شیطان در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'پنهان' به 'پنهان'
جز (جایگزینی متن - 'طی' به 'طی') |
جز (جایگزینی متن - 'پنهان' به 'پنهان') |
||
| خط ۲۹۰: | خط ۲۹۰: | ||
*و این [[خیال]] غلط و [[تصور]] [[باطل]]، چون در [[قلب]] [[انسان]] جایگزین و ثابت گردد، نقشه خود را یک اصل صحیح [[تصور]] کرده، و حتی دیگران را نیز به این عمل [[دعوت]] می‌کند. چنین افرادی همیشه با [[ظهور]] رحمت الهی و بسط و نشر [[فضل]] و [[لطف]] [[پروردگار]] [[متعال]]، مقابله کرده و عملاً [[مانع]] از جلوه [[نور]] و [[رحمت]] و [[فیض]] او می‌شوند؛ زیرا [[خداوند متعال]] در [[جهان]] مادّه، افاضات و [[رحمت]] خود را به وسایل و وسایط انجام می‌دهد، و مقتضای عالَمِ مادّه که تزاحم و [[محدودیت]] در آن هست، چنین است، پس باید متوجه این امر بود که آنچه از [[مال]]، [[قدرت]] و [[ثروت]] به کسی عطا می‌شود، مخصوص او نیست، و آنچه اضافه بر احتیاجات او است، لازم است به [[بندگان]] [[نیازمند]] [[خدا]] برسد و در رفع نیاز، حوایج و گرفتاری‌های آنان صَرف گردد. | *و این [[خیال]] غلط و [[تصور]] [[باطل]]، چون در [[قلب]] [[انسان]] جایگزین و ثابت گردد، نقشه خود را یک اصل صحیح [[تصور]] کرده، و حتی دیگران را نیز به این عمل [[دعوت]] می‌کند. چنین افرادی همیشه با [[ظهور]] رحمت الهی و بسط و نشر [[فضل]] و [[لطف]] [[پروردگار]] [[متعال]]، مقابله کرده و عملاً [[مانع]] از جلوه [[نور]] و [[رحمت]] و [[فیض]] او می‌شوند؛ زیرا [[خداوند متعال]] در [[جهان]] مادّه، افاضات و [[رحمت]] خود را به وسایل و وسایط انجام می‌دهد، و مقتضای عالَمِ مادّه که تزاحم و [[محدودیت]] در آن هست، چنین است، پس باید متوجه این امر بود که آنچه از [[مال]]، [[قدرت]] و [[ثروت]] به کسی عطا می‌شود، مخصوص او نیست، و آنچه اضافه بر احتیاجات او است، لازم است به [[بندگان]] [[نیازمند]] [[خدا]] برسد و در رفع نیاز، حوایج و گرفتاری‌های آنان صَرف گردد. | ||
*پس شخص [[بخیل]]، گذشته از جلوگیری و [[مانع]] شدن از بسط [[رحمت]] و [[فیض الهی]]، [[بندگان]] [[ضعیف]] و محتاج [[خدا]] را نیز از رسیدن به سهم و نصیب خودشان که به وسیله او عطا می‌شود، [[محروم]] می‌کند. | *پس شخص [[بخیل]]، گذشته از جلوگیری و [[مانع]] شدن از بسط [[رحمت]] و [[فیض الهی]]، [[بندگان]] [[ضعیف]] و محتاج [[خدا]] را نیز از رسیدن به سهم و نصیب خودشان که به وسیله او عطا می‌شود، [[محروم]] می‌کند. | ||
*اما [[کتمان]]، عبارت است از پوشانیدن و | *اما [[کتمان]]، عبارت است از پوشانیدن و پنهان کردن چیزی که موجود است در [[قلب]]، یا در خارج که آشکار نشده است؛ و در این مورد نیز سهم [[فقرا]] که به [[بخیل]] داده شده است، چون امری [[پنهانی]] بوده، و [[بخیل]] این جریان را پنهان داشته است، قهراً از هر دو جهت مسؤول است. | ||
