اعجاز قرآن در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

##{{متن قرآن|اسْلُكْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضَاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ وَاضْمُمْ إِلَيْكَ جَنَاحَكَ مِنَ الرَّهْبِ فَذَانِكَ بُرْهَانَانِ مِنْ رَبِّكَ إِلَى فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ}}<ref>«دست در گریبان خویش فرو بر (و برآور) تا سپید بی‌آسیب بیرون آید و (در پرهیز) از بیم، بازویت را به خویش بفشر که این دو (معجزه)، دو برهان از پروردگار تو برای فرعون و سرکردگان اوست، بی‌گمان آنان قومی نافرمانند» سوره قصص، آیه ۳۲.</ref>

#آنچه در کارهای [[پیامبران]] مطرح شده، به عنوان نشانه و علامت بودن آن برای [[صدق]] [[رسالت]] است و همین هم برای شناسایی آنان و تفاوت آنان با مُتنبیان دارای اهمیت است. به تعبیر دیگر، [[کارهای خارق‌العاده]] [[پیامبران]]، [[دلیل]] و [[راهنمایی]] است به [[الهی]] بودن آن، از این رو، تعبیر به آیت شده است. آیت، شامل همه [[انسان‌ها]] اعم [[مسلمان]] و [[کافر]]، با [[ایمان]] و بیایمان می‌شود. حتی برای کسی که [[ایمان]] دارد، باز آیت وسیله ازدیادِ [[باور]] میگردد. در صورتی که [[ناتوان]] کردن و [[معجزه]]، یا برای [[منکران]] و [[مخالفان]] و مفتریان است، آنگونه که در [[سوره]] [[هود]] {{متن قرآن|وَيَا قَوْمِ هَذِهِ نَاقَةُ اللَّهِ لَكُمْ آيَةً فَذَرُوهَا تَأْكُلْ فِي أَرْضِ اللَّهِ وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوءٍ فَيَأْخُذَكُمْ عَذَابٌ قَرِيبٌ}}<ref>«و ای قوم من! این شتر خداوند است؛ که برای شما نشانه‌ای  است؛ او را وانهید تا در زمین خدا بچرد و آزاری به وی نرسانید که عذابی نزدیک، شما را فرا گیرد» سوره هود، آیه ۶۴.</ref> و [[یونس]] {{متن قرآن|وَيَقُولُونَ لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَيْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ}}<ref>«و می‌گویند: چرا نشانه‌ای  (دلخواه ما) از سوی پروردگارش برای  او فرو فرستاده نشده است؟ بگو که غیب، تنها از آن خداوند است پس چشم به راه دارید که من (نیز) با شما از چشم به راه دارندگانم» سوره یونس، آیه ۲۰.</ref> و [[اسراء]] {{متن قرآن|وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ آيَتَيْنِ فَمَحَوْنَا آيَةَ اللَّيْلِ وَجَعَلْنَا آيَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِتَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْ وَلِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ وَكُلَّ شَيْءٍ فَصَّلْنَاهُ تَفْصِيلًا}}<ref>«و شب و روز را دو نشانه قرار دادیم آنگاه نشانه شب را زدودیم و نشانه روز را روشنی بخش آوردیم تا بخششی از پروردگارتان بجویید و شمارگان سال‌ها و حساب را بدانید و هر چیز را نیک روشن داشته‌ایم» سوره اسراء، آیه ۱۲.</ref> آمده است، یا برای کسانی که تردید و به تعبیر [[قرآن]] دارای ریب هستند، آنگونه که در [[سوره بقره]] {{متن قرآن|وَإِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}}<ref>«و اگر در آنچه بر بنده خود فرو فرستاده‌ایم تردیدی دارید، چنانچه راست می‌گویید سوره‌ای همگون آن بیاورید و (در این کار) گواهان خود را (نیز) در برابر خداوند، فرا خوانید» سوره بقره، آیه ۲۳.</ref> آمده است.

