صدقه در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
اعطاهای صحیح و تام و واجد شرایط در [[راه خدا]]<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۱۶.</ref>، [[مالی]] که در [[راه خدا]] به [[فقرا]] عطا می‌شود<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۰، ص۱۹۶.</ref>. اصل آن "صدق" به معنای [[قوت]] در چیزی<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۳۳۹.</ref> و تام، صحیح و بر [[حق]] بودن<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۱۵.</ref> در مقابل [[کذب]]<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۵، ص۵۶.</ref>. | اعطاهای صحیح و تام و واجد شرایط در [[راه خدا]]<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۱۶.</ref>، [[مالی]] که در [[راه خدا]] به [[فقرا]] عطا می‌شود<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۰، ص۱۹۶.</ref>. اصل آن "صدق" به معنای [[قوت]] در چیزی<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۳۳۹.</ref> و تام، صحیح و بر [[حق]] بودن<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۱۵.</ref> در مقابل [[کذب]]<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۵، ص۵۶.</ref>. | ||
| خط ۲۱: | خط ۱۸: | ||
[[صدقه]] غیر واجب عبارت است از اعطای [[مال]] بدون [[محدودیت]] و قانونمندی [[شرعی]] که بر [[مؤمنان]] و [[اغنیا]] سفارش شده است: {{متن قرآن|وَفِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ}}<ref>«و در دارایی‌هایشان بخشی برای (مستمند) خواهنده و بی‌بهره بود» سوره ذاریات، آیه ۱۹.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۳۸۸-۳۸۹.</ref> | [[صدقه]] غیر واجب عبارت است از اعطای [[مال]] بدون [[محدودیت]] و قانونمندی [[شرعی]] که بر [[مؤمنان]] و [[اغنیا]] سفارش شده است: {{متن قرآن|وَفِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ}}<ref>«و در دارایی‌هایشان بخشی برای (مستمند) خواهنده و بی‌بهره بود» سوره ذاریات، آیه ۱۹.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۳۸۸-۳۸۹.</ref> | ||
==درآمد مالی حکومت اسلامی== | |||
[[صدقات]] و [[اوقاف جاریه]]، نوعی از [[درآمد مالی]]، برای [[حاکم اسلامی]] می‌باشد. این [[اموال]] برخلاف [[زکات]]، [[خراج]] و [[خمس]]، نصاب و حدّ معینی ندارند، بلکه منبعی عام و فراگیر است. هم چنانکه [[مصرف]] آن نیز اختصاص به مورد مشخصی نداشته و جهت رفع همه احتیاجات [[جامعه]]، می‌توان از آن استفاده کرد<ref>جامع الشتات، ج۴، ص۷۴.</ref>. ویژگی عمده این نوع [[ثروت]] آن است که افراد با [[اختیار]] و [[رضایت]] [[باطنی]] خود و با [[امید]] به [[پاداش اخروی]]، بخشی از اموالشان را به صورت [[صدقه]] یا [[وقف]]، در [[خدمت]] [[جامعه]] قرار می‌دهند؛ چنانکه [[علی]]{{ع}} [[موقوفات]] بسیاری را در [[طول عمر]] [[مبارک]] خویش، به ویژه در طول ۲۵ سال برکناری از [[خلافت]]، با کار و زحمت، برای [[جامعه]] از خود بر جای نهاد؛ از جمله [[چاه]] قنات "[[ینبع]]" و [[وقف]] آن برای [[زائران]] [[خانه خدا]] و رهگذران. [[وقف]] مساجدی مانند [[مسجد]] "الفتح" [[مدینه]]، مسجدی در کنار [[قبر]] [[حضرت]] [[حمزه]]، مسجدی در [[میقات]]، [[کوفه]] و [[بصره]]. همچنین درآمد سالانه [[موقوفات]] [[علی]]{{ع}} که بالغ بر [[چهل]] هزار [[دینار]] می‌شد، به [[مصرف]] بینوایان می‌رسید<ref>روضه کافی، ج۲، ص۱۸۱؛ فروع کافی، ج۵، ص۷۴؛ بحار الانوار، ج۴۱، ص۴۳؛ المناقب، ج۱، ص۳۲۳؛ وسایل الشیعه، ج۱۳، ص۳۰۳؛ کشف المحجّه، ص۱۲۴. راجع به صدقات رسول اکرم{{صل}} [هفت باغستان مخیریق، اراضی بنی نظیر، سه قلعه از قلاع خیبر، نیمی از فدک، یک سوم از زمین‌های وادی القری، و بازار مهروز مدینه]، ر.ک: ابویعلی، الاحکام السلطانیه، ص۱۹۹؛ شرح السیر الکبیر، ج۲، ص۶۱۱؛ وسایل الشیعه، ج۱۳، ص۳۰۳.</ref><ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۳۰.</ref>. | |||
==منابع== | ==منابع== | ||