] و [[قلدری]] از [[جهان]] ریشه‌کن بشود<ref>ر. ک: در مکتب جمعه، ج ۲، ص ۲۰۰.</ref>. [[امام]] [[معصوم]] برای [[اجرای کامل عدالت]] با [[اطاعت]] و [[نصرت]] [[امت]] به دنبال امحای همه [[بدی‌ها]] و شقاوت‌های بشری در سطح فردی و [[اجتماعی]] است؛ البته نه به این معنا که همه [[انسان‌ها]] به [[فرشته]] یا [[انسان]] [[متقی]] تمام عیار تبدیل شوند، بلکه بدین معنا که در سطح [[جامعه]] دیگر [[ظلم]] نباشد و [[ظالم]] مجال اجرای برنامه‌های ظالمانه خود را نیابد<ref>ر. ک: ولایت و حکومت، ص ۳۰۵.</ref>. [[حکومت امام عادل]] و [[همراهی]] [[امت]] او با برنامه [[عدالت محور]] او، [[بشریت]] را از زیر بارهای [[ظلم و ستم]] [[نجات]] خواهد داد؛ همان چیزی که همه [[پیغمبران]] برای آن تلاش کرده‌اند و همان چیزی که [[پیغمبر اسلام]] و [[قرآن کریم]]، [[وعده]] آن‌را به [[مردم]] داده است: {{متن قرآن|وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ}}<ref>«و بار (تکلیف)های گران و بندهایی را که بر آنها (بسته) بود از آنان برمی‌دارد» سوره اعراف، آیه ۱۵۷.</ref>.<ref>ر. ک: بیانات آیت الله خامنه ای در دیدار جمعی از بسیجیان، ۳/۹/۱۳۷۸.</ref>. | |||
از جمله مهم ترین مصداق‌های ظلم‌ستیزی در اسلام را می توان در موارد ذیل بررسی کرد: | |||
# '''[[مبارزه با ظلم فکری]]''': | |||
## [[مبارزه با انحراف عقیدتی]] (مانند: [[مبارزه با بدعت]]، [[مبارزه با خرافه]]، [[مبارزه با غلو]]) | |||
# '''[[مبارزه با ظلم فرهنگی]]''' (ظلم‌ستیزی در [[امور فرهنگی]] تا تحقق [[عدالت فرهنگی]]): | |||
## [[مبارزه با تعصب]] | |||
## [[مبارزه با فرهنگ جاهلی]] | |||
## [[مبارزه با نژادپرستی]] ([[مبارزه با تبعیض نژادی]]) | |||
# '''[[مبارزه با ظلم اقتصادی]]''' (ظلم‌ستیزی در [[امور اقتصادی]] تا تحقق [[عدالت اقتصادی]]): | |||
## [[مبارزه با فقر]] | |||
## [[مبارزه با تبعیض اقتصادی]] | |||
# '''[[مبارزه با ظلم سیاسی]]''' (ظلم‌ستیزی در [[امور سیاسی]] تا تحقق [[عدالت سیاسی]]) | |||
## [[مبارزه با تبعیض سیاسی]] | |||
## [[مبارزه با حاکم جائر]] | |||
## [[مبارزه با طاغوت]] | |||
## [[مبارزه با استکبار]] | |||
# '''[[مبارزه با ظلم قضایی]]''' (ظلم‌ستیزی در [[امور قضایی]] تا تحقق [[عدالت قضایی]]) | |||
# '''[[مبارزه با ظلم اداری]]''' (ظلم‌ستیزی در [[امور اداری]] تا تحقق [[عدالت اداری]]) | |||
== مؤلفه‌های ظلم‌ستیزی == | |||
=== مؤلفه‌های فردی === | |||
# [[خداجویی]] | |||
# [[غفلت‌زدایی]] | |||
# [[پناه بردن به خدا]] | |||
# [[یاری‌طلبیدن از خدا]] | |||
# [[اندیشه‌ورزی]] | |||
# [[توکل]] | |||
# [[توبه]] و [[اعتذار]] | |||
# [[عینیت‌بخشی به آموزه‌ها]] | |||
=== مؤلفه‌های اجتماعی === | |||
# [[محکومیت توجیه‌گران مظالم]] | |||
# [[عدم پیروی از ستمگران]] | |||
# [[اعلام برائت از ستمگران]] | |||
# [[هجرت]] | |||
# [[یاری‌رسانی به مظلومان]] | |||
# [[دعا]] و [[دلسوزی برای هدایت‌یابی ظالم]] | |||
# [[دستگیری از بیچارگان]] | |||
# [[برخورد عتاب‌آمیز]] | |||
# [[امر به معروف و نهی از منکر]] | |||
# [[سنن خداوندی]] و [[سرنوشت تجاوزپیشه‌گان]] | |||
== موانع ظلم‌ستیزی == | |||
=== عوامل مستقیم === | |||
# نبود الگوی مناسب و [[رهبری]] | |||
# جلوگیری کردن از [[دعوت انبیاء]] در مسیر [[هدایت]] [[مردم]] | |||
# نداشتن برنامه راهبردی | |||
# ایجاد [[جامعه طبقاتی]] | |||
# [[ترس]] | |||
# [[کبر]] و [[خود بزرگ بینی]] | |||
=== عوامل غیر مستقیم === | |||
