بحث:مؤلفه‌های معرفت امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
بحث:مؤلفه‌های معرفت امام مهدی چیست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۱۸
، ۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۱بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
==نویسنده: آقای بهمنی== | |||
==پاسخ جامع اجمالی سوالِ شناخت امام مهدی لازم منظور چگونه شناختی است؟ == | |||
==[[ضرورت شناخت امام]]== | |||
{{اصلی|معرفت و شناخت امام مهدی چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)}} | |||
یکی از مهم‌ترین [[تکالیف مؤمنان]] پس از [[معرفت به خدا]] و [[رسول]] او با توجه به [[احادیث]]، [[معرفت]] و [[شناخت امام]] [[معصوم]]{{ع}} است<ref>مثلا امام حسین{{ع}} در همین زمینه می‌فرماید: {{متن حدیث|مَعْرِفَةُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ إِمَامَهُمُ اَلَّذِی یَجِبُ عَلَیْهِمْ طَاعَتُهُ}}؛ شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ۱، ص ۹.</ref>. این [[شناخت]] نسبت به [[امام غائب]] در جایگاه ویژه‌‌ای قرار می‌‌گیرد؛ زیرا در [[زمان غیبت]] [[امام]]، [[شبهه‌ها]] و فتنه‌های فراوانی وجود دارد و برای [[رهایی]] از این [[فتنه‌ها]] شخص [[منتظر]] به چند نوع شناخت احتیاج دارد؛ از جمله شناخت [[حق و باطل]] و مهم‌‌تر از این دو شناخت، شناخت [[حجت]] خداست تا گرفتار فتنه‌های [[کور]] نشوند؛ به همین [[دلیل]] [[روایات]] فراوانی از ناحیۀ [[معصومان]] نسبت به خصوصیات جسمی، اطلاعات نسبی، حوادث پیش و [[بعد از ظهور]] ایشان آمده است<ref> ر.ک: کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۳۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید جعفر موسوی نسب|موسوی نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۴۵، ۴۶.</ref>. | |||
==مراد از شناخت امام== | |||
{{اصلی|مؤلفه‌های معرفت امام مهدی چیست؟ (پرسش)}} | |||
[[شناخت امام عصر]] ([[ع]])، یعنی شناخت ایشان به [[ولایت]] و [[امامت]] و اینکه [[حضرت]] را [[ولی امر]] و [[واجب]] الإطاعه بداند، به عبارتی دیگر بداند در هر زمانی نیاز به امامی است که به او [[اقتدا]] و [[اطاعت]] کند و در [[زمان]] حاضر ایشان کسی نیست جز [[امام زمان]]{{ع}}. [[پیامبر اکرم]]{{صل}}، براساس [[آیه]] {{متن قرآن|يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref> و [[آیات]] دیگر، [[مقام ولایت]] [[مسلمانان]] را برعهده داشت و از این‌رو اطاعت ایشان بر همه [[مسلمان‌ها]] واجب بود؛ این [[مقام]] پس از [[رسول خدا]]{{صل}} به [[امیرمؤمنان]]{{ع}} و [[ائمه]] بعدی منتقل شد<ref>براساس روایاتی مانند حدیث ثقلین و...؛ بصائرالدرجات، ج۱، ص۴۱۳.</ref>. اینگونه [[شناخت]] جدای از آشنایی با نام [[حضرت]] و نام [[پدر]] و [[مادر]] و... است<ref>[[محمد تقی مصباح یزدی|مصباح یزدی، محمد تقی]]، [[آفتاب ولایت (کتاب)|آفتاب ولایت]]، ص۵۶.</ref>. | |||
==[[راه‌های شناخت امام]]== | |||
{{اصلی|مسلمانان نسبت به شناخت امام مهدی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)}} | |||
برخی از راه‌هایی که در [[شناخت امام]] و از جمله [[امام مهدی]]{{ع}} می‌توان از آن استفاده کرد، عبارت‌اند از: | |||
