اطاعت خدا: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
}}</onlyinclude> | }}</onlyinclude> | ||
{{ویرایش غیرنهایی}} | {{ویرایش غیرنهایی}} | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
|نام مدخل = | |||
|لغت = | |||
|قرآن = دارد | |||
|نهج البلاغه = | |||
|حدیث = | |||
|روایات = | |||
|معارف دعا و زیارات = | |||
|تاریخ اسلامی = | |||
|کلام اسلامی = | |||
|عرفان اسلامی = | |||
|سیره پیامبر خاتم = | |||
|معارف و سیره علوی = | |||
|معارف و سیره حسنی = | |||
|معارف و سیره حسینی = | |||
|معارف و سیره رضوی =دارد | |||
|معارف مهدویت = | |||
|اخلاق اسلامی = | |||
}} | |||
==مفهومشناسی | ==مفهومشناسی اطاعت== | ||
[[اطاعت]] از ریشه «ط ـ و ـ ع» به معنای | [[اطاعت]] از ریشه «ط ـ و ـ ع» به معنای فرمان بردن<ref>مقاییساللغه، ج۳، ص۴۳۱؛ المصباح، ج۲، ص۳۸۰؛ مفردات الفاظ قرآن کریم واژه «طوع».</ref> همراه با [[خضوع]] و رغبت<ref>مفردات، ص۵۲۹؛ التحقیق، ج۷، ص۱۳۸.</ref> و [[اختیار]] است<ref>ر.ک: حیدری اصفهانی، اطـاعت از خاتم پیامبران در قرآن کریم.</ref>.<ref>ر.ک: جعفر پیشه، مصطفی، دائرة المعارف قرآن ج ۳ ص ۵۲۷.</ref>. به همین جهت گفته شده [[اطاعت]] یعنی انجام کاری بدون [[اجبار]]، موافق اراده و خواست شخص دیگری که مقام بالاتری دارد<ref>رسائل سید مرتضی (مجموعه دوم) ۲۷۵ ـ ۲۷۶ رساله حدود و حقائق.</ref>.<ref>موسوعة الفقهیة المیسرة ج ۴ ص ۱۱.</ref> | ||
==[[ | ==اقسام == | ||
# [[حکم عقل]]: | در یک تقسیم، اطاعت از خداوند به دو صورت است: | ||
* [[اطاعت تکوینی]]: [[فرمانبرداری]] همه موجودات اعم از جاندار و بیجان، [[عاقل]] و غیر [[عاقل]] از روی میل و رغبت از [[خداوند]]، چنانچه در [[قرآن]] میفرماید: {{متن قرآن|وَ لَهُ أَسْلَمَ مَن فىِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعًا وَ كَرْهًا}}<ref>«آيا جز دين خداوند را باز مى جويند با آنكه آنان كه در آسمانها و زمينند خواه ناخواه گردن نهاده فرمان اويند و به سوى او بازگردانده مى شوند»؛ سوره آل عمران، آیه ۸۳.</ref>. | |||
* [[اطاعت تشریعی]]: [[فرمانبرداری]] ارادی از [[حکم]] و [[قانون]] شخصی که برخوردار از [[حق تشریع]] باشد که [[بالاصاله]] [[خداوند]] چنین حقی دارد که علاوه بر [[حکم عقل]] در [[قرآن]] هم بر آن تأکید شده است: {{متن قرآن|قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ}}<ref>«بگو از خداوند و پیامبر فرمان برید» سوره آلعمران، آیات ۳۲ و ۱۳۲؛ سوره نساء، آیه ۵۹؛ سوره مائده آیه ۹۲.</ref>.<ref>ر.ک: جعفر پیشه، مصطفی، دائرة المعارف قرآن ج ۳، ۵۲۸ ـ ۵۳۰.</ref> | |||
در تقسیم دیگر، [[اطاعت]] به اطاعت حقیقی و اطاعت حکمی تقسیم شده است: اطاعت حقیقی، اطاعت در مقابل امری است که صدور آن از [[خداوند]] ثابت شده است، ولی اطاعت حکمی، انجام کاری است که به جهت احتمال صدور امر صورت گرفته است<ref>فرائد الأصول، ج۲، ص۱۵۶ و نهایة الأفکار ج۲ ص۲۸۰.</ref>.<ref>موسوعة الفقهیة المیسرة، ج۴، ص۱۲.</ref> | |||
==ادله لزوم اطاعت از خداوند== | |||
