پرش به محتوا

پیامبر خاتم در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۰ مارس ۲۰۲۱
خط ۲۷۰: خط ۲۷۰:


===[[مغازی و سرایا]]===
===[[مغازی و سرایا]]===
اساس فعالیت‌های پیامبر در مدینه، بر مبنای [[دعوت]] و [[تبلیغ]] بود. رسول خدا{{صل}} پس از تنظیم امور مدینه، برای توسعه دعوت به بیرون از این شهر و [[رویارویی]] با [[دشمن]] اصلی که [[قریش]] بود، تحرکات نظامی خویش را آغاز کرد. در واقع [[جنگ‌ها]] و گسیل نیروها از سوی رسول خدا{{صل}}، همه به منظور [[دفاع]]، و [[نبرد]] با [[مشرکان]]، عموما به سبب مانع تراشی آنان بر سر [[ایمان آوردن]] [[مردم]] بود. از اینرو، [[جنگ‌های پیامبر]]، جنگ‌های آزادی‌خواهانه و آزادی‌بخش به شمار می‌آمد و به منظور رفع موانع در برابر [[آزادی عقیده]] بود<ref>جعفر مرتضی عاملی، هفت آسمان، ص۳۰.</ref>. مع الاسف در کتاب‌های کهن [[سیره]]، بررسی زندگانی و [[سیره رسول خدا]]{{صل}} بر محور جنگ‌ها و [[غزوات]] تنظیم شده، حال آنکه [[جنگ]] به عنوان اصل در [[سیره نبوی]] مطرح نبوده است. سیره نویسان در بررسی جنگ‌های پیامبر، دو واژه "[[غزوه]]" و "سریه" را به کار برده و معمولاً به جنگ‌هایی که [[پیامبر]] خود در آن شرکت می‌کرد و [[فرماندهی]] را به طور مستقیم بر عهده داشت، "غزوه" و به جنگ‌هایی که خود در آن شرکت نداشت، بلکه دست‌های را با [[تعیین]] [[فرمانده]] به منطقه‌ای اعزام می‌کرد، "[[سریه]]" اطلاق کرده‌اند.
اساس فعالیت‌های پیامبر در مدینه، بر مبنای [[دعوت]] و [[تبلیغ]] بود. رسول خدا{{صل}} پس از تنظیم امور مدینه، برای توسعه دعوت به بیرون از این شهر و [[رویارویی]] با [[دشمن]] اصلی که [[قریش]] بود، تحرکات نظامی خویش را آغاز کرد. در واقع [[جنگ‌ها]] و گسیل نیروها از سوی رسول خدا{{صل}}، همه به منظور [[دفاع]]، و [[نبرد]] با [[مشرکان]]، عموما به سبب مانع تراشی آنان بر سر [[ایمان آوردن]] [[مردم]] بود. از اینرو، [[جنگ‌های پیامبر]]، جنگ‌های آزادی‌خواهانه و آزادی‌بخش به شمار می‌آمد و به منظور رفع موانع در برابر [[آزادی عقیده]] بود<ref>جعفر مرتضی عاملی، هفت آسمان، ص۳۰.</ref>.
مع الاسف در کتاب‌های کهن [[سیره]]، بررسی زندگانی و [[سیره رسول خدا]]{{صل}} بر محور جنگ‌ها و [[غزوات]] تنظیم شده، حال آنکه [[جنگ]] به عنوان اصل در [[سیره نبوی]] مطرح نبوده است. سیره نویسان در بررسی جنگ‌های پیامبر، دو واژه "[[غزوه]]" و "سریه" را به کار برده و معمولاً به جنگ‌هایی که [[پیامبر]] خود در آن شرکت می‌کرد و [[فرماندهی]] را به طور مستقیم بر عهده داشت، "غزوه" و به جنگ‌هایی که خود در آن شرکت نداشت، بلکه دست‌های را با [[تعیین]] [[فرمانده]] به منطقه‌ای اعزام می‌کرد، "[[سریه]]" اطلاق کرده‌اند.