===درخواست [[معجزه]] و [[انکار]] آن از سوی [[پیامبر]]===

#از زبان [[مخالفان]] [[نقل]] می‌کند که می‌گویند تا معجزه‌ای بزرگ و به تعبیری چشم پرکن نیاوری به تو [[ایمان]] نمی‌آوریم: {{متن قرآن|وَقَالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى تَفْجُرَ لَنَا مِنَ الْأَرْضِ يَنْبُوعًا * أَوْ تَكُونَ لَكَ جَنَّةٌ مِنْ نَخِيلٍ وَعِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الْأَنْهَارَ خِلَالَهَا تَفْجِيرًا * أَوْ تُسْقِطَ السَّمَاءَ كَمَا زَعَمْتَ عَلَيْنَا كِسَفًا أَوْ تَأْتِيَ بِاللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ قَبِيلً * أَوْ يَكُونَ لَكَ بَيْتٌ مِنْ زُخْرُفٍ أَوْ تَرْقَى فِي السَّمَاءِ وَلَنْ نُؤْمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتَّى تُنَزِّلَ عَلَيْنَا كِتَابًا نَقْرَؤُهُ قُلْ سُبْحَانَ رَبِّي هَلْ كُنْتُ إِلَّا بَشَرًا رَسُولًا}}<ref>«و گفتند: هرگز به تو ایمان نخواهیم آورد تا برای ما از زمین چشمه‌ای فرا جوشانی * یا باغستانی از نخل و انگور داشته باشی که لابه‌لای آن جویبارهایی، نیک روان‌سازی * یا چنان که می‌پنداری، آسمان را پاره‌پاره  بر سر ما افکنی یا خداوند و فرشتگان را پیش روی آوری * یا خانه‌ای زرّین داشته باشی یا به آسمان فرا روی و فرا رفتنت را (هم) هرگز باور نخواهیم داشت مگر نوشته‌ای برای ما فرو فرستی که آن را بخوانیم؛ بگو: پاکا که پروردگار من است، مگر من جز بشری پیام آورم؟» سوره اسراء، آیه ۹۰-۹۳.</ref>

#نکته دیگر این که عده‌ای در [[مخالفت]] می‌گفتند: {{متن قرآن|وَقَالُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ وَلَوْ أَنْزَلْنَا مَلَكًا لَقُضِيَ الْأَمْرُ ثُمَّ لَا يُنْظَرُونَ}}<ref>«و گفتند: چرا بر او فرشته‌ای فرو فرستاده نشد؟ و اگر فرشته‌ای می‌فرستادیم کار تمام بود و دیگر مهلت نمی‌یافتند» سوره انعام، آیه ۸.</ref> و یا می‌گفتند: {{متن قرآن|وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ قَادِرٌ عَلَى أَنْ يُنَزِّلَ آيَةً وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ}}<ref>«و گفتند چرا نشانه‌ای  از پروردگارش بر او فرو فرستاده نشده است؟ بگو بی‌گمان خداوند، تواناست که نشانه‌ای فرو فرستد اما بیشتر آنان نمی‌دانند» سوره انعام، آیه ۳۷.</ref> و گفتند: «چرا معجزه‌ای از جانب پروردگارش بر او نازل نشده است‌؟» بگو: «بی‌تردید، [[خدا]] [[قادر]] است که پدیده‌ای شگرف فرو فرستد، لیکن بیشتر آنان نمی‌دانند». {{متن قرآن|وَإِذَا لَمْ تَأْتِهِمْ بِآيَةٍ قَالُوا لَوْلَا اجْتَبَيْتَهَا قُلْ إِنَّمَا أَتَّبِعُ مَا يُوحَى إِلَيَّ مِنْ رَبِّي هَذَا بَصَائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ}}<ref>«و چون برای آنان آیه‌ای (دلخواه آنان) نیاورده‌ای می‌گویند: چرا خود آیه‌ای برنگزیدی؟» سوره اعراف، آیه ۲۰۳.</ref>و هر گاه برای آنان آیاتی نیاوری، می‌گویند: «چرا آن را خود برنگزیدی‌؟ «بگو: «من فقط آنچه را که از پروردگارم به من [[وحی]] می‌شود [[پیروی]] می‌کنم. این [[[قرآن]]] رهنمودی است از جانب [[پروردگار]] شما و برای گروهی که [[ایمان]] می‌آورند [[هدایت]] و رحمتی است. {{متن قرآن|وَيَقُولُونَ لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَيْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ}}<ref>«و می‌گویند: چرا نشانه‌ای  (دلخواه ما) از سوی پروردگارش برای  او فرو فرستاده نشده است؟ بگو که غیب، تنها از آن خداوند است پس چشم به راه دارید که من (نیز) با شما از چشم به راه دارندگانم» سوره یونس، آیه ۲۰.</ref> و می‌گویند: «چرا معجزه‌ای از جانب پروردگارش بر او نازل نمی‌شود؟» بگو: «[[غیب]] فقط به [[خدا]] اختصاص دارد. پس [[منتظر]] باشید که من هم با شما از منتظرانم»..

#باز در [[آیه]] دیگر، [[بی‌نیازی]] [[پیامبر]] را به معجزه‌ای [[حسی]] بیان می‌کند و از زبان [[مخالفان]] [[نقل]] می‌کند: {{متن قرآن|فَلَعَلَّكَ تَارِكٌ بَعْضَ مَا يُوحَى إِلَيْكَ وَضَائِقٌ بِهِ صَدْرُكَ أَنْ يَقُولُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ كَنْزٌ أَوْ جَاءَ مَعَهُ مَلَكٌ إِنَّمَا أَنْتَ نَذِيرٌ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ}}<ref>«و مبادا تو برخی از آنچه را بر تو وحی شده است کنار نهی و دل از آن تنگ داری از آن رو که می‌گویند: «چرا بر او گنجی فرو فرستاده نمی‌شود یا فرشته‌ای همراه وی نمی‌آید؟» تو، تنها بیم‌دهنده‌ای و خداوند بر هر چیزی مراقب است» سوره هود، آیه ۱۲.</ref> و مبادا تو برخی از آنچه را که به سویت [[وحی]] می‌شود، ترک گویی و سینه‌ات بدان تنگ گردد که می‌گویند: «چرا گنجی بر او فرو فرستاده نشده، یا فرشته‌ای با او نیامده است‌؟» «بدان که» تو فقط هشدار دهنده‌ای، و [[خدا]] بر هر چیزی نگهبان است.

