توحید افعالی در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

توحید افعالی در کلام اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۵:۲۵

۴ بایت حذف‌شده ، ‏۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۱

جز

جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 ==توحید افعالی در فرهنگ شیعه==
 * [[توحید افعالی]] بدین معنا است که آنچه در هستی انجام می‌گیرد، فعل [[خدا]] است و آفریدگان همان سان که در ذات خویش مستقل نیستند، در تأثیر و فعل نیز [[استقلال]] ندارند. [[توحید افعالی]] یا استناد [[افعال]] به [[خداوند]]، به معنای نفی [[قانون علیت]] نیست؛ زیرا [[خداوند]] [[اراده]] کرده است که هر کاری از گذر [[علل]] و اسباب خود انجام پذیرد هر چند [[علل]] و اسباب نیز در تأثیر خویش، مستقل نیستند<ref>الاصول من الکافی‌، ۱/ ۱۸۳.</ref>. [[توحید افعالی]] به معنای سلب [[اراده]] و [[اختیار]] از [[انسان]] نیز نیست<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 202.</ref>.
-*[[خداوند]]، [[انسان]] را مختار آفریده است و [[انسان]] با [[اراده]] خویش و [[یاری]] آنچه [[خداوند]] بدو داده است، منشأ [[افعال]] می‌شود. [[معتزله]] برای تنزیه [[خدا]] و نسبت ندادن [[گناهان]] و [[افعال]] [[زشت]]- مانند [[ظلم]]- به [[خدا]]، [[علل]] و اسباب را در تأثیر مستقل دانسته و بر آن رفته‌اند که ممکنات تنها در ذات خویش به [[خدا]] محتاج‌اند و در فعل، [[استقلال]] دارند. بدین سان، [[معتزله]]، تأثیر را به [[علل]] و اسباب وا می‌گذارند و از همین رو است که آنان را "مُفَوضة" نیز گویند. [[معتزله]] در [[حقیقت]]، برای تنزیه [[خدا]] از [[افعال]] [[زشت]]، برای او در [[افعال]] شریک برنهاده‌اند. در برابر، [[اشاعره]]- برای حفظ [[توحید افعالی]]- همه تأثیرات را به [[خداوند]] نسبت داده و هر گونه علیت و تأثیر را در عالم [[انکار]] کرده‌اند. آنان معتقدند "عادت [[الهی]]" بر این است‌ که آثار، در پی وجود مؤثر [[آشکار]] گردند بی‌آنکه مؤثر را دخلی در اثر خود باشد<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 202-203.</ref>.
+*[[خداوند]]، [[انسان]] را مختار آفریده است و [[انسان]] با [[اراده]] خویش و [[یاری]] آنچه [[خداوند]] بدو داده است، منشأ [[افعال]] می‌شود. [[معتزله]] برای تنزیه [[خدا]] و نسبت ندادن [[گناهان]] و [[افعال]] [[زشت]]- مانند [[ظلم]]- به [[خدا]]، [[علل]] و اسباب را در تأثیر مستقل دانسته و بر آن رفته‌اند که ممکنات تنها در ذات خویش به [[خدا]] محتاج‌اند و در فعل، [[استقلال]] دارند. بدین سان، [[معتزله]]، تأثیر را به [[علل]] و اسباب وا می‌گذارند و از همین رو است که آنان را "مُفَوضة" نیز گویند. [[معتزله]] در [[حقیقت]]، برای تنزیه [[خدا]] از [[افعال]] [[زشت]]، برای او در [[افعال]] شریک برنهاده‌اند. در برابر، [[اشاعره]]- برای حفظ [[توحید افعالی]]- همه تأثیرات را به [[خداوند]] نسبت داده و هر گونه علیت و تأثیر را در عالم [[انکار]] کرده‌اند. آنان معتقدند "عادت [[الهی]]" بر این است‌ که آثار، در پی وجود مؤثر آشکار گردند بی‌آنکه مؤثر را دخلی در اثر خود باشد<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 202-203.</ref>.
 *این [[باور]] [[اشاعره]]- یعنی نفی تأثیر و علیت- به [[انکار]] [[اراده]] و [[اختیار انسان]] می‌انجامد که با [[براهین]] [[عقلی]] و [[آیات]] و [[روایات]] صریح ناسازگار است؛ زیرا مفاد [[توحید افعالی]]، نفی [[استقلال]] در تأثیر است نه نفی هر گونه تأثیر. [[قرآن کریم]] به روشنی تمام، حوادث [[جهان]] را به [[علل]] و اسباب نسبت می‌دهد و [[انسان]] را مختار می‌داند و در همان حال، همه تأثیرات را از [[خدا]] می‌داند. بدین سان، [[قانون علیت]] و [[اراده]] و [[اختیار انسان]] هیچ ستیزی با [[توحید افعالی]] ندارد<ref>مفاهیم القرآن فی معالم التوحید، ۱/ ۳۰۰ و ۳۰۱.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 203.</ref>.
 *از [[روایات]] [[امامان معصوم]] {{عم}} بر می‌آید که [[انسان]] نه مجبور است و نه مختار مطلق؛ بلکه در جایگاهی به نام "[[امر بین الامرین]]" قرار دارد. [[امام رضا]] {{ع}} در [[تفسیر]] آن فرموده‌اند: [[انسان]] به خواست [[خداوند]]، [[صاحب]] [[اراده]] و [[اختیار]] است و از گذر [[توانایی]] و قدرتی که بدو داده است، با [[اراده]] خود آنچه می‌خواهد، انجام می‌دهد<ref>بحار الانوار، ۵/ ۵۷.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 203.</ref>.