عمل در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

عمل در اخلاق اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۴۵

۸ بایت حذف‌شده ، ‏۲۴ ژانویهٔ ۲۰۲۱

جز

جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۷۷۹

ویرایش

@@ خط ۱۲: / خط ۱۲: @@
 *از نظر [[اسلام]] هیچ عملی بی‌اثر نیست، کاری که [[انسان]] می‌کند، سخنی که می‌گوید و اندیشه‌ای که می‌ورزد، در [[سرنوشت]] او اثرگذار است. اگر [[نیک]] باشد، او را در [[رسیدن به کمال]] [[یاری]] می‌کند و اگر بد باشد او را از پیمودن [[راه کمال]] باز میدارد و موجب [[انحطاط]] رتبه کمالی‌اش می‌شود؛، بنابراین [[سرنوشت]] هرکس به [[وسیله]] [[کردار]]، گفتار و اندیشه‌های او ساخته می‌شود. [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|أَنِّي لَا أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى}}<ref>«آنگاه پروردگارشان به آنان پاسخ داد که: من پاداش انجام دهنده هیچ کاری را از شما چه مرد و چه زن- که همانند یکدیگرید- تباه نمی‌گردانم بنابراین بی‌گمان از گناه آنان که مهاجرت کردند و از دیار خود رانده شدند و در راه من آزار دیدند و کارزار کردند یا کشته شدند» سوره آل عمران، آیه ۱۹۵.</ref>.
 *در غیر این صورت [[دعوت]] [[انسان]] به تزكیه و [[تهذیب]] و انجام کارهای [[شایسته]]، نابخردانه و تلاش او برای [[رسیدن به کمال]] [[بیهوده]] خواهد بود. [[قرآن کریم]] نه تنها این اصل را پذیرفته و به صراحت اعلام کرده، بلکه با [[تبیین]] ابعاد مختلف آن [[قواعد]] متعدی را پرداخته است. از جمله:
-#این اصل یکی از اصول کلی و سنت‌های همیشگی الاهی است که در [[کتب پیامبران پیشین]] نیز مطرح شده است. {{متن قرآن|أَمْ لَمْ يُنَبَّأْ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَى * وَإِبْرَاهِيمَ الَّذِي وَفَّى * أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى * وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى * وَأَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَى}}<ref>«یا او را از آنچه در صحیفه‌های موسی است آگاه نکرده‌اند؟ * و (از صحیفه‌های) ابراهیم که (عهد پیامبری را) بی‌کم و کاست به جای آورد؟) * که هیچ باربرداری بار گناه دیگری را برنمی‌دارد * و اینکه آدمی را چیزی جز آنچه (برای آن) کوشیده است نخواهد بود * و اینکه (بهره) کوشش وی زودا که دیده شود» سوره نجم، آیه ۳۶-۴۰.</ref>. نمی‌کشد و [[انسان]] جز حاصل تلاش خود چیزی ندارد و به زودی تلاش او دیده می‌شود. از آخرین جمله این مجموعه [[آیات]] که دیدن [[اعمال]] را با فعل مجهول "دیده می‌شود" بیان می‌کند، می‌توان فهمید که نه تنها [[انسان]] عمل خویش را می‌بیند و از نتیجه آن بهره‌مند می‌شود؛ بلکه دیگران نیز از انتساب آن عمل به صاحبش باخبر می‌شوند و معلوم می‌شود که هر عملی از آن کیست. طبق این برداشت، عمل [[دولت]] [[آشکار]] است نه [[گنج]] پنهان و تأثیر فعل در [[سرنوشت]] فاعل تنها یک اصل ثبوتی صرف نیست بلکه از [[مقام اثبات]] و اعلام نیز بهره‌مند است.
+#این اصل یکی از اصول کلی و سنت‌های همیشگی الاهی است که در [[کتب پیامبران پیشین]] نیز مطرح شده است. {{متن قرآن|أَمْ لَمْ يُنَبَّأْ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَى * وَإِبْرَاهِيمَ الَّذِي وَفَّى * أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى * وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى * وَأَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَى}}<ref>«یا او را از آنچه در صحیفه‌های موسی است آگاه نکرده‌اند؟ * و (از صحیفه‌های) ابراهیم که (عهد پیامبری را) بی‌کم و کاست به جای آورد؟) * که هیچ باربرداری بار گناه دیگری را برنمی‌دارد * و اینکه آدمی را چیزی جز آنچه (برای آن) کوشیده است نخواهد بود * و اینکه (بهره) کوشش وی زودا که دیده شود» سوره نجم، آیه ۳۶-۴۰.</ref>. نمی‌کشد و [[انسان]] جز حاصل تلاش خود چیزی ندارد و به زودی تلاش او دیده می‌شود. از آخرین جمله این مجموعه [[آیات]] که دیدن [[اعمال]] را با فعل مجهول "دیده می‌شود" بیان می‌کند، می‌توان فهمید که نه تنها [[انسان]] عمل خویش را می‌بیند و از نتیجه آن بهره‌مند می‌شود؛ بلکه دیگران نیز از انتساب آن عمل به صاحبش باخبر می‌شوند و معلوم می‌شود که هر عملی از آن کیست. طبق این برداشت، عمل [[دولت]] آشکار است نه [[گنج]] پنهان و تأثیر فعل در [[سرنوشت]] فاعل تنها یک اصل ثبوتی صرف نیست بلکه از [[مقام اثبات]] و اعلام نیز بهره‌مند است.