# [[حکم عقل]]: اطاعت از خداوند به [[حکم عقل]] [[واجب]] است، برای توضیح این مطلب سه بیان مطرح شده است: | |||
##بیان اول: [[خداوند]] [[خالق]] و مالک همه موجودات از جمله [[انسان]] است و به همین [[دلیل]] [[حق]] [[امر و نهی]] و [[اطاعت]] شدن بر مخلوق خود دارد. | ##بیان اول: [[خداوند]] [[خالق]] و مالک همه موجودات از جمله [[انسان]] است و به همین [[دلیل]] [[حق]] [[امر و نهی]] و [[اطاعت]] شدن بر مخلوق خود دارد. | ||
##بیان دوم: از آنجا که [[خداوند]] [[رازق]] و منعِم است و شکرِ هر منعمی [[واجب]] است، [[شکر]] نعمتی که متناسب با [[رزق]] و [[آفرینش]] است | ##بیان دوم: از آنجا که [[خداوند]] [[رازق]] و منعِم است و شکرِ هر منعمی [[واجب]] است، [[شکر]] نعمتی که متناسب با [[رزق]] و [[آفرینش]] است اطاعت از خداوند است. | ||
##بیان سوم: همان گونه که بر اساس ارادۀ تکوینیِ [[خداوند]] در هستی، هر آنچه بخواهد بدون مخالفتی محقق میشود، بر اساس [[اراده تشریعی]] [[خداوند]] ([[قانون الهی]]) نیز بدون تردید، باید از [[دستورات]] [[خداوند]] بدون چون و چرا [[اطاعت]] کرد<ref>ر.ک: هاشمی شاهرودی، سید محمود، بحوث فی علم الأصول، ج۴، ص۲۹؛ درس خارج اصول فقه اسلام آیت الله اراکی، جلسه دوم، سالتحصیلی ۱۳۹۹ ـ ۱۴۰۰؛ اسلامی، رضا، حق الطاعة، ص۶۲ ـ ۶۸.</ref>. بر این اساس نزد [[فقها]] و اصولیون مشهور است که [[حاکم]] به [[وجوب]] | ##بیان سوم: همان گونه که بر اساس ارادۀ تکوینیِ [[خداوند]] در هستی، هر آنچه بخواهد بدون مخالفتی محقق میشود، بر اساس [[اراده تشریعی]] [[خداوند]] ([[قانون الهی]]) نیز بدون تردید، باید از [[دستورات]] [[خداوند]] بدون چون و چرا [[اطاعت]] کرد<ref>ر.ک: هاشمی شاهرودی، سید محمود، بحوث فی علم الأصول، ج۴، ص۲۹؛ درس خارج اصول فقه اسلام آیت الله اراکی، جلسه دوم، سالتحصیلی ۱۳۹۹ ـ ۱۴۰۰؛ اسلامی، رضا، حق الطاعة، ص۶۲ ـ ۶۸.</ref>. بر این اساس نزد [[فقها]] و اصولیون مشهور است که [[حاکم]] به [[وجوب]] اطاعت از خداوند، [[عقل]] است و اگر در [[قرآن]] و [[روایات]] [[امر]] به اطاعت از خداوند شده است [[ارشاد]] و تأکید [[حکم عقل]] است<ref>فرائد الأصول، ج۱، ص۴۶۶.</ref>.<ref>موسوعة الفقهیة المیسرة، ج۴، ص۱۲.</ref> | ||
# | # دلیل قرآنی: در [[آیات]] بسیاری از [[قرآن]] به اطاعت از خداوند توصیه شده است از جمله: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَلَا تُبْطِلُوا أَعْمَالَكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند فرمانبرداری کنید و از پیامبر فرمان برید و کردارهایتان را تباه نگردانید» سوره محمد، آیه ۳۳.</ref>.<ref>موسوعة الفقهیة المیسرة، ج ۴ ص ۱۲؛ اراکی، محسن، فقه نظام سیاسی اسلام، ج۱.</ref> | ||
# | # دلیل روایی: [[جابر]] از [[امام باقر]]{{ع}} [[روایت]] کرده که [[حضرت]] فرمودند: «ای [[جابر]] کسی که ادعای [[تشیع]] میکند میپندارد همین که بگوید من [[اهل بیت]] را دوست دارم [[کفایت]] میکند، به [[خدا]] قسم [[شیعه]] ما نیست مگر کسی که [[تقوای الهی]] داشته باشد و از او [[اطاعت]] کند... تا اینکه فرمودند: بین [[خداوند]] و بین هیچ کسی [[قرابت]] و نزدیکی نیست دوستدارترین [[بندگان]] نسبت به [[خداوند عزوجل]] [[باتقواترین]] آنها و عاملترین آنها به [[طاعت]] [[خداوند]] است. ای [[جابر]] به [[خدا]] قسم کسی به [[خداوند]] نزدیک نمیشود مگر با [[طاعت]] و [[برائت]] از [[آتش جهنم]] معنا ندارد و کسی بر [[خداوند]] حجتی ندارد. کسی که [[فرمانبردار]] [[خداوند]] باشد