حضرت داوود در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

برخی [[آیات]] به روشنی بر [[پیامبر]] بودن [[حضرت داود]]{{ع}} دلالت می‌کنند: در [[آیه]] {{متن قرآن|وَرَبُّكَ أَعْلَمُ بِمَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَى بَعْضٍ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا}}<ref>«و پروردگار تو به هر کس که در آسمان‌ها و زمین است داناتر است و بی‌گمان ما برخی از پیامبران را بر برخی (دیگر) برتری بخشیدیم و به داود، زبور دادیم» سوره اسراء، آیه ۵۵.</ref> ، [[خدا]] با اشاره به تفاوت و وجه امتیاز [[پیامبران]] نسبت به یکدیگر، از دادن [[زبور]] به [[حضرت داود]]{{ع}} یاد می‌کند؛ همچنین [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ كَمَا أَوْحَيْنَا إِلَى نُوحٍ وَالنَّبِيِّينَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَوْحَيْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِيسَى وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَارُونَ وَسُلَيْمَانَ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا}}<ref>«ما به تو همان‌گونه وحی فرستادیم که به نوح و پیامبران پس از وی،  و به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط  و عیسی و ایوب و یونس و هارون و سلیمان وحی فرستادیم و به داود زبور دادیم» سوره نساء، آیه ۱۶۳.</ref> در واکنش به [[تکذیب]] [[پیامبر اسلام]]{{صل}} از سوی [[اهل کتاب]] و برای [[احتجاج]] با آنان<ref> جامع البیان، ج ۶، ص ۳۷ ـ ۳۸؛ التبیان، ج ۳، ص ۳۹۲ ـ ۳۹۳؛ التفسیر الکبیر، ج ۱۱، ص ۱۰۸.</ref>، ضمن اشاره به شماری از پیامبرانِ پذیرفته آنها، [[نزول وحی]] بر آن [[حضرت]] را دارای پیشینه، استمرارِ حرکت [[پیامبران]] گذشته و ماهیتی یکسان با [[رسالت]] آنان خوانده و در ادامه از دادن [[زبور]] به [[حضرت داود]]{{ع}} خبر می‌دهد. بنابراین یاد کرد [[داود]]{{ع}} در کنار [[انبیای الهی]]، تصریح به دادن [[زبور]] به او و همانند خواندن آن با [[وحی]] نازل شده به [[پیامبر اسلام]]{{صل}} و دیگر [[انبیای الهی]]، به روشنی بر [[نبوت]] آن [[حضرت]] رهنمون‌اند.<ref>[[علی اسدی|اسدی، علی]]، [[ داود (مقاله)| مقاله «داود»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۲.</ref>

در برخی [[آیات]]، تعلیمِ [[الهی]] به [[حضرت داود]]{{ع}} به صورت کلی نیز یاد شده است: {{متن قرآن|وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاء}}<ref>« آنچه خود می‌خواست بدو آموخت» سوره بقره، آیه ۲۵۱.</ref> [[مفسران]] در [[تفسیر آیه]] بیشتر به [[علوم]] یاد شده برای [[داود]]{{ع}} در [[آیات]] دیگر اشاره کرده‌اند. [[تعلیم]] مسائل [[دینی]] و [[دنیایی]] مانند بافتن [[زره]] <ref>جامع البیان، ج ۲، ص ۸۵۳ ـ ۸۵۴؛ التبیان، ج ۲، ص ۳۰۰ ـ ۳۰۱؛ مجمع البیان، ج ۲، ص ۱۵۱.</ref> و [[حکومت]] داری، [[زبان]] پرندگان و حیوانات، [[دانش]] [[قضاء]]، آواز [[نیکو]] خواندن و آهنگ خوش صدا و آموزه‌های [[زبور]] از این مواردند<ref>الکشاف، ج ۱، ص ۲۹۶؛ مجمع البیان، ج ۲، ص ۱۵۱.</ref> که به [[عقیده]] [[فخر رازی]]، همگی می‌توانند مراد باشند<ref>التفسیر الکبیر، ج ۶، ص ۲۰۲ ـ ۲۰۳.</ref>.

*[[فخر رازی]] از [[اجماع صحابه]] و [[تابعان]] در این باره گزارش می‌دهد<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۲، ص ۱۹۵ ـ ۱۹۶.</ref>. بر اساس این برداشت، مفسرانی چون [[ابن مسعود]]، [[ابن عباس]]، [[مجاهد]]، [[ابن زید]]، [[قتاده]] و دیگران گفته‌اند که دو نفر برای طرح دعوا نزد [[حضرت داود]]{{ع}} آمدند و یکی گفت که گوسفندان دیگری به مزرعه او درآمده و آن را تباه کرده‌اند؛ آن‌گاه [[حضرت داود]]{{ع}} [[حکم]] کرد که گوسفندان به صاحب مزرعه داده شود؛ ولی [[حضرت سلیمان]]{{ع}} ضمن [[نادرست]] خواندن این [[حکم]] گفت: از آنجا که تنها محصولات مزرعه تباه شده‌اند، باید گوسفندان در [[اختیار]] مزرعه‌دار قرار گیرند و او تا زمانی که صاحب گوسفندان با [[کار در مزرعه]]، آن را همانند پیش‌تر آباد کند، به اندازه محصولات تباه شده، از شیر و پشم آنها بهره گیرد و پس از آن به صاحبش باز گرداند. [[حضرت داود]]{{ع}} نیز این [[حکم]] را درست خواند<ref>جامع البیان، ج ۱۷، ص ۶۷ ـ ۷۱؛ التفسیر الکبیر، ج ۲۲، ص ۱۹۵؛ تفسیر ابن کثیر، ج ۳، ص ۱۹۵.</ref>. این [[تفسیر]] را مفسرانی مانند [[طبری]] بی‌هیچ نقدی پذیرفته‌اند<ref> جامع البیان، ج ۱۷، ص ۶۷.</ref>.  

