تمدن در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
←شعر و ادبیات
(←هنر) |
|||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
===[[شعر]] و [[ادبیات]]=== | ===[[شعر]] و [[ادبیات]]=== | ||
قرآن تأثیر فراوانی بر ادبیات و شعر مسلمانان داشته است. از همان نخست [[شاعران]] تازه [[مسلمان]] [[عرب]] مانند [[حسان بن ثابت]]، [[کعب بن مالک]] و [[عبدالله بن رواحه]] با بهره‌گیری از مضامین [[وحی]] شعر می‌‌گفتند. <ref>نک: دیوان المعانی، ج ۱، ص ۸۱؛ محاضرات الادباء، ج ۲، ص ۴۵۴.</ref> در سده‌های بعدی نیز [[کلام خدا]] | قرآن تأثیر فراوانی بر ادبیات و شعر مسلمانان داشته است. از همان نخست [[شاعران]] تازه [[مسلمان]] [[عرب]] مانند [[حسان بن ثابت]]، [[کعب بن مالک]] و [[عبدالله بن رواحه]] با بهره‌گیری از مضامین [[وحی]] شعر می‌‌گفتند. <ref>نک: دیوان المعانی، ج ۱، ص ۸۱؛ محاضرات الادباء، ج ۲، ص ۴۵۴.</ref> در سده‌های بعدی نیز [[کلام خدا]] الهام‌بخش شاعران مسلمان [[غیر عرب]] بوده است. در [[فارسی]] رودکی،<ref>فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، ج ۱، ص ۳۱۰ ـ ۳۱۱.</ref> [[فردوسی]]، [[سعدی]]،<ref> فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، ج ۱، ص ۳۱۳.</ref> [[مولوی]] <ref>مثنوی معنوی، دفتر اول، ص ۴.</ref> و در ترکی ادیب [[احمد]] یوکنکی و خواجه احمد یسوی <ref>فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، ج ۱، ص ۳۲۵ ـ ۳۲۶.</ref> از این جمله‌اند. افزون بر این ترجمه تفسیر [[جامع البیان]] [[طبری]] و نیز [[نگارش]] تفاسیری به [[نثر]] شیوای فارسی مانند روض الجنان [[ابوالفتوح رازی]] و [[کشف]] الاسرار [[رشیدالدین میبدی]] نمونه‌هایی از حضور قرآن در ادبیات دوره‌های اسلامی‌‌اند. گذشته از این، شاهکارهای [[ادب]] فارسی همچون گلستان سعدی و منشآت [[قائم مقام]] فراهانی از قرآن فراوان بهره برده‌اند<ref>فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، ج ۱، ص ۳۲۲، ۳۲۴.</ref>.<ref>[[مهدی ملک محمدی|ملک محمدی، مهدی]]، [[تمدن (مقاله)|مقاله «تمدن»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۸.</ref> | ||
===[[هنر]]=== | ===[[هنر]]=== | ||
قرآن در شکل‌دهی و الهام‌بخشی به هنرهایی که در بستر [[تمدن اسلامی]] [[رشد]] کرده‌اند تأثیر فراوان داشته است؛ از یک سو [[آیات]] همواره به هنرهای [[اسلامی]] [[زینت]] بخشیده‌اند. [[هنر]] خطاطی دنباله [[قرآن]] نویسی در [[صدر اسلام]] بوده و در بستر [[نگارش]] آن [[رشد]] کرده است. در دوره نخست، خط [[عربی]] ساده و ابتدایی بود و نویسندگان، قرآن را با نوشت افزارهای ابتدایی<ref>تاریخ قرآن، حجتی، ص ۲۱۳ ـ ۲۱۷.</ref>و خطی نازیبا و دارای غلط می‌‌نوشتند؛<ref>مقدمه ابن خلدون، ص ۴۱۹.</ref> ولی با [[گسترش اسلام]] و بهبود نوشت افزار، [[پیشرفت]] خط، [[سیر]] تکاملی خود را پیمود و قرآن نقطه و [[اعراب]] گذاری شد. با گذشت [[زمان]] قرآن را به "جزء"، "[[حزب]]" و... تقسیم کردند و در نسخه‌های آن [[مکی و مدنی]] و شماره آیات را می‌‌نوشتند. پس از این مرحله هنرمندان به [[تزیین]] و تذهیب در نگارش قرآن دست یازیدند، به گونه‌ای که [[عامه]] [[مردم]] آن را از لوازم جدایی‌ناپذیر نگارش پنداشتند. از اوایل [[قرن پنجم]] قمری هم خط زیبای [[نسخ]] جای [[کوفی]] را گرفت.<ref>تاریخ قرآن، حجتی، ص ۴۷۸ ـ ۴۸۴؛ نیز نک: التمهید، ج ۱، ص ۴۰۴.</ref> گنجینه‌های نفیسی از نسخه‌های خطی در مناطق مختلف اسلامی وجود دارد که به [[زیبایی]] قرآن را نگارش کرده‌اند.<ref>تاریخ قرآن، حجتی، ص ۴۹۳ به بعد. </ref> | قرآن در شکل‌دهی و الهام‌بخشی به هنرهایی که در بستر [[تمدن اسلامی]] [[رشد]] کرده‌اند تأثیر فراوان داشته است؛ از یک سو [[آیات]] همواره به هنرهای [[اسلامی]] [[زینت]] بخشیده‌اند. [[هنر]] خطاطی دنباله [[قرآن]] نویسی در [[صدر اسلام]] بوده و در بستر [[نگارش]] آن [[رشد]] کرده است. در دوره نخست، خط [[عربی]] ساده و ابتدایی بود و نویسندگان، قرآن را با نوشت افزارهای ابتدایی<ref>تاریخ قرآن، حجتی، ص ۲۱۳ ـ ۲۱۷.</ref>و خطی نازیبا و دارای غلط می‌‌نوشتند؛<ref>مقدمه ابن خلدون، ص ۴۱۹.</ref> ولی با [[گسترش اسلام]] و بهبود نوشت افزار، [[پیشرفت]] خط، [[سیر]] تکاملی خود را پیمود و قرآن نقطه و [[اعراب]] گذاری شد. با گذشت [[زمان]] قرآن را به "جزء"، "[[حزب]]" و... تقسیم کردند و در نسخه‌های آن [[مکی و مدنی]] و شماره آیات را می‌‌نوشتند. پس از این مرحله هنرمندان به [[تزیین]] و تذهیب در نگارش قرآن دست یازیدند، به گونه‌ای که [[عامه]] [[مردم]] آن را از لوازم جدایی‌ناپذیر نگارش پنداشتند. از اوایل [[قرن پنجم]] قمری هم خط زیبای [[نسخ]] جای [[کوفی]] را گرفت.<ref>تاریخ قرآن، حجتی، ص ۴۷۸ ـ ۴۸۴؛ نیز نک: التمهید، ج ۱، ص ۴۰۴.</ref> گنجینه‌های نفیسی از نسخه‌های خطی در مناطق مختلف اسلامی وجود دارد که به [[زیبایی]] قرآن را نگارش کرده‌اند.<ref>تاریخ قرآن، حجتی، ص ۴۹۳ به بعد. </ref> | ||