ولی ماست و کسی که از [[اطاعت خداوند]] سر باز زند، [[دشمن]] ماست و [[ولایت]] ما نمیرسد مگر با عمل و [[ورع]]»<ref>{{متن حدیث|یا جابر، أیکتفی من ینتحل التشیع أن یقول بحبنا أهل البیت؟! فوالله ما شیعتنا إلا من اتقی الله وأطاعه ـ إلی أن قال: ـ لیس بین الله وبین أحد قرابة، أحب العباد إلی الله عز وجل [وأکرمهم علیه] أتقاهم وأعملهم بطاعته. یا جابر، والله ما یتقرب إلی الله تبارک وتعالی إلا بالطاعة، وما معنا براءة من النار، ولا علی الله لأحد من حجة، من کان لله مطیعا فهو لنا ولی، ومن کان لله عاصیا فهو لنا عدو، وما تنال ولایتنا إلا بالعمل والورع}}؛ اصول کافی ج ۲ ص ۷۴؛ باب الطاعة و التقوی، حدیث ۳.</ref>.<ref>موسوعة الفقهیة المیسرة، ج ۴، ص ۱۲.</ref> | ||
==قلمرو | ==قلمرو اطاعت از خدا== | ||
بر اساس نگرش [[توحیدی]]، [[حق اطاعت]] بالأصاله، ویژه [[خداوند متعال]] است،<ref>ر.ک: جعفر پیشه، مصطفی، دائرة المعارف قرآن ج ۳ ص ۵۳۰؛ درس خارج اصول فقه اسلام، آیت الله اراکی، جلسه اول، سالتحصیلی ۱۳۹۹ ـ ۱۴۰۰.</ref> از این رو قلمرو | بر اساس نگرش [[توحیدی]]، [[حق اطاعت]] بالأصاله، ویژه [[خداوند متعال]] است،<ref>ر.ک: جعفر پیشه، مصطفی، دائرة المعارف قرآن ج ۳ ص ۵۳۰؛ درس خارج اصول فقه اسلام، آیت الله اراکی، جلسه اول، سالتحصیلی ۱۳۹۹ ـ ۱۴۰۰.</ref> از این رو قلمرو اطاعت از خداوند هیچ محدودیتی ندارد<ref>موسوعة الفقهیة المیسرة ج ۴ ص ۱۲.</ref> و [[اطاعت]] از [[حکم]] و [[فرمان]] غیر [[خداوند]]، هم اگر به [[فرمان]] و [[اذن الهی]] نباشد، به [[شرک]] منتهی میشود<ref>ر.ک: جعفر پیشه، مصطفی، دائرة المعارف قرآن ج ۳ ص۵۳۰.</ref>. {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ}} [[اقرار]] به [[توحید]] و انجام [[فرائض الهی]] در حلام و [[حرام]] و [[احکام]] است<ref>ر.ک: حیدری اصفهانی، اطاعت از خاتم پیامبران در قرآن کریم به نقل از تفسیر سورآبادی، ج ۳، ص ۱۶۹۰.</ref>. به عبارت دیگر اطاعت از خدا یعنی [[پیروی]] از احکامی که به عنوان [[وحی]] بر [[قلب]] [[پیامبر]] نازل شده و مورد [[حکم]] و خطاب تمام [[مؤمنین]] هستند و [[اطاعت از پیامبر خدا]] که توضیح و [[تفسیر]] [[وحی الهی]] است نیز به [[امر الهی]] است<ref>ر.ک: حسینی تهرانی، امامشناسی ج ۲، درس پانزدهم:</ref>. | ||
== | ==اطاعت از پیامبر و اولی الامر== | ||
اگر ثابت شود که [[پیامبری]] از جانب [[خدا]] آمده و هر آنچه میگوید به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از جانب [[خداوند]] است، [[عقل]] به همان ملاکی که [[حکم]] به [[لزوم]] | {{اصلی|اطاعت از پیامبر|اطاعت اولی الامر}} | ||
اگر ثابت شود که [[پیامبری]] از جانب [[خدا]] آمده و هر آنچه میگوید به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از جانب [[خداوند]] است، [[عقل]] به همان ملاکی که [[حکم]] به [[لزوم]] اطاعت از خداوند میکرد، [[اطاعت از پیامبر]] را هم لازم میداند<ref>موسوعة الفقهیة المیسرة، ج ۴، ص ۱۲.</ref>. | |||
