علم: تفاوت میان نسخهها
←علم قرائت
خط ۲۳۶: | خط ۲۳۶: | ||
===علم قرائت=== | ===علم قرائت=== | ||
علم قرائت مربوط به لفظ [[قرآن]] است که چگونه خوانده شود. در علم قرائت، اصول و [[قواعد]] [[وقف]]، وصل، مد، تشدید، ادغام و غیره بیان میشود، به علاوه بعضی از کلمات [[قرآن کریم]] که به شکلهای مختلف قرائت شده است، شکلهای مختلف قرائت آنها بیان میشود<ref>خدمات متقابل اسلام و ایران، ص۴۵۰.</ref>.<ref>محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر، ص ۵۸۱.</ref> | علم قرائت مربوط به لفظ [[قرآن]] است که چگونه خوانده شود. در علم قرائت، اصول و [[قواعد]] [[وقف]]، وصل، مد، تشدید، ادغام و غیره بیان میشود، به علاوه بعضی از کلمات [[قرآن کریم]] که به شکلهای مختلف قرائت شده است، شکلهای مختلف قرائت آنها بیان میشود<ref>خدمات متقابل اسلام و ایران، ص۴۵۰.</ref>.<ref>محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر، ص ۵۸۱.</ref> | ||
===[[علم کلام]]=== | |||
[[علم کلام]] ۔ خصوصاً [[کلام]] قدیم - به [[ارزش]] عملی کاری ندارد، فقط دنبال ارزش نظری است، دنبال راهها و استدلالهایی است. مثلاً بر [[یگانگی خدا]]، [[نبوت]]، [[عدل]]، [[امامت]] و [[معاد]] ادلّهای ذکر میکند بر اینکه اینها [[حقیقت]] است<ref>فلسفه اخلاق، ص۲۲۶.</ref>. به عبارت دیگر [[علم کلام]]، نیز یک علم صد در صد [[اسلامی]] است. کلام مربوط است به [[تحقیق]] در [[اصول عقاید اسلامی]] و [[دفاع]] از آنها، اعم از آنکه امر مورد [[اعتقاد]] از عقلیات محض باشد مانند مسائل مربوط به [[توحید]] و [[صفات خداوند]] و یا از نقلیاتی باشد که اعتقاد و عدم اعتقاد به آن در [[سرنوشت انسان]] مؤثر باشد. مانند مسئله [[امانت]] از نظر [[شیعه]]<ref>خدمات متقابل اسلام و ایران، ص۵۱۷.</ref>. | |||
چیزهایی که مربوط است به [[عقل]] و [[اندیشه]] [[انسان]] “عقاید” خوانده شده است. علم کلام، علم [[عقاید اسلامی]] است. در گذشته به آن “علم اصول دین” یا “علم توحید و صفات” هم میگفتهاند<ref>مجموعه آثار، ج۳، ص۵۸.</ref>. پس علم کلام [[علمی]] است که درباره عقاید اسلامی، یعنی آنچه از نظر [[اسلام]] باید بدان [[معتقد]] بود و [[ایمان]] داشت، بحث میکند به این نحو که آنها را توضیح میدهد و درباره آنها [[استدلال]] میکند و از آنها دفاع مینماید<ref>منبع قبلی، ص۵۷.</ref>. خلاصه اینکه علم [[کلام اسلامی]] علمی است که درباره اصول [[دین اسلام]] بحث میکند. به این نحو که چه چیز از [[اصول دین]] است و چگونه و با چه [[دلیل]] [[اثبات]] میشود و جواب شکوک و شبهاتی که در مورد آن وارد میشود چیست؟<ref>منبع قبلی، ص۶۲.</ref><ref>محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۵۸۱.</ref> | |||
===[[علم مطبوع]]=== | |||
علم مطبوع، یعنی آن علمی که از [[طبیعت]] و [[سرشت انسان]] سرچشمه میگیرد، علمی که انسان از دیگری یاد نگرفته و معلوم است که همان [[قوه]] [[ابتکار]] شخص است<ref>تعلیم و تربیت در اسلام، ص۱۹.</ref>.<ref>محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر، ص ۵۸۲.</ref> | |||
===علم [[منطق]]=== | |||
علم منطق، علم [[میزان]] نامیده میشود<ref>بیست گفتار، ص۲۰۸.</ref>؛ زیرا ما با این میزانهای منطقی [[افکار]] را میسنجیم<ref>شرح مبسوط منظومه، ج۴، ص۳۲.</ref>. علم [[منطق]]، [[علمی]] است که [پایه] نظریه [[شناخت]] است<ref>شناخت، ص۲۵.</ref>.<ref>محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۵۸۲.</ref> | |||
===[[علم نافع]]=== | |||
علم نافع، علمی که دانستن آن فایده برساند و ندانستن آن ضرر برساند. هر علمی که متضمن فایده و اثری باشد و آن فایده و اثر را [[اسلام]] به رسمیّت بشناسد - یعنی آن اثر را خوب و مفید بداند - آن علم از نظر اسلام خوب و مورد توصیه و [[تشویق]] است<ref>بیست گفتار، ص۲۵۹.</ref>.<ref>محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر، ص ۵۸۲.</ref> | |||
===علم واحد=== | |||
علم واحد این است که مسائل آن علم در [[حکم]] افراد نوع واحد به شمار میروند، که دارای یک ماهیّتاند و تفاوت در مشخصات فردی است<ref>مقالات فلسفی، ج۲، ص۱۹۴.</ref>.<ref>محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر، ص ۵۸۲.</ref> | |||
===علم و [[ادراک]] از نظر [[فخر رازی]]=== | |||
علم و ادراک عبارت است از اضافه بین شخص و آن صورت. (مباحث المشرقیه، ص۳۳۱)<ref>مقالات فلسفی، ج۳، ص۱۵۸.</ref>.<ref>محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر، ص ۵۸۲.</ref> | |||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== |