تهذیب الاحکام (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

کتاب تهذیب الأحکام سومین اثر از [[کتب اربعه]] است. این کتاب را [[محمد بن حسن طوسی]] (م۴۶۰ق) برای برطرف ساختن [[اختلاف]] [[اخبار]] نگاشته است و به همین [[دلیل]] تهذیب الأحکام نام دارد<ref>شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۱، ص۲.</ref>. این کتاب منبع مهمی برای [[استنباط]] [[احکام]] است و از اهمیت زیادی برخوردار است. این کتاب فقط به مسائل فرعی پرداخته و در اصل شرحی است بر کتاب استاد [[شیخ طوسی]]، یعنی [[شیخ مفید]]، به نام المقنعه. در جلدهای اولیه آن، عبارت مقنعه را با تعبیر “قال الشیخ” [[نقل]] و بعد [[احادیث]] مناسب با آن را گزارش می‌کند؛ اما پس از کتاب [[حج]]، کتاب [[جهاد]] آمده که در مقنعه نیست و چون کتاب‌های دیگر [[فقهی]] مقنعه کوتاه است؛ نقل قول‌های آن اندک است. البته در جلد سوم از کتاب وصایا و [[مواریث]] به بعد و جلد دوم کتاب حدود و دیات خبری از عبارات مقنعه نیست؛ شاید بدان جهت که بیشتر از اخبار بهره [[برده]] تا از متن مقنعه.

شیخ طوسی در مقدمه کتاب إستبصار خود درباره تهذیب الأحکام می‌نویسد: اما بعد، چون دیدم گروهی از [[اصحاب]] [[امامیه]] ما هنگامی که در کتاب بزرگ ما موسوم به تهذیب الأحکام نگریستند، دیدند در آن آنچه از اخبار [[حلال و حرام]] جمع کرده ایم و دیدند مشتمل است بر آنچه در بیشتر [[ابواب فقهی]] است و کمتر مطلبی از ابواب کتب فقهی در آن فروگذار شده است از آنچه در احادیث [[اصحاب]] ما و کتب آنان و اصول و مصنفاتشان آمده، جز اندک ناچیز و موارد کمیاب کم و [[شایسته]] است که کتابی موجود باشد که مبتدی برای [[تفقه]] به آن مراجعه کند و [[توانمند]] به آن یادآور شود و متوسط در آن غور کند و هر یک از این سه [[طایفه]] به مقصد خود می‌رسند و به مطلب خود دست می‌یابند؛ پس آن را مستقل قرار دادم<ref>شیخ طوسی، الإستبصار، ج۱، ص۲: {{عربی|أما بعد، فإني رأيت جماعة من أصحابنا لمّا نظروا في كتابنا الكبير الموسوم بتهذيب الأحكام و رأوا ما جمعنا (فيه) من الأخبار المتعلقة بالحلال و الحرام و وجدوها مشتملة على أكثر ما يتعلق بالفقه، من ابواب الأحكام و أنه لم يشذّ عنه في جميع أبوابه و كتبه، ممّا ورد في أحاديث أصحابنا و كتبهم و أصولهم و مصنّفاتهم، إلّا نادر قليل و شاذّ يسير و إنه يصلح أن يكون كتابا مذخورا، يلجأ إليه المبتدي في تفقهه و المنتهي في تذكّره و المتوسط في تبحّره؛ فان كلّا منهم ينال مطلبه و يبلغ بغيته... مفرداً على طريق الإختصار}}.</ref>. بنابراین إستبصار بخشی از [[تهذیب]] الأحکام است.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ؟؟؟.</ref>

==دیدگاه‌ها درباره [[شیخ طوسی]] و تهذیب الأحکام==

[[شیخ الطائفه]] [[محمد بن حسن بن علی طوسی]] در سال ۳۸۵ قمری در [[شهر]] [[طوس]] به [[دنیا]] آمد. پس از مدتی کسب [[دانش]] در سال ۴۰۸ به [[بغداد]] رفت و از محضر [[شیخ مفید]] بهره برد. در بغداد تهذیب الأحکام را در ۲۵ سالگی نگاشت<ref>شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، مقدمه، ج۱، ص۴۶.</ref>. در کتاب‌های دیگرش به تهذیب ارجاع می‌دهد و با عنوان “کتاب کبیر ما” از آن یاد می‌کند<ref>شیخ طوسی، الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، ج۱، ص۱۳۳ و ۱۳۷ و ج۴، ص۹۱.</ref>. [[نجاشی]] تهذیب الأحکام را کتابی بزرگ توصیف می‌کند<ref>احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، ص۴۰۳.</ref>. پس از [[حمله]] به منطقه [[کرخ بغداد]] و به [[آتش]] کشیدن [[منزل]] شیخ طوسی و کتابخانه وی در سال ۴۴۸، شیخ طوسی به [[نجف]] رفت و [[حوزه نجف]] را بنیان نهاد و در سال ۴۶۰ قمری در نجف درگذشت و در منزلش [[دفن]] گردید<ref>شیخ محسن آقابزرگ تهرانی، الذریعة إلی تصانیف الشیعه، ج۱۳، ص۱۵۶.</ref>. شرح حال‌های مفصلی برای او نوشته‌اند. [[آقابزرگ تهرانی]] در مقدمه تبیان و اردوبادی در مقدمه إستبصار که در چاپ [[نجف]] آمده؛ شرح حال او را ذکر کرده‌اند؛ در مقدمه [[تحقیق]] [[غفاری]] نیز شرح حالی از شیخ ارائه شده است.