در [[آیات]] فراوانی [[اطاعت از پیامبر اسلام]]{{صل}} در ردیف | در [[آیات]] فراوانی [[اطاعت از پیامبر اسلام]]{{صل}} در ردیف اطاعت از خدا، مطرح شده است؛ مانند: {{متن قرآن|قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ}}<ref>«بگو از خداوند و پیامبر فرمان برید» سوره آل عمران، آیه ۳۲.</ref>، {{متن قرآن|يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ أَطِيعُواْ اللَّهَ وَ أَطِيعُواْ الرَّسُولَ}}<ref>«اى مؤمنان، از خداوند فرمان بريد و از پيامبر»؛ سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>. با توجه به اینکه [[اطاعت از پیامبر]]{{صل}} به [[دستور خدا]] [[واجب]] شده، [[اطاعت]] از وی اطاعت از خدا محسوب میشود<ref>جامعالبیان، مج، ۴، ج۵، ص۲۴۲.</ref>. در شانزده [[آیه]]، اطاعت از خدا و [[رسول]] بدون تکرار کلمه «أطیعوا» آمده است که دلالت بر ملازمه بین اطاعت خدا و [[پیغمبر]] دارد، یعنی هیچ یک بدون دیگری فایده ندارد<ref>ر.ک: حیدری اصفهانی، اطاعت از خاتم پیامبران در قرآن کریم به نقل ازحسینی شاه عبدالعظیمی، تفسیر اثناعشری، ج ۲، ص ۲۴۲.</ref>، زیرا در [[قرآن]] میفرماید: {{متن قرآن|مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ}}<ref>«هر که از پیامبر فرمانبرداری کند بیگمان از خداوند فرمان برده است» سوره نساء، آیه ۸۰.</ref> و در [[آیه]] دیگر {{متن قرآن|وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا}}<ref>«آنچه پیامبر به شما میدهد بگیرید و از آنچه شما را از آن باز میدارد دست بکشید» سوره حشر، آیه ۷.</ref> تصریح شده همۀ آنچه به وسیله [[رسول خدا]] بیان شده به [[امر الهی]] است و باید بر اساس آن عمل کرد. همچنین بر اساس آیۀ {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>، [[اطاعت از اولی الأمر]]، عین [[اطاعت از رسول]] خداست و در نتیجه همانند اطاعت از خداوند است<ref>ر.ک: اراکی، محسن، فقه نظام سیاسی اسلام، ج۱؛ محمدی، رضا، امامشناسی، ص۲۱-۲۳.</ref>. | ||
== | ==حکم اطاعت از غیر خدا== | ||
در [[آیات قرآن]] از [[نافرمانی خدا]] و [[رسول]] [[نهی]] شده، چنانچه ملاک [[حقیقی]] [[ایمان]] | در [[آیات قرآن]] از [[نافرمانی خدا]] و [[رسول]] [[نهی]] شده، چنانچه ملاک [[حقیقی]] [[ایمان]] اطاعت از خدا و [[رسول]] است نه صرف [[اقرار]] به [[یگانگی خداوند]] و [[رسالت پیامبر]] و ملاک [[حقیقی]] [[کفر]] نیز [[نافرمانی]] از [[خدا]] و [[رسول]] اوست: {{متن قرآن|تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَارًا خَالِدًا فِيهَا وَلَهُ عَذَابٌ مُهِينٌ}}<ref>«اینها حدود خداوند است و آنان که از خداوند و رسول او فرمانبرداری کنند، (خداوند) آنها را به بوستانهایی درمیآورد که از بن آنها جویبارها روان است؛ در آنها جاودانند و این است رستگاری سترگ. و هر کس با خداوند و فرستاده او نافرمانی ورزد و از حدود او فراتر رود (خداوند) او را در آتشی در میآورد (که) جاودانه در آن است و او را عذابی خوارساز (در پیش) خواهد بود» سوره نساء، آیه ۱۳ ـ ۱۴</ref>. [[اطاعت]] از غیر [[خدا]] و [[رسول]] در [[قرآن]] از مصادیق [[شرک]] به حساب آمده است: {{متن قرآن|وَلَا تَأْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ وَإِنَّ الشَّيَاطِينَ لَيُوحُونَ إِلَى أَوْلِيَائِهِمْ لِيُجَادِلُوكُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ}}<ref>«و از چیزی که (در ذبح) نام خداوند بر آن برده نشده است نخورید؛ و آن به راستی نافرمانی (از خداوند) است و شیطانها بیگمان در یاران خویش میدمند که با شما چالش ورزند و اگر از آنان فرمانبرداری کنید به یقین مشرک خواهید بود» سوره انعام، آیه ۱۲۱.</ref> [[اطاعت]] اولیای [[شیاطین]] که همان [[کافران]] و مشرکانند، [[شرک به خدا]] به شمار آمده و مورد [[نهی]] و منع [[الهی]] قرار گرفته است<ref>ر.ک: اراکی، محسن، فقه نظام سیاسی اسلام، ج۱.</ref>. | ||