 #[[انسان]] فقط از عمل خویش بهره می‌برد و هیچ چیز و دیگری در [[سرنوشت]] او تأثیرگذار نیست. {{متن قرآن|هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا بِمَا كُنْتُمْ تَكْسِبُونَ}}<ref>«سپس به ستمکاران می‌گویند: عذاب جاودانه را بچشید! آیا جز برای کاری که انجام می‌دادید کیفر می‌بینید؟» سوره یونس، آیه ۵۲.</ref>. تعبیر کسب در این [[آیه شریفه]] نشان می‌دهد که [[سرنوشت]] به دست آوردنی است. [[آینده]] روشنی است که [[انسان]] با دست خود میسازد نه دوردست مبهمی برای او ساخته و پرداخته شده باشد.
 #هرکاری که [[انسان]] انجام می‌دهد، چه [[نیک]] و چه بد، به خود او بر می‌گردد. {{متن قرآن|إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا}}<ref>«اگر نیکی ورزید به خویش نیکی ورزیده‌اید و اگر بدی کنید به خویش کرده‌اید و چون وعده فرجامین فرا رسد (بندگانی دیگر را می‌فرستیم) تا چهره‌هایتان را اندوهبار گردانند و در آن مسجد وارد گردند چنان که بار نخست وارد آن شده بودند و تا بر هر چه دست یابند از میان» سوره اسراء، آیه ۷.</ref>. اگر [[نیکی]] کنید به خود کرده‌اید و اگر [[بدی]] کنید به خود کرده‌اید. {{متن قرآن|وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى}}<ref>«بگو: آیا جز خداوند پروردگاری بجویم حال آنکه او پروردگار هر چیز است و هیچ کس کاری (زشت) جز به زیان خویش نمی‌کند و هیچ باربرداری بار (گناه) دیگری را بر نمی‌دارد سپس بازگشتتان به سوی پروردگارتان است آنگاه شما را به آنچه در آن اختلاف می‌ورزیدید آگاه می‌گردا» سوره انعام، آیه ۱۶۴.</ref>.
@@ خط ۵۴: / خط ۵۴: @@
 *[[سید نعمت الله جزایری]]، [[حدیث]] {{متن حدیث|اَلدُّنْيَا مَزْرَعَةُ اَلْآخِرَةِ}} را به همین معنی [[تأویل]] کرده، می‌نویسد:[[اخلاقی]] که در [[دنیا]] کسب می‌کنیم، ماده [[بهشت و جهنم]] است که در [[قیامت]] به صورت [[بهشت و جهنم]] و [[نعمت]] و [[عذاب اخروی]] ظاهر می‌شود<ref>سید نعمت الله جزایری، نورالبراهین، ج۱، ص۳۱۳.</ref>.
 *[[سید علی خان]] در شرح [[صحیفه]] [[مبارکه]] سجادیه در ذیل این حدیث نوشته است: طبق نظر [[اهل عرفان]]، [[نفس انسان]] مزرعه، [[معارف]] الاهی، بذر و [[طاعات]] و [[عبادات]]، [[حفظ]] و [[اصلاح]] مزرعه به شمار می‌رود<ref>سید علی‌خان حسینی مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ص۳۳.</ref>.
-*این [[آیات]] و [[روایات]] دلالت دارند که موجودات [[اخروی]] همان تصورهای [[باطنی]] و نیات [[قلبی]] است که در اینجا فقط وجود ادراکی دارند؛ ولی هنگامی که [[انسان]] از این [[دنیا]] [[سفر]] کند و به سرای باقی برود و پرده از [[بینایی]] او بردارند و نگاهی به خود بیندازد، ادراکش به فعل و عملش به وجود خارجی تبدیل می‌شود و سر ضمیرش [[آشکار]]؛ آنگاه آثار [[افکار]]، [[اعمال]] و نتیجه‌های [[عقاید]] و [[افعال]] خود را [[مشاهده]] می‌کند و [[پاداش]] [[حسنات]] و سیئات خود را می‌گیرد<ref>محمدمهدی نراقی، جامع السعادات، ج۱، ص۱۴۲.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی]]، ج۱،ص۱۰۱-۱۰۵ .</ref>.
+*این [[آیات]] و [[روایات]] دلالت دارند که موجودات [[اخروی]] همان تصورهای [[باطنی]] و نیات [[قلبی]] است که در اینجا فقط وجود ادراکی دارند؛ ولی هنگامی که [[انسان]] از این [[دنیا]] [[سفر]] کند و به سرای باقی برود و پرده از [[بینایی]] او بردارند و نگاهی به خود بیندازد، ادراکش به فعل و عملش به وجود خارجی تبدیل می‌شود و سر ضمیرش آشکار؛ آنگاه آثار [[افکار]]، [[اعمال]] و نتیجه‌های [[عقاید]] و [[افعال]] خود را [[مشاهده]] می‌کند و [[پاداش]] [[حسنات]] و سیئات خود را می‌گیرد<ref>محمدمهدی نراقی، جامع السعادات، ج۱، ص۱۴۲.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی]]، ج۱،ص۱۰۱-۱۰۵ .</ref>.
 == جستارهای وابسته ==