پرش به محتوا

انتخاب در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - '{{یادآوری پانویس}} {{پانویس2}}' به '{{پانویس}}')
خط ۱۰: خط ۱۰:


==مقدمه==
==مقدمه==
*انتخاب در لغت به‌معنای [[برگزیدن]] آمده و عبارت است از فرایندی روانی شامل [[قضاوت]] درباره نقاط ضعف و قوت گزینه‌های مختلف و [[برگزیدن]] یک یا چند مورد از آن‌ها. [[انسان‌ها]] در مسیر زندگی همواره در معرض انتخاب‌های گوناگون قرار می‌گیرند. مسئله انتخاب در زندگی [[انسان]] از آن جهت اهمیت دارد که [[رفتار]] [[آدمی]] را در فعل و انفعال دست‌یابی به مطلوبش تعیین می‌کند و در عین حال [[آرمان]] انتخاب شده، تأثیر عمیقی در [[سعادت]] یا [[شقاوت]] فرد برجا می‌گذارد. نحوه انتخاب [[آدمی]] بر پایه نیازها، دنیای مطلوب و [[رفتار]] او استوار است. از این‌رو [[مکتب]] [[دین]] به‌ویژه [[سخنان امام]] [[علی]] {{ع}} در فرازهای گوناگون سعی در [[تبیین]] و [[اصلاح]] دیدگاه‌های [[آدمی]] داشته است. [[مکتب]] [[دین]] نیازهای [[آدمی]] را براساس [[رفتار]] حق‌گرایانه و با توجه به نیازهای فطری و حقیقی او [[تبیین]] کرده است. در این میان، تصویری که [[امام]] {{ع}} از [[دنیا]] ارائه می‌دهد مورد توجه است. نیز اساس زندگی [[آدمی]] براساس [[قناعت]] و کفاف، مورد توجه [[امام علی]] {{ع}} بوده است. در [[فرهنگ دینی]]، نیازهای [[آدمی]] تابع فضیلت‌هایی است که [[رفتار]] [[آدمی]] را در مدار [[دین]] شکل می‌دهد. بدین‌ترتیب [[روش زندگی]] و زندگی آرمانی [[آدمی]] براساس نگرش انتخاب، می‌تواند شکل الهی یا غیر الهی به خود بگیرد. [[امام علی]] {{ع}} در [[نهج البلاغه]] در فرازهایی چند به عنصر انتخاب در فعالیت‌های گوناگون اشاره دارد، چنان‌که در فرازی می‌فرماید: [[بندگان خدا]]، شما را به [[خدا]]، شما را به [[خدا]]، خود را که از هر کس عزیزتر و گرامی‌تر دانید، واپایید. [[خداوند]] راه [[حق]] را بر شما [[آشکار]] ساخته و مسیرهای آن را روشن کرده است و این شما هستید که باید انتخاب کنید: یا [[شقاوت]] همیشگی یا [[سعادت]] جاودانه را<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۵۶: {{متن حدیث|"عِبَادَ اللَّهِ اللَّهَ اللَّهَ فِی أَعَزِّ الْأَنْفُسِ عَلَیْکُمْ وَ أَحَبِّهَا إِلَیْکُمْ، فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ أَوْضَحَ لَکُمْ سَبِیلَ الْحَقِّ وَ أَنَارَ طُرُقَهُ، فَشِقْوَةٌ لَازِمَةٌ أَوْ سَعَادَةٌ دَائِمَة"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 140- 141.</ref>.
