آثار ظلم: تفاوت میان نسخهها
←آثار اخروی ظلم
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==آثار [[اخروی]] ظلم== | ==آثار [[اخروی]] ظلم== | ||
ظلم از زمانی که رخ میدهد، [[غضب]] [[خداوند متعال]] را به همراه دارد؛ به همین [[دلیل]] میتوان گفت تبعاتی هم که در [[دنیا]] گریبان [[ظالم]] را میگیرد رنگ و بوی [[عذاب اخروی]] دارد، ولی تمام آنچه در [[دنیا]] بر [[ظالم]] میگذرد، حتی در مقایسه با یکی از پیامدهای [[اخروی]] قابل ذکر نیست، ما برخی از پیامدهای [[اخروی]] ظلم را که در [[روایات]] آمده نام میبریم | ظلم از زمانی که رخ میدهد، [[غضب]] [[خداوند متعال]] را به همراه دارد؛ به همین [[دلیل]] میتوان گفت تبعاتی هم که در [[دنیا]] گریبان [[ظالم]] را میگیرد رنگ و بوی [[عذاب اخروی]] دارد، ولی تمام آنچه در [[دنیا]] بر [[ظالم]] میگذرد، حتی در مقایسه با یکی از پیامدهای [[اخروی]] قابل ذکر نیست، ما برخی از پیامدهای [[اخروی]] ظلم را که در [[روایات]] آمده نام میبریم: | ||
===نخست: تبدیل و انتقال [[حسنات]]=== | |||
یکی از آثار [[اخروی]] ظلم این است که [[حسنات]] [[ظالم]] را به پرونده [[مظلوم]] منتقل میکند و در صورتی که کار [[نیکی]] در پروندهاش نباشد، کارهای بد [[مظلوم]] در پرونده او [[ثبت]] میشود، علاوه بر این، [[خداوند متعال]] [[کارهای نیک]] [[ظالم]] را به عنوان [[کار نیک]] نمیپذیرد. [[امام باقر]]{{ع}} از [[رسول خدا]]{{صل}} [[نقل]] کرده است: کسی که به ناحق [[مال]] [[مسلمانی]] را میگیرد [[خداوند]] پیوسته از او رویگردان است و کارهای خیر او را نمیپسندد و در پرونده حسناتش [[ثبت]] نمیکند تا زمانی که [[توبه]] کند و [[مال]] را به صاحبش برگرداند<ref>صدوق، ثواب الاعمال، ص۲۷۳.</ref>. این سخن [[شریف]] دلالت میکند که [[حسنات]] پس از ظلم در [[حقیقت]] [[حسنه]] نیستند؛ چراکه [[خداوند متعال]] [[عادل]] است و نمیتوان [[باور]] کرد، [[کار نیک]] کسی را ندیده بگیرد که خود میفرماید: {{متن قرآن|أَنِّي لَا أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى}}<ref>«که: من پاداش انجام دهنده هیچ کاری را از شما چه مرد و چه زن -که همانند یکدیگرید- تباه نمیگردانم» سوره آل عمران، آیه ۱۹۵.</ref>. پس باید بپذیریم که [[کار نیک]] [[ظالم]] در [[حقیقت]] [[کار نیک]] نیست، اگرچه کسوت [[کار نیک]] بر آن بپوشند؛ بنابراین [[ظالم]] پس از [[ارتکاب ظلم]]، بدون [[توبه]] به انجام [[کار نیک]] موفق نمیشود. کارهای [[نیکی]] را هم که پیش از انجام داده به خاطر ظلم از دست میدهد. در روایتی، [[رسول خدا]]{{صل}} به اصحابش فرمود: شما میدانید مفلس کیست؟ گفتند ای [[رسول خدا]]{{صل}} ما به کسی مفلس میگوییم که نه وجه نقدی دارد و نه کالایی. او مفلس نیست، مفلس کسی است که [[روز قیامت]] با حسناتی به اندازه کوهها به [[محشر]] میآید؛ ولی به یکی ظلم کرده و آبروی دیگری را برده، پس، از [[حسنات]] او بر میدارند و به آنها میدهند و اگر با حسناتش تسویه نشود از بدیهای آنها برمیدارند و برعهده او میگذارند و سپس او را در [[آتش]] میافکنند<ref>احمد بن حنبل، مسند احمد، ج۲، ص۳۰۳؛ محمد بن عیسی ترمذی، سنن ترمذی، ج۴، ص۳۶.</ref>. همچنین فرمود: هرکس به برادرش ستمی کرده است امروز از او حلالی بگیرد پیش از آنکه از حسناتش بگیرند، آنجا [[دینار]] و درهمی نیست، اگر عمل صالحی داشته باشد به اندازه ستمش از او میگیرند؛ وگرنه [[گناهان]] [[مظلوم]] را بر عهدهاش میگذارند<ref>طبرانی، المعجم الصغیر، ج۱، ص۱۲۶.</ref>. | |||
