جهاد با اهل بغی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''[[بغی]]''' به معنای [[تجاوز از حد]]، [[ظلم]] و تعدّی است، چه بر ضدّ شخص یا [[حکومت]] و [[والی]].<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۹۰.</ref>

==مقدمه==

*آنچه در [[فرهنگ دینی]] و در بعد [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] مطرح است، [[بغی]] عبارت است از [[شورش]] و [[نافرمانی]] کسی یا گروهی نسبت به [[حکومت قانونی]] و [[حکومت شرعی|شرعی]] به قصد ایجاد [[آشوب]] و به‌هم زدن اوضاع و [[امنیّت]]. این [[فتنه]] در زمان [[حکومت]] [[امام علی|علی]]{{ع}} پیش‌آمد و [[پیمان]] شکنان [[بصره]] ([[ناکثین]]) و تجاوزکاران [[شام]] ([[قاسطین]]) و [[خوارج نهروان]] ([[مارقین]]) بر ضدّ [[حکومت مشروع]] [[امام علی|امیر مؤمنان]]{{ع}} شوریدند و با این [[بغی]]، [[تکلیف]] [[مبارزه]] با آنان و [[سرکوب]] [[شورشیان]] [[فتنه‌گر]] پیش‌آمد و [[حضرت امیر]] در سه [[جنگ]]، با [[فتنه‌انگیزان]] داخلی جنگید. مستمسک [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} در [[جنگیدن]] با آنان، آیۀ [[قرآن]] بود که [[فرمان]] می‌دهد بر ضدّ گروهی که بر گروه دیگر [[ستم]] کند و [[اهل بغی]] باشد بجنگید تا به [[حکم خدا]] گردن بنهند و تابع [[حق]] گردد: {{متن قرآن|وَإِن طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا فَإِن بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الأُخْرَى فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّى تَفِيءَ إِلَى أَمْرِ اللَّهِ...}}<ref>حجرات، آیۀ ۹</ref> این نوع [[جهاد]] با کسانی که به ظاهر مسلمانند، امّا با [[حکومت حق]] و [[امام]] [[معصوم]] درمی‌افتند، جهادی است دشوار و [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} به آن [[حضرت]] فرموده بود که من بر اساس تنزیل جنگیدم و تو بر اساس [[تأویل]] می‌جنگی. آنکه با [[امام علی|علی بن ابی طالب]]{{ع}} بجنگد، [[کافر]]، [[یاغی]]، خارج از [[دین]] و [[مخالف]] [[پیامبر]] است و خونش هدر و [[جنگ]] با او [[واجب]] است. این مضمون [[احادیث]] فراوانی است که از [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}} [[نقل]] شده است<ref>ر. ک: بحار الأنوار، ج ۳۲ ص ۳۱۹(باب حکم من حارب علیا امیر المؤمنین)، نیز بحث مبسوط فقهی آن از سوی علامه مجلسی، همان، ص ۳۲۷ تا ۳۴۲</ref>، از جمله این [[حدیث]]: {{عربی|قوم یقاتلون علیّا و هو علی الحقّ و هم علی الباطل، یکون فی حقّ اللّه جهادهم:..}}<ref>بحار الأنوار، ج ۳۲ ص ۳۰۵</ref> به فرمودۀ [[امام باقر]]{{ع}}: {{عربی|القتال قتالان: قتال الفئة الکافرة حتّی یسلموا، و قتال الفئة الباغیة حتّی یفیؤوا}}<ref>«دو گونه جنگ است، یکی جنگ با گروه کافر تا مسلمان شوند، دیگری جنگ با گروه بغی و تجاوزکار، تا از طغیان خویش برگردند و تسلیم شوند». بحار الأنوار، ج ۳۲ ص ۳۰۵</ref>، از نظر [[فقهی]] نیز با گروه [[اهل بغی]]، اگر تشکیلات و [[سازماندهی]] داشته باشد باید جنگید و فراریانشان را باید تعقیب کرد و بر مجروحانشان هم تاخت و اسیرانشان را هم باید گشت، مگر آنکه [[عقبه]] و [[سازماندهی]] و تشکیلاتی نداشته باشند که دوباره جمع شوند و دست به [[شورش]] بزنند.<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۱ باب ۲۴ تا باب ۲۷</ref> کاری که [[امام علی|امیر المؤمنین]] در آن سه [[جنگ]] انجام داد، [[حجت]] برای دیگران است و [[تکلیف]] جهاد با اهل بغی را روشن می‌سازد.<ref>در این زمینه ر. ک: "انقلاب تکاملی اسلام" جلال الدین فارسی، بحث مبسوط "جهاد داخلی بر ضدّ تجاوزکاران" ص ۶۸۹ به بعد</ref> [[نبرد]] آن [[حضرت]] با [[متجاوزان]] داخلی و شیوۀ عمل آن [[حضرت]]، هدف‌های زیر را تعقیب می‌کرد:

# [[اثبات]] [[مشروعیت]] تصدّی خلافتش.

# [[جهاد]] بر ضدّ تجاوزکاران داخلی وظیفۀ هرمسلمان است و او [[پرچمدار]] و [[رهبر]] آن است و این [[رهبری]] از مختصّات [[امامت]] و [[رهبری]] مذهبی است.<ref>انقلاب تکاملی اسلام، چاپ اول، ص ۷۰۴</ref>  

[[فرهنگ]] [[نبرد]] با [[اهل بغی]] و گروه تجاوزکار، با [[الهام]] از کلمات [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]]، جا افتاده بود و در [[جنگ صفین]]، وقتی [[عمار یاسر]] به [[شهادت]] رسید، [[مسلمانان]] که شنیده بودند [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] دربارۀ او فرموده بود {{عربی|"تقتله الفئة الباغیة"}}<ref>الأصابه، ج 4 ص 472(حدیث متواتر است، به نقل ۲۷ نفر از صحابه. موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۶ ص ۱۳۱)</ref> (گروه تجاوزکار او را می‌کشند) بر ایشان [[یقین]] شد که گروه [[شامیان]]، [[اهل]] بغی‌اند و [[نبرد]] با آنان [[حق]] و [[واجب]] است. در [[منابع حدیثی]] دیدگاه‌های کسانی همچون [[ابو ایوب انصاری]]، [[ابو سعید خدری]]، [[حذیفه]]، [[عبد]] اللّه بن [[عمر]]، [[عمار یاسر]]، [[ام سلمه]]، [[پیشوایان]] [[اهل سنت]] آمده که [[نبرد]] [[امام علی]]{{ع}} را با آن گروه، [[نبرد]] با [[اهل بغی]] دانسته و [[امام علی|علی]]{{ع}} را در آن [[نبردها]] برحق شمرده‌اند.<ref>ر. ک: موسوعة الإمام علی بن ابی طالب، ج ۵ ص ۵۳</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۹۰.</ref>

== جستارهای وابسته ==