*انتخاب در لغت به‌معنای [[برگزیدن]] آمده و عبارت است از فرایندی روانی شامل [[قضاوت]] درباره نقاط ضعف و قوت گزینه‌های مختلف و [[برگزیدن]] یک یا چند مورد از آن‌ها. [[انسان‌ها]] در مسیر زندگی همواره در معرض انتخاب‌های گوناگون قرار می‌گیرند. مسئله انتخاب در زندگی [[انسان]] از آن جهت اهمیت دارد که [[رفتار]] [[آدمی]] را در فعل و انفعال دست‌یابی به مطلوبش تعیین می‌کند و در عین حال [[آرمان]] انتخاب شده، تأثیر عمیقی در [[سعادت]] یا [[شقاوت]] فرد برجا می‌گذارد. نحوه انتخاب [[آدمی]] بر پایه نیازها، دنیای مطلوب و [[رفتار]] او استوار است. از این‌رو [[مکتب]] [[دین]] به‌ویژه [[سخنان امام]] [[علی]] {{ع}} در فرازهای گوناگون سعی در [[تبیین]] و [[اصلاح]] دیدگاه‌های [[آدمی]] داشته است. [[مکتب]] [[دین]] نیازهای [[آدمی]] را براساس [[رفتار]] حق‌گرایانه و با توجه به نیازهای فطری و حقیقی او [[تبیین]] کرده است. در این میان، تصویری که [[امام]] {{ع}} از [[دنیا]] ارائه می‌دهد مورد توجه است. نیز اساس زندگی [[آدمی]] براساس [[قناعت]] و کفاف، مورد توجه [[امام علی]] {{ع}} بوده است. در [[فرهنگ دینی]]، نیازهای [[آدمی]] تابع فضیلت‌هایی است که [[رفتار]] [[آدمی]] را در مدار [[دین]] شکل می‌دهد. بدین‌ترتیب [[روش زندگی]] و زندگی آرمانی [[آدمی]] براساس نگرش انتخاب، می‌تواند شکل الهی یا غیر الهی به خود بگیرد. [[امام علی]] {{ع}} در [[نهج البلاغه]] در فرازهایی چند به عنصر انتخاب در فعالیت‌های گوناگون اشاره دارد، چنان‌که در فرازی می‌فرماید: [[بندگان خدا]]، شما را به [[خدا]]، شما را به [[خدا]]، خود را که از هر کس عزیزتر و گرامی‌تر دانید، واپایید. [[خداوند]] راه [[حق]] را بر شما [[آشکار]] ساخته و مسیرهای آن را روشن کرده است و این شما هستید که باید انتخاب کنید: یا [[شقاوت]] همیشگی یا [[سعادت]] جاودانه را<ref>نهج البلاغه، خطبه ١٥٧: {{متن حدیث|"عِبَادَ اللَّهِ اللَّهَ اللَّهَ فِی أَعَزِّ الْأَنْفُسِ عَلَیْکُمْ وَ أَحَبِّهَا إِلَیْکُمْ، فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ أَوْضَحَ لَکُمْ سَبِیلَ الْحَقِّ وَ أَنَارَ طُرُقَهُ، فَشِقْوَةٌ لَازِمَةٌ أَوْ سَعَادَةٌ دَائِمَة"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 140- 141.</ref>.
*[[امام]] {{ع}} در بیانی با اشاره به فراز و نشیب‌های زمان و [[نیاز انسان]] به معیاری برای انتخاب درست، [[دستورات]] محکم الهی و [[سنت پیامبر]] را به‌عنوان محور و مبنای انتخاب معرفی می‌کند و می‌فرماید: "ای گرویدگان، از [[خدا]] و [[رسول]] و امامانتان [[پیروی]] کنید و اگر در موردی بین شمایان [[اختلاف]] افتاد، به [[خدا]] و پیامبرش [[رجوع]] کنید." اما [[رجوع]] به [[خدا]]، گزیدن محکمات کتاب اوست و [[رجوع]] به [[پیامبر]]، انتخاب سنّت فراگیر اوست که امّت را از پراکندگی نگاه می‌دارد<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳: {{متن حدیث|"یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ، وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ، فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فِی شَیْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَی اللَّهِ وَ الرَّسُولِ، فَالرَّدُّ إِلَی اللَّهِ الْأَخْذُ بِمُحْکَمِ کِتَابِهِ، وَ الرَّدُّ إِلَی الرَّسُولِ الْأَخْذُ بِسُنَّتِهِ الْجَامِعَةِ غَیْرِ الْمُفَرِّقَة"}}</ref>. [[امام علی]] {{ع}} در فرازهایی چند به موضوع انتخاب و آثار آن در زندگی [[انسان‌ها]] اشاره دارد. در یکی از این فرازها [[دوزخ]] را ثمره انتخاب غلط در زندگی می‌داند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 141.</ref>.
