ماتریالیسم: تفاوت میان نسخه‌ها

==[[ماتریالیسم]] در [[فرهنگ]] [[مطهر]]==

واژه ماتریالیسم استعمالات مختلفی دارد که همه آنها - اکنون که درباره [[علل]] [[گرایش]] به ماتریالیسم بحث می‌کنیم- نمی‌تواند موضوع بحث ما باشد مثلاً گاهی ماتریالیسم می‌گویند و مراد [[مکتب]] اصالت ماده است، امّا به این معنی که مادّه یک امر اصیل و یک امر [[واقعی]] در [[جهان هستی]] است، نه یک امر فرضی و [[ذهنی]] و نمایشی و ساخته [[ذهن]]؛ در مقابل ایده‌آلیسم که منکر [[واقعیت]] ماده است و آن را مخلوق ذهن [[بشر]] می‌داند. اگر ماتریالیسم را به این معنی بگیریم باید همه الهیون را - چه [[مسلمان]] و چه غیر مسلمان - ماتریالیست بخوانیم؛ زیرا اینها همه مادّه را که واقعیتی است در بستر [[زمان]] و مکان، و حقیقتی است متغیر و متحول و متکامل و محسوس و ملموس، امری [[عینی]] و ماورای ذهنی و ذی اثر می‌دانند. [[مادّی]] بودن و ماتریالیست بودن به این معنی با مسأله [[خدا]] و [[توحید]] منافاتی ندارد، بلکه عالم مادّه و [[طبیعت]] به عنوان یک واحد “کار” و یک واحد “مصنوع” [[بهترین]] وسیله برای [[شناسایی]] [[خداوند]] است. [[اراده]] حکیمانه خداوند در جریان همین تحوّلات مادّی [[کشف]] می‌شود. [[قرآن کریم]] پدیده‌های مادّی را به عنوان [[آیات الهی]] یاد می‌کند. و گاهی این کلمه استعمال می‌شود و مراد از آن [[انکار]] موجود ماورای ماده است؛ یعنی مکتب انحصار؛ مکتبی که هستی و [[نظام]] وجود دارد و انحصار مادّه می‌داند و هستی را در چهارچوب آنچه در تغیّر و تبدّل است و در بستر زمان و مکان واقع است محدود و محصور می‌کند و آنچه را که از چهار دیواری تغیر و تبدل و [[احساس]] و لمس بشر بیرون است منکراست و معدوم و نیست می‌پندارد<ref>مجموعه آثار، ج۱، ص۴۷۱.</ref>.

===[[ماتریالیسم تاریخی]]===

ماتریالیسم تاریخی، یعنی اصالت ماده در [[تاریخ]] و [[جامعه]]، یعنی آن [[تئوری]] [[فلسفی]] اگر بخواهد در [[اجتماع]] پیاده شود ناچار [[فلسفه]] ما در اجتماع می‌شود. فلسفه مادی که اسمش ماتریالیسم تاریخی یا [[مادیّت]] [[تاریخی]] است، یعنی اصالت مادّه در اجتماع، یعنی همچنانکه در [[طبیعت]]، [[فکر]] و [[روح]] و معنا اصالت ندارند، تابع و طفیلی ماده هستند و بلکه خودشان هم در [[حقیقت]] مادی و شکلی از ماده هستند، در جامعه نیز که برخی جنبه‌های مادی [[خالص]] دارد که همان تولید و توزیع باشد، و برخی جنبه‌های [[معنوی]] دارد که عبارت است از فلسفه [[حاکم]] بر جامعه، [[دین]]، [[هنر]]، [[اخلاق]]، [[قانون]]<ref>فلسفه تاریخ، ج۱، ص۸۲.</ref>.

به تعبیر دیگر یعنی اصالت مادّه در اجتماع و به عبارت دیگر اصالت جنبه‌های [[مادّی]] [[زندگی]] در تحولات تاریخ، که [[شؤون]] معنوی به تعبیری که خودشان می‌گویند [[حکم]] روبنا را دارد<ref>فلسفه تاریخ، ج۱، ص۱۰۱.</ref>.

===[[ماتریالیسم دیالکتیک]]===

ماتریالیسم دیالکتیک عبارت از “فلسفه مادی بر اساس طرز [[تفکر]] دیالکتیکی”<ref>مجموعه آثار، ج۶، ص۷۸۷.</ref>.

ماتریالیسم دیالکتیک یعنی تئوری فلسفی (مادی) براساس [[منطق]] و [[بینش]] دیالکتیک<ref>فلسفه تاریخ، ج۱، ص۸۲؛ مجموعه آثار، ج۶، ص۷۸۷.</ref>.

===ماتریالیسم دیالکتیک [[تاریخی]]===

===[[ماتریالیسم]] متافیزیک===

==منابع==