*و از این لحاظ است که چنین شخصی بر اثر این عمل [[زشت]] و بخل‌ورزی که بر خلاف نظر [[خالق]] و نیز [[وظیفه]] [[خدمت]] است، به [[عذاب]] و [[گرفتاری]] شدید [[مبتلا]] گشته، و عواقب [[اعمال]] خود را خواهد دید. و در این مورد افراد [[بخیل]] را به‌عنوان {{متن قرآن|كَافِر}}، و [[عذاب]] آنان را {{متن قرآن|مُهِين}}، معرفی کرده است، زیرا [[کفر]]، به معنای [[بی‌اعتنایی]] و رد و [[مخالفت]] است که با جریان افاضات [[الهی]] [[مخالفت]] کرده و آنها را رد کرده است. و {{متن قرآن|مُهِين}}، از [[اهانت]] بوده و به مفهوم خوارکننده است، و او به [[دلیل]] خوارکردن و [[بی‌اعتنایی]] به [[حقوق]] و سِهام [[ضعفا]]، در نتیجه خود را [[خوار]] کرده، و بدان وسیله در [[حقیقت]] از [[رحمت الهی]] [[محروم]] خواهد شد. | *و از این لحاظ است که چنین شخصی بر اثر این عمل [[زشت]] و بخل‌ورزی که بر خلاف نظر [[خالق]] و نیز [[وظیفه]] [[خدمت]] است، به [[عذاب]] و [[گرفتاری]] شدید [[مبتلا]] گشته، و عواقب [[اعمال]] خود را خواهد دید. و در این مورد افراد [[بخیل]] را به‌عنوان {{متن قرآن|كَافِر}}، و [[عذاب]] آنان را {{متن قرآن|مُهِين}}، معرفی کرده است، زیرا [[کفر]]، به معنای [[بی‌اعتنایی]] و رد و [[مخالفت]] است که با جریان افاضات [[الهی]] [[مخالفت]] کرده و آنها را رد کرده است. و {{متن قرآن|مُهِين}}، از [[اهانت]] بوده و به مفهوم خوارکننده است، و او به [[دلیل]] خوارکردن و [[بی‌اعتنایی]] به [[حقوق]] و سِهام [[ضعفا]]، در نتیجه خود را [[خوار]] کرده، و بدان وسیله در [[حقیقت]] از [[رحمت الهی]] [[محروم]] خواهد شد. | ||
*کلمه {{متن قرآن|رِئَاء}}، از ماده "روت" به معنای مطلق دیدن است، و منظور از آن، انجام دادن [[عمل]] [[انفاق]] است، تا [[مردم]] آن را خوب ببینند، و [[هدف]] اصلی از آن عمل، دیدن [[مردم]] است، که [[مخالف]] توجه به [[خداوند]]، [[بندگی]] و [[اخلاص]] است. | *کلمه {{متن قرآن|رِئَاء}}، از ماده "روت" به معنای مطلق دیدن است، و منظور از آن، انجام دادن [[عمل]] [[انفاق]] است، تا [[مردم]] آن را خوب ببینند، و [[هدف]] اصلی از آن عمل، دیدن [[مردم]] است، که [[مخالف]] توجه به [[خداوند]]، [[بندگی]] و [[اخلاص]] است. | ||
| خط ۴۰۱: | خط ۴۰۱: | ||
===[[هوشیاری]] همه‌جانبه=== | ===[[هوشیاری]] همه‌جانبه=== | ||
*{{متن قرآن|قَالَ فَبِمَا أَغْوَيْتَنِي لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِيمَ * ثُمَّ لَآتِيَنَّهُمْ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ وَعَنْ أَيْمَانِهِمْ وَعَنْ شَمَائِلِهِمْ وَلَا تَجِدُ أَكْثَرَهُمْ شَاكِرِينَ}}<ref>«گفت: پس از آنجا که مرا بیراه نهادی بر سر راه راست تو، به کمین آنان می‌نشینم * آنگاه از پیش و پس و راست و چپ آنان به سراغشان خواهم رفت و بیشتر آنان را سپاسگزار نخواهی یافت» سوره اعراف، آیه ۱۶-۱۷.