#در برخی از [[آیات]] آمده برای [[هدایت]] شدن تنها [[معجزه]] کافی نیست، بلکه باید [[آمادگی]] شخص برای قبول [[هدایت]] باشد: {{متن قرآن|وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ يُضِلُّ مَنْ يَشَاءُ وَيَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ أَنَابَ}}<ref>«و کافران می‌گویند: چرا بر او از سوی پروردگارش نشانه‌ای  فرو فرستاده نمی‌شود؟! بگو: بی‌گمان خداوند هر که را بخواهد بیراه می‌دارد و آن کس را که (به سوی او) بازگردد به سوی خویش رهنمون می‌گردد» سوره رعد، آیه ۲۷.</ref> و کسانی که [[کافر]] شده‌اند می‌گویند: «چرا از جانب پروردگارش معجزه‌ای بر او نازل نشده است‌؟» بگو: «در [[حقیقت]] خداست که هر کس را بخواهد بی‌راه می‌گذارد و هر کس را که [به سوی او] بازگردد، به سوی خود راه می‌نماید». (منظور از [[مشیت الهی]] وجود [[قوانین]] و [[سنن]] [[ایمان]] است).

#در دسته‌ای از [[آیات]] به این نکته توجه می‌دهد: با این که در [[امت‌های پیشین]] [[معجزات]] فراوانی را آورد، باز [[ایمان]] نیاوردند: {{متن قرآن|وَقَالُوا لَوْلَا يَأْتِينَا بِآيَةٍ مِنْ رَبِّهِ أَوَلَمْ تَأْتِهِمْ بَيِّنَةُ مَا فِي الصُّحُفِ الْأُولَى}}<ref>«و گفتند: چرا نشانه‌ای از پروردگارش برای ما نمی‌آورد؛ آیا برهانی که در کتاب‌های (آسمانی) پیشین است، به آنان نرسیده است؟» سوره طه، آیه ۱۳۳.</ref> و گفتند: «چرا از جانب پروردگارش معجزه‌ای برای ما نمی‌آورد؟» آیا [[دلیل]] روشن آنچه در صحیفه‌های پیشین است برای آنان نیامده است‌؟ {{متن قرآن|وَقَالَ الَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَاءَنَا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْنَا الْمَلَائِكَةُ أَوْ نَرَى رَبَّنَا لَقَدِ اسْتَكْبَرُوا فِي أَنْفُسِهِمْ وَعَتَوْا عُتُوًّا كَبِيرًا}}<ref>«و آنان که به لقای ما امیدوار نیستند می‌گویند: چرا بر ما فرشتگان را فرو نفرستاده‌اند یا پروردگارمان را نمی‌بینیم؟ به راستی خود را بزرگ شمردند  و سرکشی بزرگی ورزیدند» سوره فرقان، آیه ۲۱.</ref> و کسانی که به لقای ما [[امید]] ندارند، گفتند: «چرا [[فرشتگان]] بر ما نازل نشدند یا پروردگارمان را نمی‌بینیم‌؟» قطعاً در مورد خود [[تکبر]] ورزیدند و سخت [[سرکشی]] کردند.

===سنجش [[داستان‌های قرآنی]] با [[تورات]]===

با این مقدمات می‌توان به سراغ [[قرآن]] رفت و به [[دلایل]] گوناگون [[اثبات]] کرد، که این [[کتاب]] [[سند]] و [[حجت]] [[پیامبر اسلام]]{{صل}} است و هم در عصر خود [[پیامبر]]{{صل}} و هم در اعصار بعدی، [[مردم]] از آوردن مانندش درمانده‌اند و تاکنون کسی مانند این کتاب را نیاورده، هرچند [[انسان]] کتاب‌های بسیاری نوشته و [[ادبیات]] [[زیبا]] و آفرینش‌های هنری گوناگونی در زبان‌های مختلف پدیدآورده است. اما با این خصوصیت و [[زیبایی]] و تأثیر آفرینی و [[جاذبه]] برانگیز و بهجت‌آفرینی اندیشه‌گراست. [[فصاحت]] و [[بلاغت]]، موسیقی [[کلام]]، [[معارف]] بلند، و [[نظم]] و نسق آن اعجاب آفرین و بگونه‌ای است که کسی مانندش را نیاورده است و ضمناً تمام این خصوصیات با جهات برجستگی آن از نظر محتوا در مورد [[قرآن]] که جنبه [[حسی]] ندارد، استدلال‌پذیر و قابل [[برهان]] است و می‌توان در یکایک آنها [[دلیل]] و [[شاهد]] آورد و مقایسه کرد.