[[رسول خدا]]{{صل}} فرماندهی ۲۷ غزوه را خود بر عهده گرفت و فرماندهی ۳۸ سریه و [[بعث]] را نیز به یکی از [[اصحاب]] سپرد<ref>ابن هشام، ج۴، ص۲۵۶.</ref>. [[جنگ‌های رسول خدا]]{{صل}}، تنها در نه مورد به [[پیکار]] انجامید و شرکت کنندگان در برخی از آنها، تعداد کمی بودند؛ چنان که مجموع تلفات [[انسانی]] در جنگ‌های رسول خدا{{صل}} بسیار ناچیز و کمتر از هزار نفر بود. تمامی این آمرها، [[گواه]] آن است که تعداد بسیاری از سریه‌ها و غزوه‌ها، در [[حقیقت]] هیئت‌های [[سیاسی]] و فرستادگان [[دولت]] [[مدینه]] بوده‌اند و [[هدف]] آنان پیکار و [[جنگ]] نبوده، بلکه [[گفتگو]] و بستن [[قرارداد]] میان دو طرف و گاه مانور و نمایش [[قدرت]] بوده است. این [[قراردادها]] اهمیت فراوانی در جنگ با [[مشرکان]] [[مکه]] داشت و رسول خدا{{صل}} می‌کوشید با همراه کردن این [[قبایل]]، زمینه [[برتری]] بر [[قریش]] و در نهایت [[تسلیم]] آن را فراهم آورد. نخستین تلاش‌های [[ناامن]] رسول خدا{{صل}} پس از حضور در مدینه برای مقابله با قریش، ناامن کردن مسیر تجاری ایشان بود که از نزدیکی مدینه می‌گذشت. [[مسلمانان]] [[مهاجر]] نیز گام نهادن در این [[راه]] [[حق]] طبیعی خویش می‌دانستند. رسول خدا{{صل}}، این گونه تحرکات را عملا از ماه هفتم [[هجری]] آغاز کرد و سه سریه را یکی به "عیص" در کنار ساحل دریای سرخ، دیگری به "[[رابغ]]" و سومی را به "خرار" اختصاص داد، و خود فرماندهی دو غزوه دیگر را بر عهده گرفت که یکی "بُواط" و دیگری "ذی العشیره" بود. تمامی جنگ‌های نخستین پیامبر بر نیروی [[مهاجران]] تکیه داشت و هیچ یک از [[انصار]] در آن شرکت نداشتند<ref>سهیلی، ج۵، ص۵۲، ۵۶ و ۶۲.</ref> و این تحرکات، هیچ غنیمتی به همراه نداشت. مهمترین حوادثی که از این پس در کتابهای [[سیره نبوی]] مطرح می‌شود، به شرح زیر است.<ref>[[منصور داداش نژاد|داداش نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۵۹.</ref>
[[رسول خدا]]{{صل}} فرماندهی ۲۷ غزوه را خود بر عهده گرفت و فرماندهی ۳۸ سریه و [[بعث]] را نیز به یکی از [[اصحاب]] سپرد<ref>ابن هشام، ج۴، ص۲۵۶.</ref>. [[جنگ‌های رسول خدا]]{{صل}}، تنها در نه مورد به [[پیکار]] انجامید و شرکت کنندگان در برخی از آنها، تعداد کمی بودند؛ چنان که مجموع تلفات [[انسانی]] در جنگ‌های رسول خدا{{صل}} بسیار ناچیز و کمتر از هزار نفر بود. تمامی این آمرها، [[گواه]] آن است که تعداد بسیاری از سریه‌ها و غزوه‌ها، در [[حقیقت]] هیئت‌های [[سیاسی]] و فرستادگان [[دولت]] [[مدینه]] بوده‌اند و [[هدف]] آنان پیکار و [[جنگ]] نبوده، بلکه [[گفتگو]] و بستن [[قرارداد]] میان دو طرف و گاه مانور و نمایش [[قدرت]] بوده است. این [[قراردادها]] اهمیت فراوانی در جنگ با [[مشرکان]] [[مکه]] داشت و رسول خدا{{صل}} می‌کوشید با همراه کردن این [[قبایل]]، زمینه [[برتری]] بر [[قریش]] و در نهایت [[تسلیم]] آن را فراهم آورد. نخستین تلاش‌های [[ناامن]] رسول خدا{{صل}} پس از حضور در مدینه برای مقابله با قریش، ناامن کردن مسیر تجاری ایشان بود که از نزدیکی مدینه می‌گذشت. [[مسلمانان]] [[مهاجر]] نیز گام نهادن در این [[راه]] [[حق]] طبیعی خویش می‌دانستند. رسول خدا{{صل}}، این گونه تحرکات را عملا از ماه هفتم [[هجری]] آغاز کرد و سه سریه را یکی به "عیص" در کنار ساحل دریای سرخ، دیگری به "[[رابغ]]" و سومی را به "خرار" اختصاص داد، و خود فرماندهی دو غزوه دیگر را بر عهده گرفت که یکی "بُواط" و دیگری "ذی العشیره" بود. تمامی جنگ‌های نخستین پیامبر بر نیروی [[مهاجران]] تکیه داشت و هیچ یک از [[انصار]] در آن شرکت نداشتند<ref>سهیلی، ج۵، ص۵۲، ۵۶ و ۶۲.</ref> و این تحرکات، هیچ غنیمتی به همراه نداشت. مهمترین حوادثی که از این پس در کتابهای [[سیره نبوی]] مطرح می‌شود، به شرح زیر است.<ref>[[منصور داداش نژاد|داداش نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۵۹.</ref>
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش