پرش به محتوا

انسان کامل در عرفان اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'فرد' به 'فرد'
جز (جایگزینی متن - '{{یادآوری پانویس}} {{پانویس2}}' به '{{پانویس}}')
جز (جایگزینی متن - 'فرد' به 'فرد')
خط ۱۸: خط ۱۸:
==ویژگی‌های [[انسان کامل]]==
==ویژگی‌های [[انسان کامل]]==
*[[انسان کامل]] مشتمل بر دو جهت [[الهی]] و بشری می‌باشد، که جهت [[الهی]] او [[بالاصاله]] نبوده، بلکه تبعی است که این همان جنبه [[ولایت و خلافت]] اوست. پس [[انسان کامل]]، جمیع [[صفات الهی]] از جمله: زنده کردن، میراندن، [[لطف]]، [[قهر]] و [[رضا]] را داراست تا به وسیله آنها بتواند [[جهان]] را [[سرپرستی]] کند و از نظر [[قیصری]]، حتی در مرحله نازله وجود، خودش را هم که جزئی از عالم امکان است، [[سرپرستی]] نماید. اما از طرفی [[انسان کامل]] به [[دلیل]] مقتضیات ذات و صفت [[بشر]] بودنش، که عین [[فقر]] و [[ذلت]] در برابر خداست، دارای صفاتی همچون: [[گریه]]، ضجر، [[خشم]] و ضیقِ [[صدر]] نیز هست که هیچ منافاتی با [[انسان کامل]] بودنش ندارد <ref>قیصری، شرح فصوص الحکم، ص۱۲۸.</ref>.
*[[انسان کامل]] مشتمل بر دو جهت [[الهی]] و بشری می‌باشد، که جهت [[الهی]] او [[بالاصاله]] نبوده، بلکه تبعی است که این همان جنبه [[ولایت و خلافت]] اوست. پس [[انسان کامل]]، جمیع [[صفات الهی]] از جمله: زنده کردن، میراندن، [[لطف]]، [[قهر]] و [[رضا]] را داراست تا به وسیله آنها بتواند [[جهان]] را [[سرپرستی]] کند و از نظر [[قیصری]]، حتی در مرحله نازله وجود، خودش را هم که جزئی از عالم امکان است، [[سرپرستی]] نماید. اما از طرفی [[انسان کامل]] به [[دلیل]] مقتضیات ذات و صفت [[بشر]] بودنش، که عین [[فقر]] و [[ذلت]] در برابر خداست، دارای صفاتی همچون: [[گریه]]، ضجر، [[خشم]] و ضیقِ [[صدر]] نیز هست که هیچ منافاتی با [[انسان کامل]] بودنش ندارد <ref>قیصری، شرح فصوص الحکم، ص۱۲۸.</ref>.
*[[انسان کامل]] بعد از [[خدا]]، عالم‌ترین و عارف‌ترین موجودات است، زیرا [[خداوند سبحان]] در ذات و [[حقیقت انسان]]، [[معارف]] و [[اسرار الهی]] را به [[ودیعه]] نهاده است: {{متن قرآن|وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا}}<ref>«و همه نام‌ها را به آدم آموخت» سوره بقره، آیه ۳۱.</ref> و [[انسان کامل]] چون جمیع [[کمالات انسانی]] در او محقّق شده است و در واقع مظهری برای تمام اسما و [[کمالات]] الهیه خصوصاً [[مظهر اسم]] علیم و موصوفی برای تمام صفات جلال و [[جمال الهی]] است، عالم‌ترین [[فرد]] می‌باشد<ref>محمد داوود قیصری، شرح فصوص الحکم، مقدمه قیصری، پاورقی ص۱۲۰.</ref>.
*[[انسان کامل]] بعد از [[خدا]]، عالم‌ترین و عارف‌ترین موجودات است، زیرا [[خداوند سبحان]] در ذات و [[حقیقت انسان]]، [[معارف]] و [[اسرار الهی]] را به [[ودیعه]] نهاده است: {{متن قرآن|وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا}}<ref>«و همه نام‌ها را به آدم آموخت» سوره بقره، آیه ۳۱.</ref> و [[انسان کامل]] چون جمیع [[کمالات انسانی]] در او محقّق شده است و در واقع مظهری برای تمام اسما و [[کمالات]] الهیه خصوصاً [[مظهر اسم]] علیم و موصوفی برای تمام صفات جلال و [[جمال الهی]] است، عالم‌ترین فرد می‌باشد<ref>محمد داوود قیصری، شرح فصوص الحکم، مقدمه قیصری، پاورقی ص۱۲۰.</ref>.