===دوم: [[تاریکی]] [[قیامت]]=== | |||
یکی دیگر از آثار [[اخروی]] ظلم [[تاریکی]] [[قیامت]] است. [[رسول خدا]]{{صل}} میفرماید: {{متن حدیث|اتَّقُوا الظُّلْمَ فَإِنَّهُ ظُلُمَاتُ يَوْمِ الْقِيَامَةِ}}<ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۳۳۲.</ref>؛ از [[ستم]] بپرهیزید که [[ستم]] [[ظلمات]] [[روز قیامت]] است. [[علامه مجلسی]] در معنی [[ظلمات]] که در این [[حدیث شریف]] آمده دو احتمال داده است: نخست اینکه منظور از [[ظلمات]] تاریکیهای [[حقیقی]] باشد، در توضیح این احتمال نوشته است: اعمالی که ما انجام میدهیم موجب پیدایش هیئتهای [[نفسانی]] [[نورانی]] یا ظلمانی میشوند. این هیئات [[نفسانی]] پیوسته با [[انسان]] همراهند؛ ولی در [[قیامت]] که روز آشکار شدن [[اسرار]] است، آشکار میشوند. کسی که ظلم میکند در همین [[دنیا]] نیز وجود [[تاریکی]] دارد که تاریکیاش آشکار نیست، اما در [[قیامت]] این [[تاریکی]] آشکار میشود و در حالی که [[اهل]] [[ایمان]] با [[نور]] وجود خویش [[راه]] میجویند و پیش میروند، [[ظالم]] [[غرق]] در [[تاریکی]] میشود و دوم اینکه کلمه [[ظلمات]] به طور مجازی به معنی [[شدائد]] و [[سختیها]] به کار رفته باشد، برای [[اثبات]] صحت این احتمال به این [[آیه قرآن]] [[استدلال]] کرده است که میفرماید: {{متن قرآن|قُلْ مَنْ يُنَجِّيكُمْ مِنْ ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ}}<ref>«بگو: چه کس شما را از تاریکناهای خشکی و دریا میرهاند؟» سوره انعام، آیه ۶۳.</ref><ref>محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۷۲، ص۳۳۰.</ref>. [[شیخ طوسی]] کلمه [[ظلمات]] را در این [[آیه مبارکه]] به [[شدائد]] [[تفسیر]] کرده است<ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان، ص۱۶۱.</ref>. | |||
===سوم: [[عذاب الهی]]=== | |||
ظلم به معنی عام که شامل هرگونه [[نافرمانی]] میشود، مستحق [[کیفر]] الاهی است. [[قرآن کریم]] میفرماید: {{متن قرآن|ثُمَّ قِيلَ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عَذَابَ الْخُلْدِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا بِمَا كُنْتُمْ تَكْسِبُونَ}}<ref>«سپس به ستمکاران میگویند: عذاب جاودانه را بچشید! آیا جز برای کاری که انجام میدادید کیفر میبینید؟» سوره یونس، آیه ۵۲.</ref>. و میفرماید: {{متن قرآن|فَالْيَوْمَ لَا يَمْلِكُ بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ نَفْعًا وَلَا ضَرًّا وَنَقُولُ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عَذَابَ النَّارِ الَّتِي كُنْتُمْ بِهَا تُكَذِّبُونَ}}<ref>«و امروز کسی از شما برای دیگری اختیار سود و زیانی ندارد و ما به ستمکاران میگوییم: عذاب آتشی را که دروغ میشمردید بچشید» سوره سبأ، آیه ۴۲.</ref>. ولی ظلم به معنی خاص که [[تجاوز]] و [[تعدی به حقوق دیگران]] است، عذابی سختتر خواهد داشت. [[قرآن کریم]] میفرماید: {{متن قرآن|وَسَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ}}<ref>«و آنان که ستم ورزیدهاند به زودی خواهند دانست که به کدام بازگشتگاه باز خواهند گشت» سوره شعراء، آیه ۲۲۷.