# [[ضعف]] و [[ناتوانی]] | |||
# [[خودبرتربینی]] [[اقتصادی]] و [[تمکن مالی]] | |||
# [[فساد]] و [[اخلال گری]] | |||
# [[کم گذاشتن حق دیگران]] | |||
# [[سستی]] [[حکومت‌ها]] در [[اجرای عدالت]] و [[مبارزه با ظلم]] | |||
== راهکارها و ابزارهای ظلم‌ستیزی == | |||
# [[عدم مسامحه با ظالم]] | |||
# [[مقاومت در برابر ظالم]] | |||
# [[شکستن ابهت ظالم]] | |||
# [[انتقاد از ظالم]] با استفاده از منطق و استدلال | |||
# [[محکوم سازی ظالم]] | |||
# [[ممنوعیت کمک به ظالم]] | |||
# [[دفاع از مظلوم]] | |||
# [[ایجاد وحدت و انسجام اجتماعی]] | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{مدخل وابسته}} | |||
* [[ظلم زدائی]] | |||
* [[ظلم]] | |||
* [[امر به معروف و نهی از منکر]] | |||
* [[اعتراض]] | * [[اعتراض]] | ||
* [[استکبارستیزی]] | |||
* [[ظلم‌پذیری]] ([[سکوت بر ظلم]]) | |||
* [[ظلم‌ناپذیری]] ([[اباء الضیم]]) | * [[ظلم‌ناپذیری]] ([[اباء الضیم]]) | ||
* [[دفاع از مظلوم]] | |||
* [[کفر به طاغوت]] | * [[کفر به طاغوت]] | ||
* [[مبارزه با حکومت جور]] | |||
* [[مبارزه با طاغوت]] | * [[مبارزه با طاغوت]] | ||
* [[قیام مسالمت‌آمیز]] | * [[قیام مسالمت‌آمیز]] | ||
* [[قیام مسلحانه]] | * [[قیام مسلحانه]] ([[نبرد مسلحانه]]) | ||
* [[مظالم]] | * [[مظالم]] | ||
* [[مظالم عباد]] | * [[مظالم عباد]] | ||
| خط ۳۰: | خط ۱۳۲: | ||
* [[عدالت]] ([[عدل]]) | * [[عدالت]] ([[عدل]]) | ||
* [[عدالت‌خواهی]] | * [[عدالت‌خواهی]] | ||
* [[عزت‌طلبی]] | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
==منابع== | == منابع == | ||
# [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[تربیت سیاسی در پرتو انتظار (مقاله)|'''تربیت سیاسی در پرتو انتظار''']] | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1100564.jpg|22px]] [[ احیای اندیشه ظلم‌ستیزی دینی در تفکر سیاسی دینی امام خمینی (مقاله)|'''احیای اندیشه ظلم‌ستیزی دینی در تفکر سیاسی دینی امام خمینی''']] | # [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[سید مهدی موسوی|موسوی، سید مهدی]]، [[تربیت سیاسی در پرتو انتظار (مقاله)|'''تربیت سیاسی در پرتو انتظار''']] | ||
# [[پرونده:1100564.jpg|22px]] [[محمد حسین جمشیدی|جمشیدی، محمد حسین]]، [[احیای اندیشه ظلم‌ستیزی دینی در تفکر سیاسی دینی امام خمینی (مقاله)|'''احیای اندیشه ظلم‌ستیزی دینی در تفکر سیاسی دینی امام خمینی''']] | |||
# [[پرونده:Mobaleghan.jpg|22px]] [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[وظایف منتظران در عصر غیبت (مقاله)|'''وظایف منتظران در عصر غیبت''']] | |||
# [[پرونده:Mar.jpg|22px]] [[حسن نجفی|نجفی، حسن]]، [[بررسی ابعاد رفتار اخلاقی در سبک زندگی زمینه‌ساز ظهور موعود (مقاله)|'''بررسی ابعاد رفتار اخلاقی در سبک زندگی زمینه‌ساز ظهور موعود''']] | |||
# [[پرونده:1100677.jpg|22px]] [[سید سجاد ایزدهی|ایزدهی، سید سجاد]]، [[فقه سیاسی امام خمینی (کتاب)|'''فقه سیاسی امام خمینی''']] | |||
# [[پرونده:8989.jpg|22px]] [[محمد تقی سبحانی|سبحانی، محمد تقی]] و [[رضا برنجکار|برنجکار، رضا]]، [[معارف و عقاید ۱ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۱''']] | |||
# [[پرونده: 1100627.jpg|22px]] [[نجف لک‌زایی|لک‌زایی، نجف]]، [[اصول رهیافت امنیتی پیامبر در قرآن کریم (مقاله)|مقاله «اصول رهیافت امنیتی پیامبر در قرآن کریم»]]، [[سیره سیاسی پیامبر اعظم (کتاب)|'''سیره سیاسی پیامبر اعظم''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:ظلم]] | ||
[[رده: | [[رده:مبارزه]] | ||
{{عدالت}} | |||