#'''[[نص]] و [[روایات]]''': نص؛ یعنی، [[تعیین]] و تصریح [[پیغمبر]]{{صل}} که مفاد آن [[خبر]] دادن از [[نصب الهی]] و یا [[نصب امام]] به [[امر الهی]] است. در نوع اول [[نصب]] بدون واسطه انجام شده و فعل [[الهی]] است و نص پیغمبر{{صل}}، مثل خبر دادن از آن است. در نوع دوم فعل الهی، با واسطه پیغمبر{{صل}} است که به امر [[خدا]] انجام می‌شود و استناد آن به او، مانند استناد [[افعال]] [[ملائکه]] به [[خداوند]] است. البته روایاتی هم درباره شناخت امام وارد شده است مانند: | |||
## [[امام رضا]]{{ع}} فرمودند: "[[امام]] [[امانت]] دار الهی در میان خلقش، [[حجت]] او بر بندگانش، [[خلیفه]] او در سرزمین‌هایش، دعوت‌کننده به سوی خدا و [[دفاع]] کننده از [[حقوق]] [[واجب]] او بر [[بندگان]] است. امام [[پاک]] از [[گناه]] و به دور از عیب‌هاست. [[دانش‌ها]] به او اختصاص دارد و او به [[بردباری]] شناخته می‌شود. امام نظام‌دهنده به [[دین]] و باعث سربلندی [[مسلمانان]] و [[خشم]] [[منافقان]] و از بین رفتن [[کافران]] است. امام یگانه [[روزگار]] خویش است. هیچ‌کس در [[مقام]]، به [[منزلت]] او نزدیک نمی‌شود و هیچ دانشمندی با او [[برابری]] نمی‌کند و [[جایگزینی]] برای او پیدا نمی‌شود و شبیه و مانند ندارد. همه [[فضیلت‌ها]] مخصوص او است، بدون آنکه آنها را [[طلب]] کرده باشد. این امتیازی از طرف [[فضل]] کننده بسیار [[بخشنده]]، برای امام است...<ref>{{متن حدیث|... الامام أمین الله فی خلقه و حجته علی عباده و خلیفته فی بلاده و الداعی إلی الله و الذاب عن حرم الله الامام المطهر من الذنوب و المبرا عن العیوب المخصوص بالعلم الموسوم بالحلم نظام الدین و عز المسلمین و غیظ المنافقین و بوار الکافرین الامام واحد دهره لا یدانیه أحد و لا یعادله عالم و لا یوجد منه بدل و لا له مثل و لا نظیر مخصوص بالفضل کله من غیر طلب منه له و لا اکتساب بل اختصاص من المفضل الوهاب}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج ۱، ص ۲۰۱.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۱ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص ۲۶ - ۲۷.</ref> | |||
##و [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "[[خدا]] ما را به [[نیکوترین]] [[خلقت]] آفرید و در [[آسمان]] و [[زمین]] خزانه‌دار [[علوم]] خویش قرار داد. درختان به [[برکت]] وجود ما ثمر می‌دهند؛ و به [[عبادت]] کردن ما، خدا عبادت می‌شود. اگر ما نبودیم خدا عبادت نمی‌شد"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ خَلَقَنَا فَأَحْسَنَ خَلْقَنَا وَ صَوَّرَنَا فَأَحْسَنَ صُوَرَنَا وَ جَعَلَنَا عَیْنَهُ فِی عِبَادِهِ وَ لِسَانَهُ النَّاطِقَ فِی خَلْقِهِ وَ یَدَهُ الْمَبْسُوطَةَ عَلَی عِبَادِهِ بِالرَّأْفَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ وَجْهَهُ الَّذِی یُؤْتَی مِنْهُ وَ بَابَهُ الَّذِی یَدُلُّ عَلَیْهِ وَ خُزَّانَهُ فِی سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ بِنَا أَثْمَرَتِ الْأَشْجَارُ وَ أَیْنَعَتِ الثِّمَارُ وَ جَرَتِ الْأَنْهَارُ وَ بِنَا یَنْزِلُ غَیْثُ السَّمَاءِ وَ یَنْبُتُ عُشْبُ الْأَرْضِ وَ بِعِبَادَتِنَا عُبِدَ اللَّهُ وَ لَوْ لَا نَحْنُ مَا عُبِدَ اللَّهُ}}؛ اصول کافی، ج ۱، ص ۳۶۷.</ref>.<ref>[[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۱۴۴-۱۴۷.</ref> | |||