</ref>. و میفرماید: {{متن قرآن|إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَيَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«ایراد تنها بر کسانیست که به مردم ستم میورزند و ناحقّ در زمین گردنکشی میکنند، آنان عذابی دردناک خواهند داشت» سوره شوری، آیه ۴۲.</ref>. این [[آیه کریمه]] به صراحت به [[ظالمان]] [[وعده]] [[عذاب]] دردناک داده و [[آیه]] پیش هم اگرچه به [[عذاب]] خاصی اشاره نکرده، چنان به رسایی و روشنی [[تهدید]] کرده است که از همه آیاتی که نام [[آتش]] و [[عذاب]] را به میان آوردهاند، رساتر و تهدیدآمیزتر است. [[رسول خدا]]{{صل}} میفرماید: {{متن حدیث|سَيَعْلَمُ الظَّالِمُونَ حَظَّ مَنْ نَقَصُوا إِنَّ الظَّالِمَ يَنْتَظِرُ اللَّعْنَ وَ الْعِقَابَ وَ الْمَظْلُومَ يَنْتَظِرُ النَّصْرَ وَ الثَّوَابَ}}<ref>میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۹۹.</ref>؛ [[ستمکاران]] به زودی میدانند که نصیب چه کسی را کم کردهاند؛ چون [[ظالم]] [[منتظر]] [[لعنت]] آن و [[عذاب]] است و [[مظلوم]] [[چشم به راه]] [[یاری]] و [[ثواب]]. [[یاری]] [[مظلوم]] که در این [[حدیث شریف]] به آن اشاره شده در [[حقیقت]] همان [[عذاب]] [[ظالم]] است. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} میفرماید: {{متن حدیث|الظُّلْمُ وَخِيمُ الْعَاقِبَةِ}}<ref>علی بن محمد لیثی واسطی، عیون الحکم والمواعظ، ص۱۸؛ میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۱۰۰.</ref>؛ ظلم [[عاقبت]] وخیمی دارد. و میفرماید: هیهات که [[ظالم]] از [[عذاب]] دردناک و حمله سترگ [[خدا]] [[نجات]] یابد<ref>میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۱۰۱؛ علی بن محمد لیثی واسطی، عیون الحکم والمواعظ، ص۵۱۲.</ref>. [[رسول خدا]]{{صل}} میفرماید: کسی که [[حق]] مؤمنی را ندهد، [[خداوند]] پانصد سال او را بر روی پا نگه میدارد تا از عرقش رودها جاری شود، آنگاه یک منادی از جانب [[خدا]] ندا میدهد. این همان ظالمی است که [[حق مؤمن]] را نمیداد و نسبت به او [[فرمان]] [[آتش]] میدهند<ref>محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰۱، ص۲۹۶.</ref>. در [[تفسیر امام حسن عسکری]] در [[تفسیر آیه]] کریمه {{متن قرآن|فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ}}<ref>«و اگر چنین نکردید- که هرگز نمیتوانید کرد- پس، از آتشی پروا کنید که هیزم آن آدمیان و سنگهاست؛ برای کافران آماده شده است» سوره بقره، آیه ۲۴.</ref> بپرهیزید از آتشی که گیرانه آن [[آدمیان]] و سنگهاست» آمده است: ای [[شیعیان]] ما [[پروا]] کنید، مبادا هیزم چنین آتشی باشید. اگر [[خدا]] را [[باور]] دارید با خودداری از [[ستم]] بر [[مؤمنان]] از این [[آتش]] بپرهیزید. هر مؤمنی بر [[شیعه]] هم [[عقیده]] خود [[ستم]] کند، [[خدا]] در آن [[آتش]] غل و زنجیرش را سنگین میکند. و جز با [[شفاعت]] ما آزادش نمیکند و ما نیز تا برادرش از او [[راضی]] نشود نزد [[خدا]] شفاعتش نمیکنیم. اگر او ببخشد [[شفاعت]] میکنیم، وگرنه ماندنش در [[آتش]] طولانی خواهد شد<ref>تفسیر امام حسن عسکری، ص۲۰۴؛ میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۱۰۱.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱۴ (کتاب)|اخلاق الاهی]]، ج14، ص123-139.</ref>. | |||
==آثار مشترک بین [[دنیا]] و [[آخرت]] ([[دعای مظلوم]])== | ==آثار مشترک بین [[دنیا]] و [[آخرت]] ([[دعای مظلوم]])== |