←ضرورت نشاط
(←مقدمه) |
|||
خط ۸: | خط ۸: | ||
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[سرور (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[سرور (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | ||
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | ||
==ضرورت | ==ضرورت شادی== | ||
* | *شادی و [[نشاط]]، یکی از نیازهای اساسی و [[فطری]] [[انسان]] است. شادی، [[هیجان]] مثبتی است که به [[روح]] و [[روان انسان]] [[توانایی]] میدهد تا در [[مسیر کمال]] و تعالی خود بکوشد و در این [[راه]] از [[شادابی]] و [[نشاط]] لازم برخوردار باشد و بر سختیها و [[مشکلات]] این مسیر چیره شود و از تلاش خود در جهت [[رشد]] و تعالی [[لذت]] ببرد. لذا [[خداوند متعال]]، اساس [[جهان هستی]] و پدیدههای آن، بهگونهای [[خلق]] و طراحی کرده است که در [[آدمی]] شادی و [[نشاط]] ایجاد کنند. [[بهار]] باطراوت، صبح پرلطافت، [[طبیعت]] باظرافت، آبشارهای [[زیبا]]، گلهای رنگارنگ، و هزاران [[آفریده]] دیگر، همه برای [[نشاط]] و شادیآدمی [[آفریده]] شده است. | ||
*[[اسلام]] که [[دین]] [[فطرت]] است و به همه نیازهای طبیعی و [[فطری]] [[انسان]] توجه ویژه دارد، نهتنها [[نیاز انسان]] به | *[[اسلام]] که [[دین]] [[فطرت]] است و به همه نیازهای طبیعی و [[فطری]] [[انسان]] توجه ویژه دارد، نهتنها [[نیاز انسان]] به شادی را به رسمیت شناخته است، بلکه [[پیروان]] خود را بارها به شادیهای مثبت و سازنده [[دعوت]] کرده و آن را عامل [[توفیق]] و پیشرفت [[انسان]] در مسیر تعالی دانسته است. زیرا، همانگونه که [[جسم]] [[انسان]] نیاز به [[غذا]] و انواع ویتأمینها دارد، [[روح انسان]] نیز به تنوع، استراحت، [[تفریح]] و شادی و [[نشاط]] نیاز دارد<ref>دانش، شکرالله، شادی و نشاط در منابع و متون اسلامی، ص۴۱.</ref>. به [[باور]] یکی از پژوهشگران که درباره تأثیر شادی در [[زندگی]] [[تحقیق]] کرده است، "آن کس که دارای [[قلب]] طربناک است، همه عناصر [[جهان]] و پدیدههای آن را در حیاتی پُرشور و جنبشی بانشاط [[حس]] میکند و [[حس]] زندهانگاری را در خود پرورش میدهد و همه هستی را در [[شور]] و طرب به نظاره مینشیند و از این منظر، [[امید]] و [[شوق]] به پیشرفت و تعالی را در خود باز مییابد. [[انسان]] طربناک همه عناصر هستی را در [[حیات]] پُرشور [[حس]] میکند و در همه چیز رنگ [[خدا]] و معنای [[ربوبیت]] را جستوجو میکند. [[قلب]] طربناک همه هستی را در [[شور]] و [[طلب]] میبیند و با دیدن هر نمودی از نمودهای هستی به ابتهاج و انبساط [[روحی]] دست مییابد. [[قلبی]] که پایگاه [[عرش الهی]] و [[جایگاه]] [[نزول]] [[رحمت]] و [[محبت]] خداست، آن [[قلب]] باطراوت و بانشاط است"<ref>کریمی، عبدالعظیم، تربیت طربناک، ص۵۶.</ref><ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت</ref>. | ||
===اهمیت و [[جایگاه]] | ===اهمیت و [[جایگاه]] شادی و [[نشاط]] در [[آموزههای دینی]]=== | ||
*[[نشاط]] و | *[[نشاط]] و شادی، لازمه [[زندگی]]، محرک [[انسان]] در دستیابی به هدفهای [[دینی]] و غیر [[دینی]] و عاملی برای ارتقای مادی و [[معنوی]] او به شمار میرود. [[دین اسلام]] که به همه [[شئون]] حیاتی [[انسان]] نگرش ژرف داشته و متناسب با نیازهای واقعی و تعالی هرچه بیشتر او برنامههایی کاملی ارائه کرده است، شادی و [[نشاط]] و عوامل [[نشاطانگیز]] را که لازمه یک [[زندگی]] موفق است، به [[انسان]] معرفی و توصیه میکند. در دستورهای آسمانی [[اسلام]]، نکتههای [[ارزشمندی]] در خصوص ایجاد شادی و [[نشاط]] آمده است. این [[شادیها]] گاهی برای خود [[آدمی]] است و زمانی برای دیگران. آن همه سفارش که برای تبسّم به دیگران ذکر شده و سفارشهایی که برای پوشیدن لباسهای شاد و روشن، بوی خوش، [[نظافت]] و [[نظم]] و [[پاکیزگی]]، [[مسافرت]] و [[تفریح]]، حضور در [[طبیعت]] و نگریستن به سبزه و آب، [[مهربانی]] و [[محبت]]، زدودن [[کینه]] و [[حسد]]، [[شوخی]] و [[مزاح]] و خلاصه ایجاد سرُور در [[قلب]] [[مردم]] شده است، همه برای ایجاد فضای شادی و راندن [[غم]] و [[اندوه]] و در نتیجه [[تجدید]] قوا برای ادامه حرکت تکاملی [[انسان]] است<ref>شرع و شادی، ص۲۰.</ref><ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت</ref>. | ||
