پرش به محتوا

دین الهی در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۸۲: خط ۸۲:
{{اصلی|فروع دین}}
{{اصلی|فروع دین}}
[[اصول دین|اصول]] و [[فروع دین]] تشکیل دهندۀ محتوای دین الهی است، [[اصول دین]] عبارت‌اند از [[توحید]]، [[معاد]]، [[نبوت]] و [[اعمال]] [[عقیدتی]] و [[معرفتی]] که در تمام [[ادیان الهی]] مشترک بوده و قابل [[تغییر]] نیست و [[فروع دین]] یعنی [[اعمال]] ده گانه ای از قبیل [[نماز]]، [[روزه]]، [[زکات]]، [[خمس]]، [[حج]] و... که قابلیت [[تغییر]] و تبدل بر حسب عوامل خارجی برای [[ادیان الهی]] در آن وجود دارد<ref>فرهنگ شیعه، ص ۲۴۷. </ref>.
[[اصول دین|اصول]] و [[فروع دین]] تشکیل دهندۀ محتوای دین الهی است، [[اصول دین]] عبارت‌اند از [[توحید]]، [[معاد]]، [[نبوت]] و [[اعمال]] [[عقیدتی]] و [[معرفتی]] که در تمام [[ادیان الهی]] مشترک بوده و قابل [[تغییر]] نیست و [[فروع دین]] یعنی [[اعمال]] ده گانه ای از قبیل [[نماز]]، [[روزه]]، [[زکات]]، [[خمس]]، [[حج]] و... که قابلیت [[تغییر]] و تبدل بر حسب عوامل خارجی برای [[ادیان الهی]] در آن وجود دارد<ref>فرهنگ شیعه، ص ۲۴۷. </ref>.
==دین الهی در [[زمان]] حضور و [[غیبت امام]] [[معصوم]]==
دین الهی برای [[هدایت]] [[انسان‌ها]] احتیاج به افرادی دارد که بتواند [[احکام دینی]] را برای [[مردم]] استخراج کنند، این امر در زمان [[پیامبران]] توسط ایشان انجام می‌‌شد، ولی بعد از آمدن [[آخرین پیامبر]] [[الهی]] یعنی [[پیامبر خاتم]]، استخراج [[احکام دین]] توسط آنان خاتمه پیدا کرد. با این وجود نمی‌توان قائل شد دین الهی دیگر قابلیت استخراج [[احکام]] را ندارد، چرا که چنین امری موجب [[گمراهی]] افرادی است که بعد از پیامبر خاتم آمده و دسترسی به [[پیامبر]] ندارند. البته مشکل عدم دسترسی به [[احکام الهی]] بعد از [[رحلت پیامبر اکرم]]{{صل}} این مقدار نبود چراکه بعد از فوت ایشان مردم [[توانایی]] دسترسی به [[روایات]] ایشان با [[سند]] قطعی و صحیح را نیز نداشتند و دلیلش به خاطر [[جعل]] روایاتی بود که با دسیسه [[منافقین]] برای محدود کردن [[خاندان پیامبر]] برنامه ریزی شده بود، چنانکه در روایتی پیامبر{{صل}} فرمودند: «[[دروغگویان]] بر من بسیار شده‌اند پس هر کسی بر من عمدا [[دروغ]] ببندد جایگاهش را در [[آتش]] قرار داده است»<ref>بیان امیرالمؤمنین علی{{ع}} در این باره چنین است: {{متن حدیث|عَنْ أَبَانِ بْنِ أَبِی عَیَّاشٍ عَنْ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ الْهِلَالِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ{{ع}} إِنِّی سَمِعْتُ مِنْ سَلْمَانَ وَ الْمِقْدَادِ وَ أَبِی ذَرٍّ شَیْئاً مِنْ تَفْسِیرِ الْقُرْآنِ وَ أَحَادِیثَ عَنْ نَبِیِّ اللَّهِ{{صل}} غَیْرَ مَا فِی أَیْدِی النَّاسِ ثُمَّ سَمِعْتُ مِنْکَ تَصْدِیقَ مَا سَمِعْتُ مِنْهُمْ وَ رَأَیْتُ فِی أَیْدِی النَّاسِ أَشْیَاءَ کَثِیرَةً مِنْ تَفْسِیرِ الْقُرْآنِ وَ مِنَ الْأَحَادِیثِ عَنْ نَبِیِّ اللَّهِ{{صل}} أَنْتُمْ تُخَالِفُونَهُمْ فِیهَا وَ تَزْعُمُونَ أَنَّ ذَلِکَ کُلَّهُ بَاطِلٌ أَ فَتَرَی النَّاسَ یَکْذِبُونَ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} مُتَعَمِّدِینَ وَ یُفَسِّرُونَ الْقُرْآنَ بِآرَائِهِمْ قَالَ فَأَقْبَلَ عَلَیَّ فَقَالَ قَدْ سَأَلْتَ فَافْهَمِ الْجَوَابَ إِنَّ فِی أَیْدِی النَّاسِ حَقّاً وَ بَاطِلًا وَ صِدْقاً وَ کَذِباً وَ نَاسِخاً وَ مَنْسُوخاً وَ عَامّاً وَ خَاصّاً وَ مُحْکَماً وَ مُتَشَابِهاً وَ حِفْظاً وَ وَهَماً وَ قَدْ کُذِبَ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} عَلَی عَهْدِهِ حَتَّی قَامَ خَطِیباً فَقَالَ أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ کَثُرَتْ عَلَیَّ الْکَذَّابَةُ فَمَنْ کَذَبَ عَلَیَّ مُتَعَمِّداً فَلْیَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ ثُمَّ کُذِبَ عَلَیْهِ مِنْ بَعْدِهِ‌}}(الکافی (ط. الإسلامیه، ۱۴۰۷ ه.ق.)، ج۱، ص۶۲. </ref>.
از همین رو [[خداوند]] از طریق [[وحی الهی]] برای حل چنین مشکلی مسئله [[امامت]] [[امامان معصوم]] را مطرح کرد که در صورت نبود [[پیامبر]]، [[مردم]] برای به دست آوردن [[احکام الهی]] به آنان مراجعه کنند. البته چنین امری نیز بعد از [[پیامبر اکرم]] از تحاریف [[منافقین]] ایمن نماند و اولین [[توطئه]] منافقین به واسطه حذف [[امام]] از [[حاکمیت]] [[اسلامی]] به وقوع پیوست.
بعد از حذف امام از حاکمیت اسلامی و به تدریج حذف امام از [[جامعه اسلامی]] ([[عصر غیبت]]) احکام الهی توسط [[عقل]]، کتاب، [[سنت]] و [[اجماع]] به واسطه [[فرد]] [[مجتهد]] (کسی که مسلط به این [[دلایل]] و در به‌دست آوردن [[احکام]] [[خبره]] است) قابل بهره برداری است. هرچند که بسیاری از احکام الهی در [[زمان غیبت]] امام [[معصوم]] به صورت قطعی به دست مردم نمی‌رسد چراکه بیشتر احکام از طریق [[خبر واحد]] به‌دست مجتهد رسیده است و چنین امری به معنی [[اثبات]] ظنی احکام الهی است<ref>ر.ک: فیاض‌بخش و محسنی، ولایت و امامت از منظر عقل و نقل، ج۱، ص۴۹۲-۴۹۴. </ref>.


==منابع==
==منابع==
۱۱۲٬۸۶۰

ویرایش