چالش‌های [[روایت]] نخست: [[مفسران شیعه]] <ref>التبیان، ج ۸، ص ۵۵۴ ـ ۵۵۵؛ مجمع البیان، ج ۸، ص ۳۵۴ ـ ۳۵۵؛ المیزان، ج ۷، ص ۱۹۸ ـ ۲۰۱.</ref> و بسیاری از [[مفسران اهل سنت]]<ref>الکشاف، ج ۴، ص ۸۰ ـ ۸۳؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۵، ص ۱۱۶؛ روح المعانی، ج ۲۳، ص ۲۷۲ ـ ۲۷۳.</ref> با [[اعتقاد به عصمت]] [[انبیا]] از [[گناهان]] کبیر، این [[روایت]] از داستان را به سبب انتساب دو منکر بزرگ (کشتن [[انسانی]] بیگناه و تصاحب [[همسر]] وی) به [[پیامبر الهی]] [[باطل]] خوانده و از زوایای گوناگون نقد کرده‌اند: [[فخر رازی]] ضمن [[پلید]] و [[فاسد]] خواندن این حکایت، [[ادله]] ده‌گانه‌ای برای [[نادرستی]] آن می‌آورد<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۶، ص ۱۸۹ ـ ۱۹۵.</ref>. [[ضعف سند]]<ref>معانی القرآن، ج ۶، ص ۱۰۰ - ۱۰۱؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۵، ص ۱۱۶.</ref> و ساختگی بودن داستان، عدم دلالت [[آیات قرآن]] و [[احادیث صحیح]] بر آن<ref>التبیان، ج ۸، ص ۵۵۴ ـ ۵۵۵؛ مجمع‌البیان، ج ۸، ص ۳۵۴؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۵، ص ۱۱۶.</ref>، برنتابیدن چنین نسبتی از سوی افراد عادی حتی [[فاسق]]، در نتیجه نابخردانه بودن انتساب آن به فردی [[معصوم]]<ref> الکشاف، ج ۴، ص ۸۱؛ مجمع البیان، ج ۸، ص ۳۵۴؛ التفسیر الکبیر، ج ۲۶، ص ۱۸۹ ـ ۱۹۲.</ref>، ناسازگاری آن با ویژگی‌های گفته شده برای [[داود]]{{ع}} در [[قرآن]]<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۶، ص ۱۸۹ ـ ۱۹۲؛ المیزان، ج ۱۷، ص ۱۹۴.</ref> و ناسازگاری صدر و ذیل داستان (سبب [[ابتلا]] و نتیجه آن) از جمله نقدهایاند <ref> التفسیر الکبیر، ج ۲۶، ص ۱۸۹ ـ ۱۹۲.</ref>؛ همچنین گفته‌اند برپایه [[درستی]] این داستان می‌بایست [[حضرت داود]]{{ع}} به [[بی‌ایمانی]] خود [[حکم]] کرده باشد، زیرا وی با [[ستم]] خواندنِ تلاش برای تصاحب یک میش با وجود داشتن ۹۹ میش، [[تعدی به حقوق یکدیگر]] را امر رایجی دانست که فقط [[مؤمنان]] [[صالح]] از آن می‌پرهیزند.

[[امام رضا]]{{ع}} در پاسخ [[علی بن جهم]] که از جمله با اشاره به یاد کرد [[آزمون]] [[داود]]{{ع}} در [[قرآن]] و ناظر دانستن آن به داستان [[همسر]] اوریا می‌خواست، [[عصمت انبیا]] را با استناد به [[آیات قرآن]] به چالش کشد، از شدت [[تأسف]]، با دست به پیشانی خود زد و [[استرجاع]] کرد. آن [[حضرت]] ضمن [[تفسیر به رأی]] خواندن دیدگاه ابن جهم و سفارش وی به [[پارسایی]]، از او خواست به سبب نسبت دادنِ سه منکر (شکستن [[نماز]]، [[فحشا]] و کشتن [[انسان]] بیگناه) به [[پیامبر خدا]] [[توبه]] کند. [[امام رضا]]{{ع}} در ادامه، [[لغزش]] [[داود]]{{ع}} را در زمینه [[داوری]] وی دانست <ref>الامالی، ص ۱۵۲ - ۱۵۳؛ عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص ۱۷۱ - ۱۷۲؛ نورالثقلین، ج ۴، ص ۴۴۵ - ۴۴۶.</ref>.