*برآیند برداشتهای [[اندیشمندان]] [[مسلمان]] از | *برآیند برداشتهای [[اندیشمندان]] [[مسلمان]] از شادی، آن است که واژههای [[سرور]]، شادی، [[نشاط]]، [[فرح]] و [[شادمانی]]، دستهای از [[عواطف]] [[ارزشمندی]] هستند که [[خداوند]] به منظور [[حفظ]] بقای [[انسان]] در وجود او نهاده است. "شادی"، [[رفتاری]] است که باعث انبساط خاطر [[فرد]] میشود و از نیازی حیاتی که [[سلامتی]] [[عاطفی]] او را به دنبال دارد، حکایت میکند. در [[اسلام]]، شادی حالت ابتهاج و نشاطی است که تحت تأثیر عوامل مختلف بر [[انسان]] عارض میشود که در آن حالت، [[روح انسان]] به [[درجه]] [[رضایت]] و [[گشایش]] میرسد. از نظر [[اسلام]]، شادی، [[آدمی]] را از [[تنبلی]] رهانیده و سرزنده و سرحال میسازد<ref>کاشفی، محمدرضا، پرسشها و پاسخها (دفتر اول، خداشناسی و فرجامشناسی)، ص۷۵ - ۷۸.</ref>. [[اندیشمند]] معاصر، [[شهید مرتضی مطهری]]، با رویکردی روانشناسانه و [[اسلامی]] میگوید: [[سرور]]، حالت خوش و لذتبخشی است که از [[علم]] و اطلاع بر اینکه یکی از [[هدفها]] و [[آرزوها]] انجام یافته یا خواهد یافت، به [[انسان]] [[دست]] میدهد و [[غم]] و [[اندوه]]، حالت [[ناگواری]] و دردناکی است که از اطلاع بر انجام نشدن یکی از [[هدفها]] و [[آرزوها]] به [[انسان]] [[دست]] میدهد<ref>مطهری، مرتضی، مقالات فلسفی، ج۲، ص۶۶.</ref><ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت</ref>. | ||
===تفاوت شادی با نشاط=== | ===تفاوت شادی با نشاط=== | ||
* | *شادی و [[نشاط]] [[ارتباط]] تنگاتنگی با یکدیگر دارند، به گونهای که شادی را میتوان یکی از عوامل [[نشاط]] دانست. [[حضرت علی]]{{ع}} میفرماید: {{متن حدیث|السُّرُورُ يَبْسُطُ النَّفْسَ وَ يُثِيرُ النَّشَاطَ}}؛ شادی باعث انبساط خاطر و سبب [[نشاط]] [[انسان]] میشود<ref>غررالحکم و دررالکلم، ج۱، ص۱۰۷، ح۲۰۴۵.</ref>. در بیشتر اوقات، این دو واژه را به یک مفهوم در نظر میگیرند، ولی میان این دو حالت [[روانی]] [[انسان]]، تفاوت وجود دارد. شادی که معادل [[عربی]] آن، فَرَح و [[سُرور]] است، به معنای خوشحالی و [[خشنودی]] است که نمود آن بیشتر در [[خنده]] و تبسّم است، ولی [[نشاط]] و [[شادابی]] به معنای سرحال بودن و سرزندگی و میل و رغبت به کار داشتن است که در فعالیت و تکاپو آشکار میشود. ازاینرو، میتوان گفت گاهی [[نشاط]] و شادی، هر دو با هم جمعند و آن زمانی است که [[فرد]] هم شاد است و هم سرحال و بانشاط و زمانی از هم جدایند؛ یعنی گاهی فردی بانشاط و سرحال است، ولی شاد نیست. به عبارتی، او کارهای خود را با میل و رغبت انجام میدهد، ولی خندان نیست، مانند [[پیامبران]] که از گمراهیِ دیگران ناراحتند و با این حال، با [[نشاط]] به [[ارشاد]] آنان میپردازند و چون به [[وظیفه]] خویش عمل کردهاند، [[لذت]] میبرند. در مقابل، گاهی فردی شاد و خندان است، ولی [[نشاط]] لازم برای انجام امور خود را ندارد، مانند [[فرد]] افسردهای که بر اثر عوامل خارجی برای چند لحظه خندان است. [[دلیل]] ما بر این تفاوت، روایتهای زیر است که با [[تکیه]] بر آنها میتوان بهروشنی به گونهگونی این دو واژه رسید: [[امام]] [[جعفر صادق]]{{ع}} میفرماید: "یکی از [[لشکریان]] [[عقل]]، [[نشاط]]، ضد آن - یکی از [[لشکریان]] [[جهل]] - کسالت است و شادی ضد آن [[اندوه]] است"<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۰.</ref><ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت</ref>. | ||
==شادی در قرآن== | ==شادی در قرآن== | ||
*منظور از شادی یا سرور به صورت کلی نیست، بلکه خوشحالیهای [[ارزش]] گذاری شده و یا [[حب]] و [[دوستی]] برای [[دعوت]] به [[خوبیها]] و یا [[مذمت]] از دستهای از [[دوستیها]] | *منظور از شادی یا سرور به صورت کلی نیست، بلکه خوشحالیهای [[ارزش]] گذاری شده و یا [[حب]] و [[دوستی]] برای [[دعوت]] به [[خوبیها]] و یا [[مذمت]] از دستهای از [[دوستیها]] |