==آثار و نتایج | ==آثار و نتایج اطاعت از خدا== | ||
اطاعت از خدا و [[رسول]]، آثار و برکاتی را در پی دارد که به چند نمونه اشاره میشود: | |||
#بهرهمندی از [[رحمت الهی]]: {{متن قرآن|وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ}}<ref>«و از خداوند و فرستاده (او) پیروی کنید باشد که بر شما بخشایش آورند» سوره آل عمران، آیه ۱۳۲.</ref>. | #بهرهمندی از [[رحمت الهی]]: {{متن قرآن|وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ}}<ref>«و از خداوند و فرستاده (او) پیروی کنید باشد که بر شما بخشایش آورند» سوره آل عمران، آیه ۱۳۲.</ref>. | ||
#ورود به [[بهشت]]: {{متن قرآن|وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ}}<ref>«آنان که از خداوند و رسول او فرمانبرداری کنند، (خداوند) آنها را به بوستانهایی درمیآورد که از بن آنها جویبارها روان است» سوره نساء، آیه ۱۳.</ref>. ورود [[اهل]] [[طاعت]] به [[بهشت]] طبق قاعده [[عقلی]] [[وجوب]] [[وفا]] به [[وعده]] است که ترک آن [[ظلم]] محسوب میشود<ref>المیزان، ج۱۱، ص۳۵.</ref>. | #ورود به [[بهشت]]: {{متن قرآن|وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ}}<ref>«آنان که از خداوند و رسول او فرمانبرداری کنند، (خداوند) آنها را به بوستانهایی درمیآورد که از بن آنها جویبارها روان است» سوره نساء، آیه ۱۳.</ref>. ورود [[اهل]] [[طاعت]] به [[بهشت]] طبق قاعده [[عقلی]] [[وجوب]] [[وفا]] به [[وعده]] است که ترک آن [[ظلم]] محسوب میشود<ref>المیزان، ج۱۱، ص۳۵.</ref>. | ||
خط ۶۳: | خط ۷۷: | ||
در مقابل، پیامدهای [[سوء]] [[اطاعت]] نکردن از [[خدا]] و [[رسول]] و [[نافرمانی]] [[امر و نهی]] [[الهی]]، گریبانگیر [[فرد]] و [[جامعه]] عصیانگر میشود. [[وظیفه پیامبر]]{{صل}} تنها رساندن [[پیام الهی]] است<ref>جامع البیان، مج۱۴، ج۲۸، ص۱۵۸.</ref>: {{متن قرآن|وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَإِنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ}}<ref>«و از خداوند فرمان برید و از پیامبر فرمانبرداری کنید پس اگر پشت کنید بر عهده پیامبر ما، تنها پیامرسانی آشکار است» سوره تغابن، آیه ۱۲.</ref> و این [[انسان]] است که با [[عصیان]] [[فرمان خدا]] و [[رسول]]، گرفتار [[گمراهی]] آشکار خواهد شد<ref>جامع البیان، مج۱۲، ج۲۳، ص۱۶ـ۱۷.</ref>: {{متن قرآن|وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِينًا}}<ref>«هر کس از خدا و فرستادهاش نافرمانی کند به گمراهی آشکاری افتاده است» سوره احزاب، آیه ۳۶.</ref>.<ref>ر.ک: جعفرپیشه فرد، مصطفی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳، ص ۵۲۷ - ۵۳۵.</ref> | در مقابل، پیامدهای [[سوء]] [[اطاعت]] نکردن از [[خدا]] و [[رسول]] و [[نافرمانی]] [[امر و نهی]] [[الهی]]، گریبانگیر [[فرد]] و [[جامعه]] عصیانگر میشود. [[وظیفه پیامبر]]{{صل}} تنها رساندن [[پیام الهی]] است<ref>جامع البیان، مج۱۴، ج۲۸، ص۱۵۸.