*بنابر اینکه [[انسان کامل]]، در نهایت [[درجه]] [[معرفت]] قرار دارد و عالم‌ترین [[فرد]] [[انسانی]] است، لذا [[عابدترین]] نیز هست و [[کامل‌ترین]] [[عبادت]] را دارد. همان‌طور که در تشهد: {{متن حدیث|أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ}}، [[مقام]] [[عبد]] بودن [[رسول الله]]{{صل}} بر [[مقام]] [[رسول]] بودنش تقدم دارد.
*بنابر اینکه [[انسان کامل]]، در نهایت [[درجه]] [[معرفت]] قرار دارد و عالم‌ترین فرد [[انسانی]] است، لذا [[عابدترین]] نیز هست و [[کامل‌ترین]] [[عبادت]] را دارد. همان‌طور که در تشهد: {{متن حدیث|أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ}}، [[مقام]] [[عبد]] بودن [[رسول الله]]{{صل}} بر [[مقام]] [[رسول]] بودنش تقدم دارد.
*هم‌چنین طبق روایتی از [[امام صادق]]{{ع}}، [[انسان کامل]] [[حجت‌الله]] است، زیرا روشن‌ترین [[دلیل]] بر ذات و [[صفات]] [[حق تعالی]] است. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|ان صورة الإنسانية أكبر حجة اللّه وهي الكتاب الّذي كتبه بيده}}. این [[انسان کامل]] همان [[کتاب الهی]] است که در [[قرآن]] آمده که همه چیز در آن مسطور است؛ اصلی‌ترین کتاب، وجود [[انسان کامل]] است، {{متن حدیث|وهي الهيكل الّذي بناه بحكمه}}، هیکلش با [[حُکم]] [[الهی]] بنا باشد، و {{متن حدیث|هي مجموع صورة العالمين}}، دو عالم [[غیب و شهادت]] در اوست. و {{متن حدیث|هي المختصر من العلوم في اللوح المحفوظ}} او خلاصه همه امور است. و {{متن حدیث|هي شاهد على كلّ غائب وهي الحجّة على كلّ جاحد}} هر کس سؤالی دارد برود [[خدمت]] او، او [[حجت]] است. {{متن حدیث|هي المستقيم إلى كلّ خير}} [[راه مستقیم]] نزدیک‌ترین راه است و آن [[انسان کامل]] است. و {{متن حدیث|هي الصراط الممدود بين الجنّة والنّار}} [[صراط]] راهی است که از روی [[جهنم]] می‌گذرد تا به دروازه‌های [[بهشت]] برسد. [[مؤمنان]] باید از این راه بگذرند تا به [[بهشت]] برسند<ref>ر.ک: فیض کاشانی، کلمات مکنونه، ص۱۲۵؛ ر.ک: تفسیر صافی، ج۱، ص۷۳ با اندکی تفاوت؛ ر.ک: سید حیدر آملی، جامع الاسرار، ص۲۹۸.</ref>، که این راهِ [[انسان کامل]] است. وی جامع جمیع [[کمالات الهی]] است. او با این [[جسم]] کوچک، جامع همه حقایق صُوَر است. همه چیز در این عالم به [[اجمال]] در [[انسان کامل]] است. [[انسان کامل]]، [[قطب]] و محور عالَم وجود است<ref>محمد داوود قیصری، شرح فصوص الحکم، مقدمه قیصری بر فصوص، ص۱۲۷؛ ر.ک: ابن‌عربی، فصوص الحکم، مقدمه مصحح، ص۳۷.</ref>.