*[[امام]] {{ع}} در بیانی با اشاره به فراز و نشیب‌های زمان و [[نیاز انسان]] به معیاری برای انتخاب درست، [[دستورات]] محکم الهی و [[سنت پیامبر]] را به‌عنوان محور و مبنای انتخاب معرفی می‌کند و می‌فرماید: "ای گرویدگان، از [[خدا]] و [[رسول]] و امامانتان [[پیروی]] کنید و اگر در موردی بین شمایان [[اختلاف]] افتاد، به [[خدا]] و پیامبرش [[رجوع]] کنید." اما [[رجوع]] به [[خدا]]، گزیدن محکمات کتاب اوست و [[رجوع]] به [[پیامبر]]، انتخاب سنّت فراگیر اوست که امّت را از پراکندگی نگاه می‌دارد<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳: {{متن حدیث|"یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ، وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ، فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فِی شَیْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَی اللَّهِ وَ الرَّسُولِ، فَالرَّدُّ إِلَی اللَّهِ الْأَخْذُ بِمُحْکَمِ کِتَابِهِ، وَ الرَّدُّ إِلَی الرَّسُولِ الْأَخْذُ بِسُنَّتِهِ الْجَامِعَةِ غَیْرِ الْمُفَرِّقَة"}}</ref>. [[امام علی]] {{ع}} در فرازهایی چند به موضوع انتخاب و آثار آن در زندگی [[انسان‌ها]] اشاره دارد. در یکی از این فرازها [[دوزخ]] را ثمره انتخاب غلط در زندگی می‌داند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 141.</ref>.
*موضوع انتخاب در مسائل روزمره زندگی [[انسان‌ها]] نیز مورد توجه بوده است. از جمله می‌توان به موارد نحوه انتخاب [[دوست]]، نحوه انتخاب همسر، [[اولویت]] در انتخاب [[جایگاه]] ماندن قبل از سفر و... اشاره کرد. [[امام]] {{ع}} میوه تجربه را انتخاب نیک برمی‌شمرد و در فرازهایی از [[نهج البلاغه]] به برخی از انتخاب‌های [[آدمی]] در عرصه زندگی توجه می‌دهد: فرزندم چهار سخن را از من به خاطر بسپار که اگر به ‌آن‌ها [[رفتار]] کنی هرگز زیان نبینی... از [[دوستی]] با بی‌خرد بپرهیز که اگر خواهد به تو سود رساند، زیان می‌رساند<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۸: {{متن حدیث|"يَا بُنَيَّ احْفَظْ عَنِّي أَرْبَعاً وَ أَرْبَعاً، لَا يَضُرُّكَ مَا عَمِلْتَ مَعَهُنَّ ... يَا بُنَيَّ إِيَّاكَ وَ مُصَادَقَةَ الْأَحْمَقِ، فَإِنَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَنْفَعَكَ فَيَضُرُّكَ"}}</ref>. برای تو هیچ دیاری از دیار دیگر [[برتر]] نیست. [[بهترین]] دیار آن‌جاست که پذیرای تو باشد<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۴۲: {{متن حدیث|"لَيْسَ بَلَدٌ بِأَحَقَّ بِكَ مِنْ بَلَدٍ، خَيْرُ الْبِلَادِ مَا حَمَلَك"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 141.</ref>.
*موضوع انتخاب در مسائل روزمره زندگی [[انسان‌ها]] نیز مورد توجه بوده است. از جمله می‌توان به موارد نحوه انتخاب [[دوست]]، نحوه انتخاب همسر، [[اولویت]] در انتخاب [[جایگاه]] ماندن قبل از سفر و... اشاره کرد. [[امام]] {{ع}} میوه تجربه را انتخاب نیک برمی‌شمرد و در فرازهایی از [[نهج البلاغه]] به برخی از انتخاب‌های [[آدمی]] در عرصه زندگی توجه می‌دهد: فرزندم چهار سخن را از من به خاطر بسپار که اگر به ‌آن‌ها [[رفتار]] کنی هرگز زیان نبینی... از [[دوستی]] با بی‌خرد بپرهیز که اگر خواهد به تو سود رساند، زیان می‌رساند<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۸: {{متن حدیث|"يَا بُنَيَّ احْفَظْ عَنِّي أَرْبَعاً وَ أَرْبَعاً، لَا يَضُرُّكَ مَا عَمِلْتَ مَعَهُنَّ ... يَا بُنَيَّ إِيَّاكَ وَ مُصَادَقَةَ الْأَحْمَقِ، فَإِنَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَنْفَعَكَ فَيَضُرُّكَ"}}</ref>. برای تو هیچ دیاری از دیار دیگر [[برتر]] نیست. [[بهترین]] دیار آن‌جاست که پذیرای تو باشد<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۴۲: {{متن حدیث|"لَيْسَ بَلَدٌ بِأَحَقَّ بِكَ مِنْ بَلَدٍ، خَيْرُ الْبِلَادِ مَا حَمَلَك"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 141.</ref>.
== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==


۱۱۳٬۶۸۰

ویرایش