</ref>: {{متن قرآن|وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَإِنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ}}<ref>«و از خداوند فرمان برید و از پیامبر فرمانبرداری کنید پس اگر پشت کنید بر عهده پیامبر ما، تنها پیامرسانی آشکار است» سوره تغابن، آیه ۱۲.</ref> و این [[انسان]] است که با [[عصیان]] [[فرمان خدا]] و [[رسول]]، گرفتار [[گمراهی]] آشکار خواهد شد<ref>جامع البیان، مج۱۲، ج۲۳، ص۱۶ـ۱۷.</ref>: {{متن قرآن|وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِينًا}}<ref>«هر کس از خدا و فرستادهاش نافرمانی کند به گمراهی آشکاری افتاده است» سوره احزاب، آیه ۳۶.</ref>.<ref>ر.ک: جعفرپیشه فرد، مصطفی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳، ص ۵۲۷ - ۵۳۵.</ref> | ||
== | ==جستارهای وابسته== | ||
{{ستون-شروع|2}} | {{ستون-شروع|2}} | ||
* [[اطاعت]] | |||
* [[اطاعت تکوینی]] | |||
* [[اطاعت تشریعی]] | |||
* [[اطاعت از پیامبر]] | |||
* [[اطاعت از اولوالامر]] | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== | ==همچنین ببینید== | ||
{{فهرست اثر}} | {{فهرست اثر}} | ||
{{ستون-شروع|7}} | {{ستون-شروع|7}} | ||
خط ۱۱۵: | خط ۱۲۴: | ||
* [[اطاعت از اولی الامر]] | * [[اطاعت از اولی الامر]] | ||
* [[اطاعت از حاکم جائر]] | * [[اطاعت از حاکم جائر]] | ||
* | * اطاعت از خدا | ||
* [[اطاعت از رسول خدا]] | * [[اطاعت از رسول خدا]] | ||
* [[اطاعت از زوج]] | * [[اطاعت از زوج]] | ||
خط ۱۵۹: | خط ۱۶۸: | ||
* [[وجوب اطاعت امام]] | * [[وجوب اطاعت امام]] | ||
* [[وقت اطاعت]] | * [[وقت اطاعت]] | ||
{{پایان}} | |||
{{پایان}} | |||
==منابع== | |||
{{فهرست اثر}} | |||
{{ستون-شروع|2}} | |||
# [[پرونده:000064.jpg|22px]] [[حسین علی یوسفزاده|یوسفزاده، حسین علی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳''']]. | |||
# [[پرونده:000055.jpg|22px]] [[مصطفی جعفرپیشه فرد|جعفرپیشه فرد، مصطفی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳''']]. | |||
# [[پرونده:11123.jpg|22px]] [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|'''فقه نظام سیاسی اسلام ج۱''']]. | |||
# [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[درس خارج اصول فقه، حق الطاعه |'''درس خارج اصول فقه، حق الطاعه''']]. | |||
# [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[نادره حیدری اصفهانی|حیدری اصفهانی، نادره]]، [[علی شیخالاسلامی|شیخالاسلامی، علی]]، [[اطاعت از خاتم پیامبران در قرآن کریم (مقاله)|مقالۀ اطاعت از خاتم پیامبران در قرآن کریم]]، [[فصلنامه مطالعات قرآنی]]، تابستان ١٣٨٩ش. | |||
# [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[درس خارج اصول فقه، حق الطاعه |'''درس خارج اصول فقه، حق الطاعه''']]. | |||
#[[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[رضا اسلامی|اسلامی، رضا]]، [[حق الطاعه (کتاب)|'''حق الطاعه''']]، | |||
#[[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[تقریرات آیت الله هاشمی شاهرودی از شهید صدر در استدلال به حقالطاعه]] | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
[[رده:مدخل]] | [[رده:مدخل]] |