عصمت موهوبی: تفاوت میان نسخهها
←مفهومشناسی
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==مفهومشناسی== | ==مفهومشناسی== | ||
عصمت موهوبی یعنی اینکه [[عصمت]]، موهبتی [[الهی]] است و به کسانی که این [[لیاقت]] را با [[مجاهدت]] و تلاش در خود ایجاد کردهاند داده میشود<ref>ر.ک: صفرزاده، ابراهیم، عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی ص ۱۱۴-۱۱۹.</ref>. به عبارت دیگر عصمتِ [[موهوبی]] بعد از تلاش و کوشش [[انسان]] و بعد از به دست آوردن [[عصمت اکتسابی]] به برخی از انسانها داده میشود<ref>ر.ک: دیانتیپور، نعمتی، عصمت حضرت [[زهرا]]{{س}} الهی یا اکتسابی، ص۱۰۸.</ref>. | عصمت موهوبی یعنی اینکه [[عصمت]]، موهبتی [[الهی]] است و به کسانی که این [[لیاقت]] را با [[مجاهدت]] و تلاش در خود ایجاد کردهاند داده میشود<ref>ر.ک: صفرزاده، ابراهیم، عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی ص ۱۱۴-۱۱۹.</ref>. به عبارت دیگر عصمتِ [[موهوبی]] بعد از تلاش و کوشش [[انسان]] و بعد از به دست آوردن [[عصمت اکتسابی]] به برخی از انسانها داده میشود<ref>ر.ک: دیانتیپور، نعمتی، عصمت حضرت [[زهرا]]{{س}} الهی یا اکتسابی، ص۱۰۸.</ref>. | ||
در مجموع باید دانست عصمت [[معصومین]] به واسطۀ دو امر حاصل میشود: | |||
#امر موهبتی که همان ملکه و [[قوه]] و یا [[علم خدادادی]] است، چنانکه [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: «[[معصوم]] به واسطۀ [[لطف الهی]] از جمیع [[محارم]] [[الهی]] مصون و [[معصوم]] است چنانکه [[خداوند]] فرموده: {{متن قرآن|وَ مَنْ يَعْتَصِمْ بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِيَ إِلى صِراطٍ مُسْتَقيمٍ}}<ref>سوره آل عمران؛ آیه: ۱۰۲. </ref>.<ref>{{متن حدیث|الْمَعْصُومُ هُوَ الْمُمْتَنِعُ بِاللَّهِ مِنْ جَمِیعِ مَحَارِمِ اللَّهِ وَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: وَ مَنْ یَعْتَصِمْ بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیم}}؛ معانی الاخبار، ص ۱۳۲.</ref> در واقع چنین موهبتی قبل از [[خلقت]] [[جهان مادی]] در [[عالم ذر]] برای آنان حاصل شد<ref>[[صفدر الهی راد|الهی راد، صفدر]]، [[انسانشناسی (کتاب)|انسانشناسی]]، ص ۱۲۸. </ref>. | |||
#امر اکتسابی یعنی [[اختیار]] و [[اراده]] برای جلوگیری از هر [[گناه]] و اشتباهی: به این بیان که ملکه و [[علم موهبتی]] [[خداوند]] سبب تامه برای عصمت [[معصومین]] نیست و چنین عصمتی تنها با [[علم خدادادی]] و بدون [[اراده]] و [[اختیار]] [[معصوم]] حاصل نمیشود، زیرا [[علم موهبتی]] و [[لطف الهی]] [[قدرت]] برای [[گناه]] کردن را در [[معصوم]] معدوم نمیکند، به عبارتی [[علم موهبتی]] فقط ابزاری برای [[گناه]] نکردن [[معصومین]] است و نمیتواند [[اراده]] و [[اختیار]] [[معصومین]] برای [[گناه]] کردن و یا نکردن را از آنها سلب کند، اما اگر این [[علم موهبتی]]، قویتر و شدیدتر شود ارادۀ اکتسابی [[معصومین]] به مقتضای علمشان، قویتر خواهد شد و با همین [[اختیار]] و [[اراده]] [[معصیت]] نمیکنند<ref>ر.ک. [[علی قربانی| قربانی، علی]]، [[امامتپژوهی (کتاب)|امامتپژوهی]]، ص۱۶۲. </ref>. | |||
در تعریف عصمت موهوبی نظریاتی از طرف [[متکلمین]] و [[فلاسفه]] و... مطرح شده که مورد نقد قرار گرفتهاند، مانند اینکه گفته شده: عصمت، نوعی از [[علم موهوب]] الهی است که [[معصوم]] را از [[خطا]] و [[اشتباه]] در [[علم]] و وقوع در [[معصیت]] باز میدارد<ref>المیزان، ج۵، ص۷۸-۸۰؛ ج۱۱، ص۱۶۰-۱۶۴؛ الالهیات، ج۳، ص۱۵۹-۱۶۳؛ سید محسن خرازی، بدایة المعارف، ج۱، ص۲۵۹.</ref>. منتها ایراد سخن آن است که در این صورت عصمت امری جبری است، زیرا هر کس دارای چنین [[علمی]] باشد معصوم خواهد بود و این مورد، فخری برای [[انبیا]] و [[امامان]] به شمار نمیآید<ref>ر.ک: صفرزاده، ابراهیم، عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی ص ۱۱۴-۱۱۹.</ref>. | در تعریف عصمت موهوبی نظریاتی از طرف [[متکلمین]] و [[فلاسفه]] و... مطرح شده که مورد نقد قرار گرفتهاند، مانند اینکه گفته شده: عصمت، نوعی از [[علم موهوب]] الهی است که [[معصوم]] را از [[خطا]] و [[اشتباه]] در [[علم]] و وقوع در [[معصیت]] باز میدارد<ref>المیزان، ج۵، ص۷۸-۸۰؛ ج۱۱، ص۱۶۰-۱۶۴؛ الالهیات، ج۳، ص۱۵۹-۱۶۳؛ سید محسن خرازی، بدایة المعارف، ج۱، ص۲۵۹.</ref>. منتها ایراد سخن آن است که در این صورت عصمت امری جبری است، زیرا هر کس دارای چنین [[علمی]] باشد معصوم خواهد بود و این مورد، فخری برای [[انبیا]] و [[امامان]] به شمار نمیآید<ref>ر.ک: صفرزاده، ابراهیم، عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی ص ۱۱۴-۱۱۹.</ref>. | ||
==ویژگیهای عصمت موهوبی== | ==ویژگیهای عصمت موهوبی== | ||
عصمت موهوبی صفات و ویژگیهایی دارد: | عصمت موهوبی صفات و ویژگیهایی دارد: |