## [[محمد بن عثمان عَمْری]]<ref>از وکلای [[امام حسن عسکری]]{{ع}}.</ref> می‌گوید: از پدرم شنیدم که در [[خدمت]] امام حسن عسکری{{ع}} بودم که پدرم پرسید: این [[سخن]] [[حق]] است که [[پیامبر]] فرموده‌اند: «[[من مات]] و لم یعرف [[امام]] زمانه مات میتةً جاهلیة»؟ فرمود: آری، این سخن درست است و هیچ تردیدی در آن نیست، همان‌طور که شکی در [[روز]] بودن این روز روشن نیست: «إن هذا حق کما أن النهار حق»؛ سپس پدرم عرض کرد: پس از اینکه شما [[رحلت]] کردید، امام بعد از شما کیست؟ [[امام عسکری]]{{ع}} به نام [[مبارک]] [[حضرت ولی عصر]]{{ع}} اشاره کرد و آن‌گاه فرمود: او غیبتی طولانی دارد که در آن عده‌ای سرگردان، گروهی هلاک و دسته‌ای دچار تردید می‌شوند: {{متن حدیث|أَمَا إِنَّ لَهُ غَیْبَةً یَحَارُ فِیهَا اَلْجَاهِلُونَ وَ یَهْلِکُ فِیهَا اَلْمُبْطِلُونَ}}<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص۸۱؛ کفایة الاثر، ص۲۹۶؛ کشف الغمه، ج۲، ص ۵۲۸.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)|امام مهدی موجود موعود]]، ص ۶۴-۷۰.</ref> | |||
#'''کرامت''': [[ظهور]] [[کرامت]] به دست کسی که [[مدعی امامت]] باشد، [[دلیل]] بر [[صدق]] ادعای اوست و به بیان برخی از بزرگان، دلیل بر [[نص]] و [[نصب]] او از جانب [[خداوند]] است. در این مسأله دو دیدگاه هست: یکی اینکه کرامت مستقلا [[دلیل بر امامت]] است و دیگری اینکه دلیل اصلی، نصب و نص [[پیغمبر]]{{صل}} یا [[امام]] سابق است و کرامت، دلیل بر نصب است. اگر نص مفقود باشد و کرامت باشد، کرامت، [[دلالت]] می‌کند که نص بر صاحب کرامت بوده و به دست ما نرسیده است. | |||
#'''[[سیره]] عملی''': [[اخلاق]] و [[رفتار]]، وضع [[زندگی]] و [[علم]] و [[دانش]] یکی از [[راه‌های شناخت امام]]، برای کسانی است که اهلیت تشخیص را داشته باشند و بتوانند از اخلاق، [[سلوک]]، [[گفتار]] و برخوردهای گوناگون، صاحب این [[مقام]] را بشناسند<ref>[[لطف الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی، لطف الله]]، پیرامون معرفت امام{{ع}}، صص ۷۷- ۷۸.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۱ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص ۲۶ - ۲۷.</ref> | |||
#'''بررسی [[دعاها]] و زیارات''': [[راه]] دیگر [[شناخت امام]]، بررسی دعاها و زیارت‌هایی است که مربوط به [[امامان]] است؛ زیرا [[معارف]] بسیار بلند درباره [[مقام امامت]] در آنها نهفته است. فرازهای [[زیارت جامعه کبیره]]، بیان گر مقام والای [[امامت]] است<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۳۰.</ref>. همان‌گونه که [[تأمل]] در عبارات [[نهج البلاغه]]، سخنان [[سید الشهدا]]{{ع}} از آغاز تا پایان [[حادثه کربلا]]، معارف بلند [[صحیفه سجادیه]] گویای برنامه‌های [[امام علی]]، [[امام حسین]] و [[امام سجاد]]{{ع}} هستند، از [[ادعیه]] [[مأثور]] یا مرتبط با [[امام عصر]]{{ع}} برنامه‌های ایشان فهمیده می‌شود؛ زیرا وقتی امامی [[دعا]] می‌کند، علاوه بر مقتضیات دعا، ویژگی‌های امامت و [[وظیفه امام]] در برابر [[امت]] و چگونگی پیوند [[امام]] با امت و تأثیر ملکی و [[ملکوتی]] امام را تشریح می‌کند. لذا کسی که می‌خواهد وجود [[مبارک]] [[ولی عصر]]{{ع}} را بشناسد، بهتر است [[زیارت‌ها]] و دعاهای مرتبط با آن [[حضرت]] را به دقت بررسی کند، تا به [[حریم]] [[معرفت]] آن امام [[راه]] یابد<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)|امام مهدی موجود موعود]]، ص ۶۴-۷۰.</ref>. | |||