</ref>. | *{{متن قرآن|قَالَ فَبِمَا أَغْوَيْتَنِي لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِيمَ * ثُمَّ لَآتِيَنَّهُمْ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ وَعَنْ أَيْمَانِهِمْ وَعَنْ شَمَائِلِهِمْ وَلَا تَجِدُ أَكْثَرَهُمْ شَاكِرِينَ}}<ref>«گفت: پس از آنجا که مرا بیراه نهادی بر سر راه راست تو، به کمین آنان می‌نشینم * آنگاه از پیش و پس و راست و چپ آنان به سراغشان خواهم رفت و بیشتر آنان را سپاسگزار نخواهی یافت» سوره اعراف، آیه ۱۶-۱۷.</ref>. | ||
*با کمی توجه به مفهوم گفته [[شیطان]]، معلوم می‌شود افراد [[انسان]]، [[دشمنی]] خطرناک و | *با کمی توجه به مفهوم گفته [[شیطان]]، معلوم می‌شود افراد [[انسان]]، [[دشمنی]] خطرناک و پنهان از دیده‌ها {{متن قرآن|يَا بَنِي آدَمَ لَا يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطَانُ كَمَا أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ يَنْزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوْآتِهِمَا إِنَّهُ يَرَاكُمْ هُوَ وَقَبِيلُهُ مِنْ حَيْثُ لَا تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاءَ لِلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ}}<ref> «ای فرزندان آدم! شیطان شما را نفریبد! چنان که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون راند در حالی که لباسشان را از (تن) آنان بر می‌کند تا شرمگاه‌هایشان را به آنان بنمایاند؛ به راستی او و همگنان وی شما را از جایی که شما آنها را نمی‌بینید می‌بینند؛ بی‌گمان ما شیطان‌ها را سرپرست کسانی کرده‌ایم که ایمان ندارند» سوره اعراف، آیه ۲۷.</ref>، دارند که در مسیر [[سیر]] تکاملی [[روحی]] و معنوی‌شان قرار دارد تا آنان را از وصول به [[کمالات انسانی]] و [[قرب الهی]] [[مانع]] شود و لااقل به سوی [[گمراهی]] سوق دهد و آن [[دشمن]] در جهات چهار جانبه در کمین نشسته با [[مراقبت]] تمام، تک تک افراد را می‌بیند و فقط در پی کم‌ترین نقطه [[ضعف]] و غفلتی است که بدان وسیله [[هجوم]] آورد و ضربه خود را وارد کند. | ||
*لذا هر عاقلی با توجه به وجود [[دشمن]] کمین کرده در مسیرش، اولین چاره‌جویی که می‌کند، [[غفلت]]، [[سستی]]، اهمال‌کاری، [[سهل‌انگاری]]، حواس‌پرتی، [[فراموشی]] و توجه به غیر مسیر را از خود طرد می‌کند و با توجه کامل و قدمی [[استوار]] و عزمی [[راسخ]] و با [[هوشیاری]] همه‌جانبه، آن مسیر سرنوشت‌ساز را که مدت آن زودگذر و به مدت [[عمر]] [[انسانی]] است، می‌پیماید. | *لذا هر عاقلی با توجه به وجود [[دشمن]] کمین کرده در مسیرش، اولین چاره‌جویی که می‌کند، [[غفلت]]، [[سستی]]، اهمال‌کاری، [[سهل‌انگاری]]، حواس‌پرتی، [[فراموشی]] و توجه به غیر مسیر را از خود طرد می‌کند و با توجه کامل و قدمی [[استوار]] و عزمی [[راسخ]] و با [[هوشیاری]] همه‌جانبه، آن مسیر سرنوشت‌ساز را که مدت آن زودگذر و به مدت [[عمر]] [[انسانی]] است، می‌پیماید. | ||