*هم‌چنین طبق روایتی از [[امام صادق]]{{ع}}، [[انسان کامل]] [[حجت‌الله]] است، زیرا روشن‌ترین [[دلیل]] بر ذات و [[صفات]] [[حق تعالی]] است. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|ان صورة الإنسانية أكبر حجة اللّه وهي الكتاب الّذي كتبه بيده}}. این [[انسان کامل]] همان [[کتاب الهی]] است که در [[قرآن]] آمده که همه چیز در آن مسطور است؛ اصلی‌ترین کتاب، وجود [[انسان کامل]] است، {{متن حدیث|وهي الهيكل الّذي بناه بحكمه}}، هیکلش با [[حُکم]] [[الهی]] بنا باشد، و {{متن حدیث|هي مجموع صورة العالمين}}، دو عالم [[غیب و شهادت]] در اوست. و {{متن حدیث|هي المختصر من العلوم في اللوح المحفوظ}} او خلاصه همه امور است. و {{متن حدیث|هي شاهد على كلّ غائب وهي الحجّة على كلّ جاحد}} هر کس سؤالی دارد برود [[خدمت]] او، او [[حجت]] است. {{متن حدیث|هي المستقيم إلى كلّ خير}} [[راه مستقیم]] نزدیک‌ترین راه است و آن [[انسان کامل]] است. و {{متن حدیث|هي الصراط الممدود بين الجنّة والنّار}} [[صراط]] راهی است که از روی [[جهنم]] می‌گذرد تا به دروازه‌های [[بهشت]] برسد. [[مؤمنان]] باید از این راه بگذرند تا به [[بهشت]] برسند<ref>ر.ک: فیض کاشانی، کلمات مکنونه، ص۱۲۵؛ ر.ک: تفسیر صافی، ج۱، ص۷۳ با اندکی تفاوت؛ ر.ک: سید حیدر آملی، جامع الاسرار، ص۲۹۸.</ref>، که این راهِ [[انسان کامل]] است. وی جامع جمیع [[کمالات الهی]] است. او با این [[جسم]] کوچک، جامع همه حقایق صُوَر است. همه چیز در این عالم به [[اجمال]] در [[انسان کامل]] است. [[انسان کامل]]، [[قطب]] و محور عالَم وجود است<ref>محمد داوود قیصری، شرح فصوص الحکم، مقدمه قیصری بر فصوص، ص۱۲۷؛ ر.ک: ابن‌عربی، فصوص الحکم، مقدمه مصحح، ص۳۷.</ref>.
*[[حضرت علی]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|أَنَّ مَحَلِّي مِنْهَا مَحَلُّ الْقُطْبِ مِنَ الرَّحَى}}<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۵۱.</ref>؛ [[انسان کامل]] مثل [[خورشید]] است که همه دورِ آن می‌چرخند. بقای ما وابسته به [[خورشید]] است و اگر [[خورشید]] خاموش شود، ما و تمام کائنات از بین می‌رویم. محور کلّ کائنات [[انسان کامل]] است. وجود ما از وجود اوست. [[خدا]] به [[پیامبر]]{{صل}} می‌فرماید: {{متن حدیث|لَوْلَاكَ لَمَا خَلَقْتُ الْأَفْلَاكَ}}<ref>بحار الانوار، ج۱۶، ص۴۰۵.</ref> خَلقِ عالَم برای توست<ref>محمد داوود قیصری، شرح فصوص الحکم، مقدمه قیصری، پاورقی ص۱۲۰.</ref>.
*[[حضرت علی]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|أَنَّ مَحَلِّي مِنْهَا مَحَلُّ الْقُطْبِ مِنَ الرَّحَى}}<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۵۱.</ref>؛ [[انسان کامل]] مثل [[خورشید]] است که همه دورِ آن می‌چرخند. بقای ما وابسته به [[خورشید]] است و اگر [[خورشید]] خاموش شود، ما و تمام کائنات از بین می‌رویم. محور کلّ کائنات [[انسان کامل]] است. وجود ما از وجود اوست. [[خدا]] به [[پیامبر]]{{صل}} می‌فرماید: {{متن حدیث|لَوْلَاكَ لَمَا خَلَقْتُ الْأَفْلَاكَ}}<ref>بحار الانوار، ج۱۶، ص۴۰۵.</ref> خَلقِ عالَم برای توست<ref>محمد داوود قیصری، شرح فصوص الحکم، مقدمه قیصری، پاورقی ص۱۲۰.</ref>.
۲۱۸٬۲۱۰

ویرایش