#'''استفاده از [[برهان عقلی]]:''' همیشه باید در بین نوع [[انسان]]، فرد کاملی وجود داشته باشد که به [[تمام]] [[عقائد]] حقه [[الهی]] عقیده‌مند بوده، تمام [[اخلاق]] و [[صفات نیک]] [[انسانی]] را به [[کار]] بسته و به تمام [[احکام دین]] عمل نماید و همه را بدون کم و زیاد بداند و در تمام این مراحل، از [[خطا]] و [[اشتباه]] و [[عصیان]] [[معصوم]] باشد و اگر نوع انسان، زمانی از چنین فرد ممتازی خالی گردد لازم می‌آید [[احکام الهی]] که به منظور [[هدایت]] انسان نازل گشته است، از بین برود و افاضات و [[امدادهای غیبی]] [[خداوند]]، منقطع شود و بین [[عالم]] بالا و عالم انسانی، ارتباطی برقرار نباشد. این [[دلیل]] [[ثابت]] می‌کند همیشه باید میان [[مردم]] امامی وجود داشته باشد و با استفاده از راه‌های دیگر مانند [[روایات]] می‌توان مصداق امام که [[امام مهدی]]{{ع}} هست را [[شناخت]]<ref>[[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۱۴۴-۱۴۷.</ref>. | |||
==[[بهترین]] راه [[شناخت امام مهدی]]{{ع}}== | |||
همان‌گونه که بهترین راه [[شناخت خدا]]، شناخت به‌وسیلۀ خودش است نه به‌واسطه آثارش و نیز بهترین راه [[شناخت پیامبر]]، شناخت او با شناخت [[مقام]] [[پیامبری]] است نه شناختن با [[معجزه]])؛ بهترین راه [[شناخت امام]] هم شناخت [[مقام امامت]] است، چنان که در روایتی می‌خوانیم: "[[خدا]] را با مقام [[الوهیت]]، و [[پیامبر]]{{صل}} را با [[مقام رسالت]]، و امام ([[اولی الامر]]) را با [[مقام ولایت]] که معروف، [[عدل]] و [[احسان]] از جنبه‌های آن است ([[سنت]] [[علمی]] و عملی) بشناس"<ref>{{متن حدیث|اِعْرِفُوا اَللَّهَ بِاللَّهِ وَ اَلرَّسُولَ بِالرِّسَالَةِ وَ أُولِی اَلْأَمْرِ بِالْأَمْرِ وَ بِالْمَعْرُوفِ وَ اَلْعَدْلِ وَ اَلْإِحْسَانِ}}؛ الکافی، ج۱، ص۸۵؛ التوحید، شیخ صدوق، ص۲۸۶.</ref>. بنابراین [[بهترین]] [[راه]] [[شناخت]]، [[شناخت قلبی]] و [[فهم]] شاهدانه [[الوهیت]]، [[نبوت]] و [[امامت]] است. البته این [[نقل]] [[کافی]] نیست، زیرا هرگز با صرف [[امر به معروف]] و [[عدل]] و [[احسان]] نمی‌توان [[امام]] را شناخت، چون [[آمران به معروف]] بسیارند، به همین سبب در نقل دیگری فرمود:{{متن حدیث|بالمعروف و العدل و الاحسان}}<ref>الکافی، ج ۱، ص ۸۵؛ التوحید، صدوق، ص ۲۸۶.</ref> نه "بالأمر بالمعروف"، زیرا امام با معروف، عدل و احسان شناخته می‌شود نه با امر به آنها. کسی که ولی خداست و [[ولایت امر]] را بر عهده دارد به [[دستور]] دادن به معروف، عدل و احسان بسنده نمی‌کند بلکه [[سنت]] او معروف و سیرتش عدل و سریره او احسان است. اگر کسی معروف‌شناس باشد، [[حقیقت]] آن را در [[ولی امر]] می‌یابد<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)|امام مهدی موجود موعود]]، ص ۶۴-۷۰؛ [[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]، [[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۳۰.</ref>. | |||
==نویسنده: آقای ظرافتی== | ==نویسنده: آقای ظرافتی== | ||
==پاسخ اجمالی== | ==پاسخ اجمالی== | ||