فقه حکومتی: تفاوت میان نسخه‌ها

==معناشناسی==

مراد از [[فقه حکومتی]] ، [[فقهی]] است که با رویکرد [[حکومتی]] همراه باشد و مقصود از [[فقه حکومتی]] [[فقهی]] است که مبنای شکل‌گیری [[دولت]] و نهادهای دولتی و نیز مبنای تصمیمات [[دولت]] و تعیین کنندۀ شکل، محتوا و جهت‌گیری مقررات و [[قوانین]] [[دولت]] است و [[حکومت]] به معنای بازوی [[دولت]] یا [[قدرت]] [[حاکم]]  که [[اجرای قوانین]] و مقررات [[دولت]] را برعهده دارد.

 

[[فقه حکومتی]]، [[فقهی]] است که [[تبیین]] الگوی [[نظام اسلامی]] در ایجاد [[روابط]] گوناگون [[اجتماعی]] و [[مدیریت]] و [[هدایت]] و کنترل آن براساس [[شریعت الهی]] [[اسلام]] برعهده دارد. لذا واژۀ "فقه حکومتی"، به مفهومی اعم از مفهوم واژۀ "فقه [[نظام سیاسی]]" اشاره دارد؛ زیرا شامل [[فقه]] مربوط به سایر نظام‌های [[اجتماعی]]؛ نظیر: "نظام فرهنگی"، "نظام آموزشی"، "نظام اقتصادی" و غیره می‌شود؛ درحالی که [[فقه]] [[نظام سیاسی]]، تنها به بررسی و [[تبیین]] یک بخش از [[فقه حکومتی]]، یعنی [[فقه]] [[نظام سیاسی]] می‌پردازد<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]، ج۱، ص:۷۵-۷۷.</ref>.

 

==تشکیل [[دولت اسلامی]] بر مبنای [[دستور خدا]]==

[[دولت اسلامی]] که [[مسئولیت]] ایجاد [[نظام]] عادلانۀ [[اسلامی]] را در سراسر [[جامعه]] و در بخش‌های گوناگون آن برعهده دارد، لازم است بر مبنای [[دستور خدا]] بر پا شود و [[احکام خدا]] را در همۀ زمینه‌ها [[اجرا]] کند و براساس [[حکم عقل]]، [[آیات کریمۀ قرآن]] و روایاتی که از [[معصومین]]{{عم}} رسیده، [[حق]] ندارد سر سوزن از آنچه [[خداوند]] مقرر فرموده پا فراتر نهد و به مقتضای [[آیات]] کریمه:

#{{متن قرآن|وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ}}<ref>«آنان که به آنچه خدا فروفرستاده است حکم نکنند آنانند کافران» سوره مائده، آیه ۴۴.</ref>.

:#{{متن قرآن|وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«آنان که به آنچه خدا فروفرستاده حکم نکنند آنانند ستمگران» سوره مائده، آیه ۴۵.</ref>.

#{{متن قرآن|وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ}}<ref>«آنان که به آنچه خدا فروفرستاده حکم نکنند آنانند فاسقان» سوره مائده، آیه ۴۷.</ref>.

#{{متن قرآن|فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ عَمَّا جَاءَكَ مِنَ الْحَقِّ}}<ref>«پس میان آنان به آنچه خدا فروفرستاده حکم کن و از هوای نفس آنان که تو را از حق باز می‌دارد پیروی مکن» سوره مائده، آیه ۴۸.</ref>.

#{{متن قرآن|وَلَوْ أَشْرَكُوا لَحَبِطَ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}}<ref>«چنانچه شرک ورزیده و از فرمان غیر خدا پیروی کنند پوچ خواهیم ساخت آنچه را انجام داده‌اند» سوره انعام، آیه ۸۸.</ref>.

 

و امثال این [[آیات]] و نیز [[روایات متواتر]] و صحیح فراوان، [[دولت اسلامی]] [[مسئولیت]] دارد در همۀ زمینه‌های [[مدیریت جامعه]]، تنها [[احکام الهی]] یا به تعبیری دیگر، [[حکم]] [[عدل]] را به [[اجرا]] در آورد. براین اساس، ضروری‌ترین نیاز [[دولت اسلامی]]، نظامی است که بتواند [[روابط اجتماعی]] میان افراد و [[نهادهای جامعه]] را بر مبنای [[عدل]] که همان الگوی [[اسلامی]] [[نظام سیاسی]] است، تنظیم و [[هدایت]] کند<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]، ج۱، ص:۷۵-۷۷.</ref>.