*[[مفسرین]] در [[تفسیر]] چهار جهتی که [[شیطان]] آن را مطرح کرده، می‌نویسند: "در روایتی از [[امام باقر]]{{ع}} [[نقل]] شده که منظور از آمدن [[شیطان]] به سراغ [[انسان]] از "پیش‌رو"، این است که [[آخرت]] را که در پیش دارد، در نظر او سَبُک و ساده جلوه می‌دهد، و منظور از "پشتِ‌سر"، آنان را به جمع‌آوری [[اموال]] و [[بخل]] از پرداخت [[حقوق]] [[واجب]] برای نگاه داشتن [[فرزندان]] [[دعوت]] می‌کند، و منظور از "طرف راست"، [[امور معنوی]] را به وسیله تزیین [[گمراهی]] و دلخوشی به [[شبهات]] [[دینی]]، بر آنها [[فاسد]] و ضایع می‌سازد، و منظور از "طرف چپ" که لذات [[مادّی]] و [[شهوات]] را در نظرشان جلوه می‌دهد"<ref>مجمع البیان، ج۴، ص۶۲۴ و المیزان، ج۸، ص۳۲. صاحب مجمع البیان می‌نویسد: {{متن حدیث|وَ رُوِيَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} قَالَ: {{متن قرآن|ثُمَّ لَآتِيَنَّهُمْ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ}} مَعْنَاهُ أُهَوِّنُ عَلَيْهِمْ أَمْرَ الْآخِرَةِ وَ {{متن قرآن|مِنْ خَلْفِهِمْ}} آمُرُهُمْ بِجَمْعِ الْأَمْوَالِ وَ الْبُخْلِ بِهَا عَنِ الْحُقُوقِ لِتَبْقَى لِوَرَثَتِهِمْ وَ {{متن قرآن|عَنْ أَيْمَانِهِمْ}} أُفْسِدُ عَلَيْهِمْ أَمْرَ دِينِهِمْ بِتَزْيِينِ الضَّلَالَةِ وَ تَحْسِينِ الشُّبْهَةِ وَ {{متن قرآن|عَنْ شَمَائِلِهِمْ}} بِتَحْبِيبِ اللَّذَّاتِ إِلَيْهِمْ وَ تَغْلِيبِ الشَّهَوَاتِ عَلَى قُلُوبِهِمْ}}.</ref>. | *[[مفسرین]] در [[تفسیر]] چهار جهتی که [[شیطان]] آن را مطرح کرده، می‌نویسند: "در روایتی از [[امام باقر]]{{ع}} [[نقل]] شده که منظور از آمدن [[شیطان]] به سراغ [[انسان]] از "پیش‌رو"، این است که [[آخرت]] را که در پیش دارد، در نظر او سَبُک و ساده جلوه می‌دهد، و منظور از "پشتِ‌سر"، آنان را به جمع‌آوری [[اموال]] و [[بخل]] از پرداخت [[حقوق]] [[واجب]] برای نگاه داشتن [[فرزندان]] [[دعوت]] می‌کند، و منظور از "طرف راست"، [[امور معنوی]] را به وسیله تزیین [[گمراهی]] و دلخوشی به [[شبهات]] [[دینی]]، بر آنها [[فاسد]] و ضایع می‌سازد، و منظور از "طرف چپ" که لذات [[مادّی]] و [[شهوات]] را در نظرشان جلوه می‌دهد"<ref>مجمع البیان، ج۴، ص۶۲۴ و المیزان، ج۸، ص۳۲. صاحب مجمع البیان می‌نویسد: {{متن حدیث|وَ رُوِيَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ{{ع}} قَالَ: {{متن قرآن|ثُمَّ لَآتِيَنَّهُمْ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ}} مَعْنَاهُ أُهَوِّنُ عَلَيْهِمْ أَمْرَ الْآخِرَةِ وَ {{متن قرآن|مِنْ خَلْفِهِمْ}} آمُرُهُمْ بِجَمْعِ الْأَمْوَالِ وَ الْبُخْلِ بِهَا عَنِ الْحُقُوقِ لِتَبْقَى لِوَرَثَتِهِمْ وَ {{متن قرآن|عَنْ أَيْمَانِهِمْ}} أُفْسِدُ عَلَيْهِمْ أَمْرَ دِينِهِمْ بِتَزْيِينِ الضَّلَالَةِ وَ تَحْسِينِ الشُّبْهَةِ وَ {{متن قرآن|عَنْ شَمَائِلِهِمْ}} بِتَحْبِيبِ اللَّذَّاتِ إِلَيْهِمْ وَ تَغْلِيبِ الشَّهَوَاتِ عَلَى قُلُوبِهِمْ}}.</ref>. | ||